تاریخ دادنامه قطعی: ۱۳۹۳/۱۰/۱۳
شماره دادنامه قطعی: ۹۳۰۹۹۷۰۹۱۰۵۰۰۳۸۸
پیام: عدم به کارگیری سلاح توسط نظامیان برای مقابله با سارق مسلح، مصداق بزه عدم به کارگیری سلاح در مقابل دشمن نیست.
رأی خلاصه جریان پرونده
نظامی الف. به اتهام خودداری از به کار بردن سلاح در برابر اشرار و سارقان مسلح، اهمال و سهل‌انگاری در دستگیری سارقان مسلح، خودداری از کمک و دفاع از اشخاصی که در معرض خطر جانی بوده‌اند، سرباز م. به اتهام خودداری از به کار بردن وسایل دفاعیه در برابر اشرار، مورد تعقیب دادسرای نظامی... قرار گرفته‌اند. توضیح این‌که در ساعت شش بعدازظهر روز ۱۳۹۲/۰۸/۰۷ پنج نفر سارق که سه نفر آنان مسلح به سلاح جنگی(ظاهراً کلاشینکف) بوده‌اند به مغازه طلافروشی فردی به نام م.م. از توابع... حمله کرده و طلاهای وی را مورد دستبرد قرار داده‌اند. خودروی گشت نیروی انتظامی که حامل متهمان و راننده بوده در همان حین در خیابان... مستقر بوده با اعلام سرقت یک دستگاه پراید از طریق سیستم فوریت‌های پلیسی وارد خیابان امام محل وقوع سرقت شده و با هجوم سارقان به مغازه و تیراندازی آنان مواجه شده ولیکن هیچ‌گونه اقدامی برای دستگیری سارقان به عمل نیاورده متهم ردیف اول در داخل جوی کنار خیابان استتار کرده و ردیف دوم به مغازه‌ای پناه آورده است، درحالی‌که فاصله آن‌ها تا مغازه مورد دستبرد یک‌صد متر بوده است. سارقان ابتدا سوار یک دستگاه خودرو سمند که صاحبش آن‌ها را از ترس رها کرده است، شده‌اند، به علت نبودن سوئیچ سوار یک دستگاه پراید مسروقه شده‌اند و به سمت میدان انقلاب متواری شده‌اند که پس از طی فاصله دویست متر با جدول کنار خیابان برخورد کرده و متوقف شده‌اند. بلافاصله یک دستگاه مزدا را با تهدید سلاح از ید تصرف راننده خارج کرده و با آن از شهر خارج شده‌اند. واحد گشت تا ابتدای جاده... آنان را تعقیب کرده‌اند ولیکن توفیقی حاصل نشده است. براثر تیراندازی سارقان یک نفر به نام م.ز. کشته شده است. متهم ردیف اول اظهار نموده: وی افسر گشت بوده، هنگام نماز مغرب و عشاء حوالی میدان... بوده‌اند که حسب اعلام مرکز پیام کلانتری چند نفر سارق وارد منزلی در رستوران ارگ شده‌اند، بلافاصله به آدرس مذکور عزیمت کرده‌اند، نرسیده به موقعیت مذکور نزدیکی طلافروشی صدای تیر شنیده شده و مشاهده شد یک نفر به سمت خودروی نیروی انتظامی تیراندازی می‌کند، بلافاصله از خودرو پیاده شده‌اند. سرباز داخل مغازه‌ای شده و وی از سمت دیگر خیابان پشت یک دستگاه سمند کمین کرده ملاحظه شده دو نفر با سر و روی پوشیده از طرف طلافروشی به سمت خودروی گشت شلیک می‌کند، با توجه به شلوغی خیابان و مسدود شدن راه و حضور زیاد شهروندان، هیچ‌گونه تیراندازی از سوی مأموران انجام نشده، سارقان به یک دستگاه خودرو پژو آردی و یک دستگاه ال ۹۰ و خودروی ۱۱۵ تیراندازی کرده‌اند و جلوی یک دستگاه سمند را گرفته‌اند، سوار آن شده‌اند، سوئیچ نزد راننده بوده سوار یک دستگاه پراید شده‌اند و... و در این حین به یک نفر عابر تیر اصابت کرده و توسط مردم به بیمارستان اعزام شده و به سمت... فرار کرده‌اند که خودرو گشت آن‌ها را تعقیب کرده است. آقای م.