تاریخ دادنامه قطعی: ۱۳۹۳/۱۱/۰۸
شماره دادنامه قطعی: ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۷۰۱۴۸۶
پیام: مطالبه ارزش روز مبیع در فرض مستحق للغیر درآمدن آن در قالب شرط ضمن عقد جایز و بلامانع است و بطلان عقد در این خصوص، شامل شرط ضمن عقد نیست.
رأی دادگاه بدوی
در خصوص درخواست ح.ب. به وکالت از ر.ر. مبنی بر اعاده دادرسی نسبت به دادنامه شماره ۳۴۶- ۱۳۸۷/۴/۲۲ موضوع پرونده کلاسه ۵۵۵/۸۶ این دادگاه که طی دادنامه مذکور حکم به بطلان دعوی مطالبه خسارت وفق قرارداد تنظیمی (به قیمت روز آپارتمان) صادر گردیده، در اجرای دادنامه شماره ۷۰۱۲۱۰ صادره از شعبه ۲۷ دادگاه تجدیدنظر استان تهران مبنی بر پذیرش تقاضای اعاده دادرسی وی، دادگاه جهت رسیدگی ماهوی با تعیین وقت رسیدگی و دعوت وکلای طرفین، و پس از استماع اظهارات و مدافعات مطروحه بشرح صورتجلسات متعدد دادرسی و لوایح تقدیمی من حیث‌المجموع چنین استنباط می‌نماید: با توجه به اینکه محوریت موضوع مطروحه در پرونده حاضر پیرامون وضعیت بند ۱۲- ۴ قرارداد عادی مورخ ۱۳۸۲/۲/۲۴ در خصوص فروش یک‌دستگاه آپارتمان بوده و چون به موجب بند مذکور از قرارداد موصوف در ضمن عقد بیع فروشنده شرط نموده که در صورت مستحق‌للغیر درآمدن مبیع یا اینکه بعداً این امر محقق گردد، خریدار با اعلام منفسخ شدن قرارداد و مطالبه وجه به قیمت روز، ثمن را کلاً مسترد دارد که با التفات به وجود دیدگاه‌های متفاوت در این‌خصوص، بنظر می‌رسد بدلیل شرایط بطلان عقد اصلی به شرط، چون شرط تابع عقد و از فروع آن بوده، عملاً توافق ایشان تابع عقد بوده (تبعیت شرط از عقد) مگر اینکه شرط ضمن عقد، بصورت مستقل از عقد و در مقطع زمانی دیگری واقع گردیده باشد که در این صورت شرط یک مفهوم مستقل و منفک از عقد محسوب و با بطلان عقد، شرط کماکان به قوت خود باقی و به حیات خود ادامه خواهد داد؛ در مانحن فیه از آنجاییکه شرط در ضمن عقد واقع شده است، با بطلان عقد، شرط ضمن آن نیز باطل گردیده؛ بنابراین چون استحقاقی جهت خواهان قابل تصور نبوده، دعوا غیرثابت تشخیص و ادعا باطل و مستنداً به ماده ۱۹۷ قانون آیین دادرسی مدنی، حکم به بی حقی خواهان صادر و اعلام می‌گردد. رأی صادره ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ، قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران می‌باشد.
رئیس شعبه ۸۴ دادگاه عمومی حقوقی تهران - متولی
رأی دادگاه تجدیدنظر استان
در خصوص دادخواست تجدیدنظر آقای ر.ر. با وکالت آقای ح.ب. به طرفیت آقای الف.ر. بخواسته تجدیدنظر نسبت به دادنامه شماره ۰۶۴۲ مورخ ۱۳۹۱/۹/۲۲ صادره از طریق شعبه ۸۴ دادگاه عمومی حقوقی تهران که متضمن حکم بر بی‌حقی تجدیدنظرخواه در دعوی اعاده دادرسی نسبت به دادنامه شماره ۳۴۶ مورخ ۱۳۸۷/۴/۲۲ می‌باشد و دادنامه موضوع اعاده دادرسی متضمن صدور حکم بر بطلان دعوی مطالبه خسارت قراردادی وفق بند ۱۲- ۴ مبایعه‌نامه عادی شماره ۲۸۲۸ مورخ ۱۳۸۲/۲/۲۴ می‌باشد؛ اولاً: دادگاه قبلاً به موجب دادنامه شماره ۱۲۱۰ مورخ ۱۳۹۰/۹/۶ پیرامون علت نقض قرار رد اعاده دادرسی موضوع دادنامه شماره ۵۰۸ مورخ ۱۳۹۰/۶/۳۰ اظهارنظر در نتیجه ایراد وکیل محترم تجدیدنظرخوانده مبنی بر اینکه اعاده دادرسی منطبق با بند هفتم از ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی نمی‌باشد را غیر وارد تشخیص، ثانیاً: در مورد تجدیدنظرخواهی اخیر، دادگاه اعتراض را وارد تشخیص، زیرا استدلال دادگاه محترم نخستین مبنی بر اینکه شرط ضمن عقد با بطلان عقد باطل گردیده را فاقد وجاهت قانونی تشخیص در نتیجه دادنامه تجدیدنظر خواسته را قابل تأیید ندانسته، ضمن نقض آن و با توجه به اینکه در جهت تعیین ارزش روز ملک موضوع مبایعه‌نامه، قرار ارجاع امر به کارشناسی صادر، کارشناس منتخب در نظریه تکمیلی خود ارزش روز شش دانگ یک واحد آپارتمان مسکونی منطبق با واحد مورد معامله را در تاریخ تقدیم دادخواست یعنی ۱۳۸۶/۱۲/۱۱ معادل یک میلیارد و هفتصد میلیون ریال برآورد نموده که این نظریه به طرفین ابلاغ و مصون از اعتراض مانده، در نتیجه دادگاه مستنداً به ماده ۳۵۸ و ۱۹۸ از قانون آیین دادرسی، رأی بر محکومیت تجدیدنظرخواه به پرداخت مابه‌التفاوت مبلغ ۷۴۴/۰۰۰/۰۰۰ ثمن بازپرداخت شده به موجب دادنامه شماره ۹۹ مورخ ۱۳۸۵/۲/۱۰ تا مبلغ یک میلیارد و هفتصد میلیون ریال یعنی مبلغ نهصد و پنجاه و شش میلیون ریال بعنوان اصل خواسته و نیز هزینه دادرسی، حق‌الوکاله وکیل طبق تعرفه در حق تجدیدنظرخواه صادر و اعلام می‌دارد. این رأی قطعی است.
رئیس ومستشار شعبه ۲۷ دادگاه تجدیدنظر استان تهران
رجاء - کریمی یزدی