پرسنل سپاه از نظر امور انضباطی تابع آیین‌نامه ای می‌باشند که تکالیف انضباطی پرسنل، نوع و میزان تشویقات و تنبیهات انضباطی و حدود اختیارات فرماندهان و مسئولان در زمینه اعمال آنها را در حدود مقرر در این قانون تعیین می‌نماید.
آیین‌نامه انضباطی فوق توسط ستاد کل سپاه تهیه و پس از تصویب فرماندهی کل به مورد اجراء گذارده می‌شود.
فصل پنجم - تکالیف انضباطی پرسنل، تشویقات، تنبیهات و چگونگی رسیدگی به شکایات
از
قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
پرسنل به مقتضای ابراز لیاقت و شایستگی به شرح زیر تشویق می گردند:
الف - تشویق شفاهی.
ب - تشویق کتبی.
ج - تشویق در دستور قسمتی.
د - تشویق در دستور نیرو یا سازمان.
ه- - تشویق در فرمان همگانی سپاه.
و - مرخصی تشویقی.
ز - پاداش و جوائز.
ح - اعطای نشان.
ط - رفع تنبیهات.
ی - ارشدیت.
ک - اعطای بورسیه آموزش تحصیلی.
تبصره - دادن ارشدیت به پرسنلی که از خود رشادت، شجاعت، فداکاری، تلاش، ابتکار و خلاقیت فوق العاده ارزنده نشان می دهند تابع شرایط عمومی ترفیعات نبوده و با پیشنهاد فرماندهان یا مسئولان مربوطه و تصویب مقامات مصرحه در ماده 87 این قانون خواهد بود.
الف - تشویق شفاهی.
ب - تشویق کتبی.
ج - تشویق در دستور قسمتی.
د - تشویق در دستور نیرو یا سازمان.
ه- - تشویق در فرمان همگانی سپاه.
و - مرخصی تشویقی.
ز - پاداش و جوائز.
ح - اعطای نشان.
ط - رفع تنبیهات.
ی - ارشدیت.
ک - اعطای بورسیه آموزش تحصیلی.
تبصره - دادن ارشدیت به پرسنلی که از خود رشادت، شجاعت، فداکاری، تلاش، ابتکار و خلاقیت فوق العاده ارزنده نشان می دهند تابع شرایط عمومی ترفیعات نبوده و با پیشنهاد فرماندهان یا مسئولان مربوطه و تصویب مقامات مصرحه در ماده 87 این قانون خواهد بود.
تنبیهاتی که به علت تخلف پرسنل اعمال می‌شود به شرح زیر است:
الف - توبیخ شفاهی.
ب - توبیخ کتبی.
ج - توبیخ در دستور قسمتی.
د - توبیخ در دستور نیرو و سازمان.
ه- - توبیخ در فرمان همگانی سپاه.
و - اضافه خدمت حداکثر به مدت یکماه برای پرسنل وظیفه.
ز - خدمت شبانه روزی در قسمت حداکثر به مدت 30 روز.
ح - بازداشت غیرقابل تمدید در بازداشتگاه حداکثر تا 30 روز.
ط - کسر حقوق به میزان یک پنجم و حداکثر به مدت 4 ماه.
ی - انتظار خدمت حداکثر تا شش ماه.
ک - بدون کاری حداکثر تا 3 ماه.
ل - محرومیت از ترفیع به مدت محدود و حداکثر تا 2 سال در زمان صلح و 4 سال در زمان جنگ.
م - تنزیل درجه یا رتبه برای مدت محدود یا دائم.
ن - معافیت از خدمت.
س - بازخریدی.
ع - اخراج از خدمت.
تبصره 1 - در صورتی که تنزیل درجه یا رتبه برای مدت محدود اعمال شده، پس از انقضای مدت مزبور پرسنل مورد تنبیه با درجه یا رتبه قبل از تنبیه با همان سابقه به خدمت ادامه داده و ترفیعات بعدی آنان بر اساس درجه یا رتبه مزبور خواهد بود ولی در صورتی که تنزیل درجه یا رتبه به طور دائم اعمال شود پرسنل مورد تنبیه پس از طی حداقل مدت توقف در درجه یا رتبه تنبیهی با احتساب مدت خدمت در درجه یا رتبه قبل از تنزیل، به درجه یا رتبه بالاتر نائل شده و ترفیعات بعدی آنان طبق مقررات این قانون خواهد بود.
