در اجرای بند پ ماده 116 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و در راستای تبصره ذیل ماده 8 آیین‌نامه اجرایی بند مذکور و به منظور تعیین نحوه دسترسی به سامانه سجل محکومیت های مالی، طبقه بندی و تعیین اطلاعات غیرقابل دسترس و آموزش بهره برداران، "دستورالعمل تعیین نحوه و میزان دسترسی به سامانه سجل محکومیت های مالی"، به شرح مواد آتی است.
دستورالعمل تعیین نحوه و میزان دسترسی به سامانه سجل محکومیت های مالی
مصوب 1400/11/13 رئیس قوه قضائیه
تعاریف و اختصارات به کار رفته در این آیین‌نامه به شرح ذیل است:
قانون برنامه ششم: قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
آیین‌نامه: آیین‌نامه اجرایی بند (پ) ماده (116) قانون برنامه ششم.
سامانه: سامانه موضوع بند (3) ماده (1) آیین‌نامه.
بهره برداران: بهره برداران موضوع بند (5) ماده (1) آیین‌نامه.
مرکز: مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه.
استعلام شونده: شخصی که اطلاعات موضوع بند 6 ماده یک آیین‌نامه در مورد او از سامانه استعلام می‌شود.
قانون برنامه ششم: قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
آیین‌نامه: آیین‌نامه اجرایی بند (پ) ماده (116) قانون برنامه ششم.
سامانه: سامانه موضوع بند (3) ماده (1) آیین‌نامه.
بهره برداران: بهره برداران موضوع بند (5) ماده (1) آیین‌نامه.
مرکز: مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه.
استعلام شونده: شخصی که اطلاعات موضوع بند 6 ماده یک آیین‌نامه در مورد او از سامانه استعلام می‌شود.
دسترسی به اطلاعات سامانه در موارد زیر مجاز است:
الف. به موجب قانون یا مقررات دسترسی به این اطلاعات تجویز شده باشد.
ب. با رضایت استعلام شونده.
تبصره- در مورد بند (ب) چنانچه استعلام شونده شخص حقوقی باشد موافقت بالاترین مسئول شخص حقوقی یا مقام مجاز مقرر در قانون یا اساسنامه لازم است.
الف. به موجب قانون یا مقررات دسترسی به این اطلاعات تجویز شده باشد.
ب. با رضایت استعلام شونده.
تبصره- در مورد بند (ب) چنانچه استعلام شونده شخص حقوقی باشد موافقت بالاترین مسئول شخص حقوقی یا مقام مجاز مقرر در قانون یا اساسنامه لازم است.
مرکز موظف است جهت استفاده بهره برداران از سامانه اقدامات زیر را انجام دهد:
الف. فراهم نمودن امکان استفاده برخط بهره برداران از سامانه بر بستر شبکه ملی عدالت؛
ب. طراحی سامانه به منظور جلوگیری از اشتباهات مربوط به تشابه اسمی اشخاص، به نحوی که استعلام بر اساس شماره ملی اشخاص حقیقی و شناسه ملی اشخاص حقوقی و در مورد اتباع بیگانه شناسه یکتا یا شماره گذرنامه انجام شود.
پ. پیش بینی امور مربوط به آموزش سامانه از جمله راهنمای کاربری و شرایط بهره برداری و نحوه انجام استعلامات و دوره های آموزشی به صورت الکترونیکی به بهره برداران؛
ت. فراهم نمودن امکانات لازم جهت ثبت و تکمیل اطلاعات مربوط به محکومیت های مالی در سامانه های قضایی برای مراجع قضایی؛
ث. رعایت تمهیدات امنیتی جهت حفظ محرمانگی و حریم خصوصی اشخاص در طراحی سامانه و ارائه پاسخ به استعلامات صرفاً در موارد مذکور در ماده 2 این دستورالعمل؛
ج. فراهم نمودن امکان ثبت تغییرات و به روزرسانی اطلاعات سامانه؛
چ. نگهداری سوابق استعلامات با ثبت بهره بردار و کاربراستعلام کننده؛
ح. فراهم نمودن امکان ثبت اعتراض استعلام شونده و ذی نفع نسبت به پاسخ ارسالی برای بهره برداران در سامانه.
