شیوه نامه رفع اختلاف در چگونگی ارائه اطلاعات (موضوع ماده 18 قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات)

اصطلاحات مندرج در این شیوه نامه در معانی زیر به کار می روند:
الف) موسسه عمومی: موسسات مشمول بند «د» ماده 1 قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب 1387 به شرح مقرر در آیین نامه اجرایی مصوب 1394
ب) موسسات خصوصی: موسسات مشمول بند «ه» ماده 1 قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب 1387 به شرح مقرر در آیین نامه اجرایی مصوب 1394
ج) موسسه ستادی: کلیه موسساتی که تابعه یا وابسته یا زیر نظر موسسه دیگر نیستند نظیر وزارتخانه ها، معاونت های رئیس جمهور و سازمان های دولتی مستقل
د) موسسه زیرمجموعه: کلیه تشکیلات و واحدهای سازمانی که تابعه یا وابسته به یک موسسه ستادی هستند.
ه-) موسسه استانی: هر یک از موسسات زیرمجموعه که مأموریت استانی دارد.
و) اختلاف: اختلاف نظر یا رویه موسسات مشمول قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب 1387 در خصوص نحوه انتشار اطلاعات و رعایت حق دسترسی شهروندان به اطلاعات و سایر حقوق و الزامات ناشی از این قانون از جمله مصادیق اطلاعات و موسسات مشمول قانون و دامنه استثناهای هر یک.
ز) متقاضی: هر شخص حقیقی و حقوقی که طبق قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات و آیین نامه های اجرایی آن تقاضای دسترسی به اطلاعات ارائه کرده است.
ح) درخواست: عبارت است از درخواست رفع اختلاف در چگونگی ارائه اطلاعات مشمول قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات که طبق شرایط مقرر در این شیوه نامه به کمیسیون واصل می‌شود.
ط) کمیسیون: منظور کمیسیون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات است.

اختلاف بین متقاضیان و موسسات استانی زیر نظر قوه مجریه نظیر ادارات کل وزارتخانه ها به استاندار و در مورد سایر موسسات استانی به روسای موسسات مذکور در استان ها منعکس می‌شود.
این اختلاف باید ظرف 15 روز رسیدگی و تعیین تکلیف شود. استانداران و روسای موسسات استانی در صورت لزوم می‌توانند نظر مشورتی کمیسیون را جویا شوند.

اختلافی که علیرغم ارجاع به استاندار یا روسای موسسات استانی، رفع نشده باشد و اختلاف با موسساتی که مستقیماً زیر نظر موسسات ستادی قرار دارند نظیر معاونت های وزارتخانه ها حسب مورد به وزیر یا بالاترین مقام موسسه ستادی منعکس می‌شود تا ظرف 15 روز رسیدگی و تعیین تکلیف شود. وزیر یا بالاترین مقام موسسه ستادی می‌تواند این اختیار را به نماینده تام الاختیار خود تفویض کند. وزیر یا بالاترین مقام موسسه ستادی در صورت لزوم می‌توانند نظر مشورتی کمیسیون را جویا شوند.

چنانچه متقاضی به تصمیم وزیر یا بالاترین مقام موسسه ستادی معترض باشد یا مدارکی را دال بر عدم رسیدگی به اختلاف ظرف مهلت قانونی ارائه کند می‌تواند ظرف حداکثر 20 روز از تاریخ دریافت پاسخ مقامات مذکور یا انقضای مهلت قانونی، درخواست خود را به همراه سوابق و مستندات برای رسیدگی به کمیسیون ارسال کند.

اختلافات بین متقاضیان و موسسات خصوصی ارائه دهنده خدمات عمومی باید ظرف 15 روز در هیأت مدیره یا عامل این موسسات و در نبود این ارکان، در رکنی که تصمیمات نهایی آن موسسه را می‌گیرد رسیدگی و تعیین تکلیف شود. در صورت عدم رفع اختلاف، متقاضی می‌تواند از موسسه طرف اختلاف به کمیسیون شکایت کند و موسسه موظف به رعایت تصمیم کمیسیون است.

درخواست های رفع اختلاف که به کمیسیون واصل می‌شود توسط دبیر کمیسیون ثبت شده و شناسه رقمی به آنها اختصاص می یابد. این شناسه به ترتیب مرکب از شناسه سال طرح درخواست و شماره عددی اختصاصی به پرونده ثبت شده (از سمت چپ و راست) خواهد بود. کلیه مکاتبات مربوط به پرونده باید با درج شناسه مربوط انجام شود و رسیدگی به درخواست ها نیز به ترتیب نوبت ثبت انجام خواهد شد.

چنانچه دبیر کمیسیون احراز کند که متقاضی مراحل مذکور در مواد 2 و 3 را طی نکرده است متقاضی را برای مراجعه به مقامات مذکور راهنمایی می کند. در صورتی که نواقص دیگری در نحوه تکمیل فرم درخواست و ضمایم تسلیمی متقاضی مشاهده کند، به موجب اعلامیه تکمیل درخواست، ضمن بیان نقص یا نقایص، لزوم تکمیل درخواست ظرف مهلت 10 روز را به متقاضی متذکر خواهد شد. چنانچه متقاضی ظرف مهلت مقرر نسبت به تکمیل درخواست اقدام ننماید و یا با ذکر دلیل موجه تمدید مهلت نخواهد، دبیر کمیسیون رد درخواست به جهت عدم رفع نقص را به متقاضی ابلاغ خواهد کرد. تمدید مهلت برای یک بار و حداکثر تا 10 روز خواهد بود.