تبصره 2 - تنبیهات محرومیت از ترفیع و تنزیل درجه یا رتبه پرسنل منوط به تصویب مقامات مندرج در ماده 87 این قانون می‌باشد.
الف - توبیخ شفاهی.
ب - توبیخ کتبی.
ج - توبیخ در دستور قسمتی.
د - توبیخ در دستور نیرو و سازمان.
ه- - توبیخ در فرمان همگانی سپاه.
و - اضافه خدمت حداکثر به مدت یکماه برای پرسنل وظیفه.
ز - خدمت شبانه روزی در قسمت حداکثر به مدت 30 روز.
ح - بازداشت غیرقابل تمدید در بازداشتگاه حداکثر تا 30 روز.
ط - کسر حقوق به میزان یک پنجم و حداکثر به مدت 4 ماه.
ی - انتظار خدمت حداکثر تا شش ماه.
ک - بدون کاری حداکثر تا 3 ماه.
ل - محرومیت از ترفیع به مدت محدود و حداکثر تا 2 سال در زمان صلح و 4 سال در زمان جنگ.
م - تنزیل درجه یا رتبه برای مدت محدود یا دائم.
ن - معافیت از خدمت.
س - بازخریدی.
ع - اخراج از خدمت.
تبصره 1 - در صورتی که تنزیل درجه یا رتبه برای مدت محدود اعمال شده، پس از انقضای مدت مزبور پرسنل مورد تنبیه با درجه یا رتبه قبل از تنبیه با همان سابقه به خدمت ادامه داده و ترفیعات بعدی آنان بر اساس درجه یا رتبه مزبور خواهد بود ولی در صورتی که تنزیل درجه یا رتبه به طور دائم اعمال شود پرسنل مورد تنبیه پس از طی حداقل مدت توقف در درجه یا رتبه تنبیهی با احتساب مدت خدمت در درجه یا رتبه قبل از تنزیل، به درجه یا رتبه بالاتر نائل شده و ترفیعات بعدی آنان طبق مقررات این قانون خواهد بود.
تبصره 2 - تنبیهات محرومیت از ترفیع و تنزیل درجه یا رتبه پرسنل منوط به تصویب مقامات مندرج در ماده 87 این قانون می‌باشد.
سپاه پرسنلی را که فاقد صلاحیتهای پاسداری مندرج در ماده 16 این قانون شوند، بر طبق آیین‌نامه ای که توسط ستاد کل سپاه با هماهنگی نمایندگی ولی فقیه در سپاه تهیه و به تصویب فرماندهی کل می‌رسد، اخراج یا معاف از خدمت یا بازخرید می‌نماید.
(منسوخه 1395/12/24)- رسیدگی به تخلفات پرسنلی که فرمانده نیرو یا رئیس سازمان مربوطه برای آنها پیشنهاد معافیت از خدمت یا اخراج از خدمت می‌دهد و‌همچنین رسیدگی به شکایات پرسنل از رده‌های بالاتر در امور خدمتی در هیاتهای بدوی مرکب از اعضای زیر به عمل می‌آید:
الف - فرمانده یا جانشین نیرو یا سازمان مربوطه به عنوان رئیس هیات.
ب - مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه یا جانشین وی در نیرو یا سازمان مربوطه.
ج - معاون نیروی انسانی نیرو یا سازمان به عنوان دبیر هیات.
د - مسئول بازرسی یا جانشین وی در نیرو یا سازمان مربوطه.
ه - مسئول حفاظت اطلاعات یا جانشین وی در نیرو یا سازمان مربوطه.
و - مدیریت قضایی یا جانشین وی در نیرو یا سازمان مربوطه.
ز - نماینده سازمان قضایی نیروهای مسلح.
تبصره 1 - چنانچه پرسنل متخلف یا شاکی جمعی وزارت، ستاد کل سپاه یا ستاد کل باشند، مقامات همطراز وزارت، ستاد کل سپاه یا ستاد کل‌هیات را تشکیل خواهند داد و پیشنهاد تنبیهات فوق‌الذکر نیز به وسیله وزیر یا روسای ستاد کل و ستاد کل سپاه به هیات ارائه خواهد شد.