تبصره- مرجع صالح از قبیل اجرای احکام دادگستری و دوایر اجرای ثبت، حداکثر ظرف مدت 10 روز مواد اعتراض را بررسی و نتیجه را از طریق سامانه ابلاغ به اطلاع معترض رسانده و در صورت نیاز به تصحیح پاسخ استعلام، موارد را در قالب پاسخ استعلام جدید برای بهره برداران ارسال می نماید.
الف. فراهم نمودن امکان استفاده برخط بهره برداران از سامانه بر بستر شبکه ملی عدالت؛
ب. طراحی سامانه به منظور جلوگیری از اشتباهات مربوط به تشابه اسمی اشخاص، به نحوی که استعلام بر اساس شماره ملی اشخاص حقیقی و شناسه ملی اشخاص حقوقی و در مورد اتباع بیگانه شناسه یکتا یا شماره گذرنامه انجام شود.
پ. پیش بینی امور مربوط به آموزش سامانه از جمله راهنمای کاربری و شرایط بهره برداری و نحوه انجام استعلامات و دوره های آموزشی به صورت الکترونیکی به بهره برداران؛
ت. فراهم نمودن امکانات لازم جهت ثبت و تکمیل اطلاعات مربوط به محکومیت های مالی در سامانه های قضایی برای مراجع قضایی؛
ث. رعایت تمهیدات امنیتی جهت حفظ محرمانگی و حریم خصوصی اشخاص در طراحی سامانه و ارائه پاسخ به استعلامات صرفاً در موارد مذکور در ماده 2 این دستورالعمل؛
ج. فراهم نمودن امکان ثبت تغییرات و به روزرسانی اطلاعات سامانه؛
چ. نگهداری سوابق استعلامات با ثبت بهره بردار و کاربراستعلام کننده؛
ح. فراهم نمودن امکان ثبت اعتراض استعلام شونده و ذی نفع نسبت به پاسخ ارسالی برای بهره برداران در سامانه.
تبصره- مرجع صالح از قبیل اجرای احکام دادگستری و دوایر اجرای ثبت، حداکثر ظرف مدت 10 روز مواد اعتراض را بررسی و نتیجه را از طریق سامانه ابلاغ به اطلاع معترض رسانده و در صورت نیاز به تصحیح پاسخ استعلام، موارد را در قالب پاسخ استعلام جدید برای بهره برداران ارسال می نماید.
سازمان ثبت اسناد و املاک کشور موظف است:
الف. اطلاعات کلیه پرونده های اجرایی که پس از مدت بیست روز از ابلاغ اجراییه هنوز اجرا نشده است و همچنین اطلاعات متعهدانی که پس از تصویب قانون برنامه ششم ظرف مهلت بیست روز از تاریخ ابلاغ اجراییه به تعهد خود عمل ننموده‌اند را به صورت خودکار در سامانه قرار دهد.
ب. تغییرات مربوط به وضعیت متعهد سند لازم الاجراء، اعم از اجرای مفاد سند، اعلام رضایت متعهدله، ابطال اجراییه یا سایر تغییرات موثر در وضعیت متعهد را در سامانه به روزرسانی نماید.
پ. ضوابط ابلاغی از سوی مرکز جهت تبادل اطلاعات را رعایت نماید.
ث. با نظارت بر عملکرد کاربران از تاخیر یا اشتباه در ثبت اطلاعات فوق جلوگیری نماید.
الف. اطلاعات کلیه پرونده های اجرایی که پس از مدت بیست روز از ابلاغ اجراییه هنوز اجرا نشده است و همچنین اطلاعات متعهدانی که پس از تصویب قانون برنامه ششم ظرف مهلت بیست روز از تاریخ ابلاغ اجراییه به تعهد خود عمل ننموده‌اند را به صورت خودکار در سامانه قرار دهد.