دبیر کمیسیون در مورد درخواست های کامل، به صورت زیر اقدام خواهد کرد:
1. چنانچه اختلاف در زمره مواردی باشد که آشکارا خارج از صلاحیت کمیسیون باشد درخواست را رد کرده و با ذکر دلیل به متقاضی اعلام می کند. گزارش این موارد باید به اولین جلسه کمیسیون ارائه شود.
2. چنانچه اختلاف در زمره مواردی باشد که مسبوق به سابقه بوده و کمیسیون رویه روشنی در آن خصوص داشته باشد دبیر کمیسیون حسب مورد، متقاضی یا موسسه مربوط را با ذکر سوابق، برای رعایت قانون ظرف مهلت حداکثر 15 روز، راهنمایی می کند.
3. در مورد سایر اختلافات، پرونده را جهت رسیدگی و تعیین تکلیف به کمیسیون ارسال می کند. بدین منظور باید ظرف 10 روز از تاریخ ثبت درخواست، نسخه ای از درخواست و مدارک ضمیمه آن را به دستگاه طرف اختلاف ارسال نماید تا ظرف 20 روز از تاریخ وصول، نسبت به ارسال توضیحات و مستندات خود اقدام کند. در صورت عدم ارسال پاسخ، موضوع در سوابق منعکس شده و پرونده به کمیسیون ارسال می‌شود.

کمیسیون ظرف حداکثر سه ماه به درخواست رفع اختلاف رسیدگی کرده و تعیین تکلیف می کند. رئیس کمیسیون می‌تواند از اشخاص مرتبط از جمله موسسه طرف اختلاف جهت شرکت در جلسه دعوت کند. عدم حضور مانع رسیدگی نیست. موسسات طرف اختلاف نیز می‌توانند درخواست حضور در جلسه را از رئیس کمیسیون خواستار شوند. تصمیم کمیسیون با آیین مقرر در آیین نامه اجرایی ماده 8 قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات اتخاذ می‌شود.

تصمیم کمیسیون متضمن موارد زیر بوده و ظرف 24 ساعت پس از صدور در پایگاه اطلاع رسانی کمیسیون به نشانی foia.iran.gov.ir منتشر می‌شود:
1. تاریخ تصمیم
2. مشخصات هویتی طرفین اختلاف
3. موضوع اختلاف
4. گردشکار رسیدگی و اقدامات صورت گرفته برای رسیدگی و رفع اختلاف
5. احکام قانونی ناظر بر موضوع
6. مفاد تصمیم و اقداماتی که باید انجام شود
7. روش اجرای تصمیم و مرجع اجراء.

تصمیم کمیسیون از سوی دبیر به متقاضی و موسسه مربوط ابلاغ می‌شود. موسسه مکلف است ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ، تصمیم کمیسیون را رعایت کند. در غیر این صورت، دبیر کمیسیون موضوع را حسب مورد طبق قوانین و مقررات مربوط به هیأت رسیدگی به تخلفات اداری یا مرجع قضایی ذیصلاح گزارش خواهد کرد.
متقاضی نیز می‌تواند جهت اجرای تصمیم کمیسیون به مراجع ذیصلاح مراجعه کند.

هر یک از موسسات ستادی مشمول قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات چنانچه در مقام اجرای قانون یا آیین نامه های اجرایی آن با ابهام مواجه باشد می‌تواند موضوع را جهت اخذ نظر مشورتی به کمیسیون ارسال کند. در مورد سوال های تکراری یا مسبوق به سابقه، دبیر کمیسیون ظرف 10 روز نسبت به ارسال پاسخ اقدام خواهد کرد و در مورد سایر سوال ها، حداکثر ظرف دو ماه نظر مشورتی کمیسیون به موسسه اعلام خواهد شد.
نظرات مشورتی کمیسیون در پایگاه اطلاع رسانی آن منتشر خواهد شد.

کمیسیون در صورت مشاهده اختلاف رویه بین موسسات عمومی در انتشار اطلاعات موضوع ماده 10 قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات یا ایجاد پایگاه ها یا سامانه های اطلاعاتی مغایر با الزامات مقرر در قانون مذکور، نسبت به راهنمایی موسسات مذکور و در صورت لزوم، اتخاذ تصمیم برای ایجاد وحدت رویه اقدام خواهد کرد.

چنانچه اطلاعاتی در اختیار دو یا چند موسسه عمومی باشد نظر موسسه تولیدکننده اطلاعات مبنای انتشار یا ارائه آن اطلاعات به متقاضیان خواهد بود. متقاضی اطلاعات باید طبق مواد قبلی نسبت به مطالبه اطلاعات از آن موسسه اقدام کرده و اختلافش با موسسه را رفع کند. در صورتی که بین این موسسات در انتشار عمومی یا ارائه اطلاعات درخواستی اختلاف ایجاد شود با تقاضای هر یک از موسسات یا گزارش متقاضی اطلاعات، کمیسیون نسبت به رفع آن اختلاف اقدام خواهد کرد.

در مورد انتشار یا دسترسی به اطلاعاتی که با مشارکت دو یا چند موسسه تولید شده است نظر مقام یا مرجعی که تولید آن اطلاعات را درخواست کرده است مبنای عمل خواهد بود.
در صورت بروز اختلاف، کمیسیون تعیین تکلیف خواهد کرد.