تبصره 2 - جلسات هیات با حضور دو سوم اعضاء رسمیت یافته و تصمیمات آنان با اکثریت آراء حاضرین معتبر بوده و آراء آنان در خصوص‌معافیت از خدمت و اخراج از خدمت پرسنل نظامی تا درجه ستوان‌سومی و کارمندان تا رتبه 15 قطعی و لازم‌الاجرا است.
تبصره 3 - هیاتهای رسیدگی می‌توانند از اشخاصی که ضروری تشخیص می‌دهند به منظور اظهار نظر دعوت نمایند، لیکن حق رای منحصر به‌اعضاء هیات است.
تبصره 4 - دعوت از شخص متخلف جهت استماع دفاعیات وی در جلسات رسیدگی الزامی است لکن در صورتی که دو بار بدون عذر موجه در‌جلسات هیات حضور نیابد این حق از وی سلب می‌گردد.
تبصره 5 - حداقل یک هفته قبل از تشکیل جلسه رسیدگی، موضوع تخلف و دلایل مربوطه، به تمامی اعضاء هیات و همچنین شخص متخلف‌کتباً اعلام می‌گردد.
تبصره 6 - دبیر هیات موظف است نتیجه رسیدگی را حداکثر ظرف 10 روز به مراجع ذیربط و متخلف اعلام و همچنین مهلت و نحوه اعتراض وی‌به رای هیات را در مواردی که اعتراض پذیرفته است به وی ابلاغ نماید.
تبصره 7 - پرسنل معترض به تصمیمات هیات مذکور می‌بایست ظرف مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ اعتراض کتبی خود را به دبیرخانه هیات عالی‌امور انضباطی سپاه تحویل و یا با پست سفارشی ارسال نمایند.
الف - فرمانده یا جانشین نیرو یا سازمان مربوطه به عنوان رئیس هیات.
ب - مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه یا جانشین وی در نیرو یا سازمان مربوطه.
ج - معاون نیروی انسانی نیرو یا سازمان به عنوان دبیر هیات.
د - مسئول بازرسی یا جانشین وی در نیرو یا سازمان مربوطه.
ه - مسئول حفاظت اطلاعات یا جانشین وی در نیرو یا سازمان مربوطه.
و - مدیریت قضایی یا جانشین وی در نیرو یا سازمان مربوطه.
ز - نماینده سازمان قضایی نیروهای مسلح.
تبصره 1 - چنانچه پرسنل متخلف یا شاکی جمعی وزارت، ستاد کل سپاه یا ستاد کل باشند، مقامات همطراز وزارت، ستاد کل سپاه یا ستاد کل‌هیات را تشکیل خواهند داد و پیشنهاد تنبیهات فوق‌الذکر نیز به وسیله وزیر یا روسای ستاد کل و ستاد کل سپاه به هیات ارائه خواهد شد.
تبصره 2 - جلسات هیات با حضور دو سوم اعضاء رسمیت یافته و تصمیمات آنان با اکثریت آراء حاضرین معتبر بوده و آراء آنان در خصوص‌معافیت از خدمت و اخراج از خدمت پرسنل نظامی تا درجه ستوان‌سومی و کارمندان تا رتبه 15 قطعی و لازم‌الاجرا است.
تبصره 3 - هیاتهای رسیدگی می‌توانند از اشخاصی که ضروری تشخیص می‌دهند به منظور اظهار نظر دعوت نمایند، لیکن حق رای منحصر به‌اعضاء هیات است.
تبصره 4 - دعوت از شخص متخلف جهت استماع دفاعیات وی در جلسات رسیدگی الزامی است لکن در صورتی که دو بار بدون عذر موجه در‌جلسات هیات حضور نیابد این حق از وی سلب می‌گردد.
تبصره 5 - حداقل یک هفته قبل از تشکیل جلسه رسیدگی، موضوع تخلف و دلایل مربوطه، به تمامی اعضاء هیات و همچنین شخص متخلف‌کتباً اعلام می‌گردد.
تبصره 6 - دبیر هیات موظف است نتیجه رسیدگی را حداکثر ظرف 10 روز به مراجع ذیربط و متخلف اعلام و همچنین مهلت و نحوه اعتراض وی‌به رای هیات را در مواردی که اعتراض پذیرفته است به وی ابلاغ نماید.