ب. تغییرات مربوط به وضعیت متعهد سند لازم الاجراء، اعم از اجرای مفاد سند، اعلام رضایت متعهدله، ابطال اجراییه یا سایر تغییرات موثر در وضعیت متعهد را در سامانه به روزرسانی نماید.
پ. ضوابط ابلاغی از سوی مرکز جهت تبادل اطلاعات را رعایت نماید.
ث. با نظارت بر عملکرد کاربران از تاخیر یا اشتباه در ثبت اطلاعات فوق جلوگیری نماید.
بهره برداران جهت استفاده از سامانه مکلف به رعایت موارد زیر می‌باشند.
الف. طراحی سامانه های خود به منظور امکان استعلام برخط از طریق شبکه ملی عدالت؛
ب. رعایت ضوابط ابلاغی از سوی مرکز جهت بهره برداری از سامانه؛
پ. فراهم نمودن امکان احراز هویت کاربران و اطلاعات نشانی اینترنتی ip)) برای مرکز؛
ت. جلوگیری از بهره برداری غیرمجاز با نظارت بر عملکرد کاربران؛
ث. رعایت ساز و کارهای امنیتی لازم جهت بهره برداری از سامانه و حفظ اطلاعات دریافتی؛
ج - حفظ امنیت اطلاعات، محرمانگی و حریم خصوصی استعلام شوندگان.
الف. طراحی سامانه های خود به منظور امکان استعلام برخط از طریق شبکه ملی عدالت؛
ب. رعایت ضوابط ابلاغی از سوی مرکز جهت بهره برداری از سامانه؛
پ. فراهم نمودن امکان احراز هویت کاربران و اطلاعات نشانی اینترنتی ip)) برای مرکز؛
ت. جلوگیری از بهره برداری غیرمجاز با نظارت بر عملکرد کاربران؛
ث. رعایت ساز و کارهای امنیتی لازم جهت بهره برداری از سامانه و حفظ اطلاعات دریافتی؛
ج - حفظ امنیت اطلاعات، محرمانگی و حریم خصوصی استعلام شوندگان.
در موارد زیر سابقه استعلام شونده از سامانه حذف می‌شود:
الف. بلااثر شدن محکومیت مالی به موجب حکم قطعی؛
ب. ابطال اجراییه ثبتی از سوی مرجع صلاحیت دار؛
پ. اعاده اعتبار ورشکسته در احکام ورشکستگی؛
ت. (اصلاحی 1403/06/06)- اجرای کلیه محکومیتهای مالی و اجراییه ثبتی، مشروط بر اینکه از آخرین محکومیت یا اجراییه اجرا شده یک سال گذشته و پس از آن محکومیت مالی یا اجراییه دیگری برای وی ثبت نشده باشد.
تبصره 1 (اصلاحی 1401/09/29)- در صورت رضایت متعهدله یا اجرای مفاد اجراییه های ثبتی و همچنین در صورتی که پرونده در مرجع قضایی به هر نحو مختومه گردد، بلافاصله در سامانه، سوء اثرهای موضوع تبصره 2 بند ب ماده 113 قانون برنامه ششم رفع می‌گردد، لیکن حذف اطلاعات از سامانه منوط به رعایت بند «ت» این ماده می‌باشد.
تبصره 2 (الحاقی 1401/09/29)- در مورد اشخاص معسر در صورت صدور رای بر رفع اثر از حکم اعسار یا اجرای محکومیت مالی یا اجراییه ثبتی، نام آنان از اسامی اشخاص معسر حذف می‌شود، لیکن در مورد محکومیت مالی یا اجراییه ثبتی، حذف اطلاعات از سامانه منوط به رعایت بند "ت" این ماده می‌باشد.
در موارد زیر وضعیت محکومیت مالی به روزرسانی و در پاسخ به استعلامات حسب مورد آخرین تصمیم قضایی ارائه می‌شود:
الف. صدور قرار قبولی اعاده دادرسی؛
ب. صدور قرار توقف یا تاخیر اجراء در موارد قانونی؛
پ. اصلاح یا تغییر محکوم به؛
ت. صدور قرار قبولی دادخواست واخواهی؛
ث. قبول دادخواست تجدیدنظرخواهی خارج از مهلت؛
ج. صدور حکم به اعسار یا تقسیط محکوم به؛
چ. تصمیم قاضی اجرای احکام کیفری مبنی بر غیرقابل اجراء بودن حکم؛
ح. صدور قرار توقف عملیات اجرایی ثبت؛
خ. سایر مواردی که در حکم یا نحوه اجری آن تغییراتی ایجاد شود.
الف. صدور قرار قبولی اعاده دادرسی؛
ب. صدور قرار توقف یا تاخیر اجراء در موارد قانونی؛
پ. اصلاح یا تغییر محکوم به؛
ت. صدور قرار قبولی دادخواست واخواهی؛
ث. قبول دادخواست تجدیدنظرخواهی خارج از مهلت؛
ج. صدور حکم به اعسار یا تقسیط محکوم به؛
چ. تصمیم قاضی اجرای احکام کیفری مبنی بر غیرقابل اجراء بودن حکم؛
ح. صدور قرار توقف عملیات اجرایی ثبت؛
خ. سایر مواردی که در حکم یا نحوه اجری آن تغییراتی ایجاد شود.
استعلام از سامانه و مرجع استعلام کننده به طریق مقتضی، از جمله ارسال پیامک به استعلام شونده اطلاع رسانی و پاسخ استعلام نیز به حساب کاربری وی در سامانه ابلاغ ارسال می‌شود، مگر در مواردی که عدم اطلاع رسانی به تصویب کمیته تشخیص موضوع تبصره 2 ماده 22 آیین‌نامه اجرایی نحوه و میزان دسترسی به اطلاعات مرکز ملی داده های قوه قضاییه، مصوب 1398/11/20 رسیده باشد.
به منظور ایجاد شفافیت و تعیین منشاء محکومیت مالی، علاوه بر موضوع محکومیت، مبنای صدور حکم که ناشی از ضمان قهری یا تعهدات مالی معوض یا غیرمعوض بوده در اطلاعات مربوط به محکومیت های مالی اعلام می‌شود.
مراجع قضایی موظف اند در راستای دستورالعمل ثبت و تکمیل اطلاعات سامانه های قضایی، مصوب 1399/06/17 نسبت به شناسایی و ثبت شماره یا شناسه ملی محکومان مالی که فاقد این اطلاعات هستند اقدام و حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ راه اندازی سامانه، اطلاعات مربوط به محکومیت های مالی را با رعایت مفاد آیین‌نامه ثبت یا به روزرسانی نمایند.
در اجرای بند الف ماده 15 قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، مصوب 1388 مرکز موظف است خدمت الکترونیکی استعلام محکومیتهای مالی اشخاص حقیقی و حقوقی را ارائه نماید تا در صورت رضایت شخص استعلام شونده امکان استعلام برای اشخاص ثالث فراهم شود.
بهره برداران مکلف اند اطلاعات دریافت شده از سامانه را صرفاً جهت اعتبارسنجی و شفافیت اقتصادی استفاده و از نشر یا اعلام آن، مگر به موجب قانون، خودداری کنند.
مسئولیت نظارت بر اجرای دقیق این دستورالعمل و نحوه استفاده کاربران از اطلاعات دریافت شده، به عهده بهره برداران بوده و مقامات، مدیران و سرپرستان مستقیم هر واحد، در صورت کشف تخلف مسئول اعلام آن به مراج ذیصلاح هستند.
این دستورالعمل در 14 ماده و 3 تبصره در تاریخ 1400/11/13 به تصویب رئیس قوه قضاییه رسید و از تاریخ تصویب لازم الاجرا است.
رئیس قوه قضائیه - غلامحسین محسنی اژیه