تبصره 7 - پرسنل معترض به تصمیمات هیات مذکور می‌بایست ظرف مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ اعتراض کتبی خود را به دبیرخانه هیات عالی‌امور انضباطی سپاه تحویل و یا با پست سفارشی ارسال نمایند.
(منسوخه 1395/12/24)- رسیدگی به تخلفات پرسنل نظامی از درجه ستوان‌دومی و کارمندان از رتبه 16 و به بالا که فرمانده نیرو، روسای سازمانها، ستاد کل،ستاد کل سپاه و وزیر برای آنها پیشنهاد معافیت از خدمت یا اخراج می‌دهند و همچنین رسیدگی به شکایات پرسنل از فرماندهان و روسای ستاد نیروها‌و جانشینان آنان و معاونتهای ستاد کل سپاه و نیز تخلفات آنها و بررسی آراء مورد اعتراض واقع شده هیاتهای بدوی، در هیات عالی انضباطی در ستاد‌کل سپاه مرکب از اعضای زیر به عمل می‌آید:
الف - فرمانده کل سپاه یا جانشین وی به عنوان رئیس هیات.
ب - نماینده ولی فقیه در سپاه یا جانشین وی.
ج - معاون نیروی انسانی ستاد کل سپاه به عنوان دبیر هیات.
د - معاون بازرسی ستاد کل سپاه.
ه - مسئول حفاظت اطلاعات سپاه.
و - مدیریت قضایی ستاد کل سپاه.
ز - رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح.
تبصره - وزیر و رئیس ستاد کل، یا معاونان آنان، روسای سازمانهای عقیدتی سیاسی و حفاظت و اطلاعات مربوط حسب مورد در هیات عالی امور‌انضباطی با حق رای شرکت می‌نمایند.
الف - فرمانده کل سپاه یا جانشین وی به عنوان رئیس هیات.
ب - نماینده ولی فقیه در سپاه یا جانشین وی.
ج - معاون نیروی انسانی ستاد کل سپاه به عنوان دبیر هیات.
د - معاون بازرسی ستاد کل سپاه.
ه - مسئول حفاظت اطلاعات سپاه.
و - مدیریت قضایی ستاد کل سپاه.
ز - رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح.
تبصره - وزیر و رئیس ستاد کل، یا معاونان آنان، روسای سازمانهای عقیدتی سیاسی و حفاظت و اطلاعات مربوط حسب مورد در هیات عالی امور‌انضباطی با حق رای شرکت می‌نمایند.
اعمال تنبیهات مذکور در این فصل به وسیله فرماندهی کل منوط به رعایت مقررات این فصل نمی‌باشد.
پرسنل وظیفه در دوران احتیاط و ذخیره که در احضار و فراخوانی ها و شرکت در دوره های آموزشی و بازآموزی مطروحه در این قانون خودداری می‌نماید مشمول مقررات مذکور در ماده 10 قانون خدمت وظیفه عمومی می‌باشد و در طول خدمت بر حسب نوع همکاری تابع مقررات انضباطی نیروی به کار گیرنده می‌باشد.
تبصره - افراد بسیجی در طول آموزشها و خدمت مذکور در این قانون تابع مقررات انضباطی سپاه می‌باشند.
تبصره - افراد بسیجی در طول آموزشها و خدمت مذکور در این قانون تابع مقررات انضباطی سپاه می‌باشند.
بر اساس اصل 172 قانون اساسی جرائم مربوط به وظایف خاص نظامی و انتظامی پرسنل سپاه در محاکم نظامی رسیدگی می‌گردد ولی جرائم عمومی آنها در محاکم عمومی رسیدگی می‌شود.
تبصره - به منظور تسریع در رسیدگی به جرائم نظامی و تخلفات مشمول مقررات کیفری در زمان جنگ، قوه قضائیه مکلف است نسبت به تشکیل دادگاه‌های نظامی در مناطق عملیاتی مورد نیاز بنا به تشخیص فرماندهی کل اقدام نماید.
تبصره - به منظور تسریع در رسیدگی به جرائم نظامی و تخلفات مشمول مقررات کیفری در زمان جنگ، قوه قضائیه مکلف است نسبت به تشکیل دادگاه‌های نظامی در مناطق عملیاتی مورد نیاز بنا به تشخیص فرماندهی کل اقدام نماید.