م. طلافروش اظهار نموده: در ساعت ۰۰: ۱۸ مشغول کار بودم که تعداد پنج نفر سارق مسلح که با یک دستگاه خودروی پراید که سرقت کرده بودند به مغازه طلافروشی بنده مراجعه، سه نفر از آن‌ها وارد مغازه شده و دو نفر از آن‌ها درحالی‌که سبد خالی برنج در دست داشتند از روی ویترین آمدند به پشت ویترین و شروع به جمع‌آوری و سرقت طلاهای داخل مغازه نمودند و فرد دیگری که اسلحه کلاش در دست داشت اقدام به خواباندن بنده روی زمین نموده که مانع از کار آن‌ها نشوم. صورت خود را پوشانده بودند که شناسایی نشوند ابتدا زمانی که از مغازه خارج شدند سوار خودروی سمند شدند که در گوشه خیابان پارک بود ولی به خاطر این‌که فاقد سوئیچ بود مجدداً پیاده شدند و با همان خودرو پراید متواری شدند. خانم ص. مالک خودروی پراید اظهار نموده: در حال ادای نماز مغرب بوده و خودرو را مقابل منزل پارک کرده، چهار نفر مسلح وارد حیاط شده‌اند، مادرش را تهدید کرده‌اند، سوئیچ ماشین را برداشته و با تهدید این‌که می‌خواهند مواد جابه‌جا کند و شما هیچی نمی‌گویید و سروصدا نکنید، سیم تلفن ثابت را کشیده و در را قفل کرده‌اند و رفته‌اند که او با تلفن همراه به دامادشان الف. اطلاع داده ظرف پنج یا شش دقیقه حاضر شده است. وی اظهار نموده: سارقان صورت خود را پوشانده بوده‌اند. سرباز وظیفه م.خ. اظهار نموده: در حال گشت زنی بوده‌ایم که از مرکز کنترل فرماندهی انتظامی از طریق بی‌سیم سرقت یک دستگاه پراید از منزل خانم ص. اعلام شده، در معیت افسر گشت (ردیف اول) به خیابان... اعزام(عزیمت) کردیم در فاصله چهل متری از طلافروشی که از طریق بی‌سیم اعلام گردید، سرقت در حال صورت گرفتن است، صدای رگبار کلاش به گوشم رسید که سریعاً خودروی گشت را پارک(کرده) از خودرو پیاده شدیم، سارقین به‌محض رویت خودروی گشت به‌طرف وی(آن) و افسر گشت تیراندازی کردند که به دلیل ازدحام جمعیت و ترافیک خودرویی، تیراندازی از طرف مأمورین به سمت سارقین مسلح امکان‌پذیر نبود که بعد از چند دقیقه سارقین با خودروی مزدا دو کابین سفیدرنگ متواری شدند و به علت ترافیک زیاد و ازدحام جمعیت تعقیب سارقین در(آن) هنگام صورت امکان نداشت. پرونده با صدور قرار مجرمیت و کیفرخواست به دادگاه ارسال و به شعبه اول ارجاع شده است. ع. نیز به علت لغو دستور انتظامی(عدم نظارت و به کار نگرفتن تمهیدات لازم جهت مقابله با اشرار) تحت تعقیب قرارگرفته و پرونده نیز در موردی به دادگاه ارجاع شده است. دادگاه با حضور متهمان تشکیل جلسه داده، متهمان ردیف‌های یکم و دوم در این مرحله نیز دفاعیات مرحله تحقیق را تکرار کرده‌اند و علت عدم واکنش خود را ازدحام جمعیت و ترافیک و بیم به خطر افتادن جان افراد بی‌گناه ذکر کرده‌اند. ع. نیز اظهار نموده: در زمان تحویل و تحول آموزش‌های مکرر در طول هفته به‌خصوص در مراسم هفتگی صبحگاه داشته و توجیهات لازم را به پرسنل داده است و سوابق در دفاتر ثبت است و روز واقعه در منزل در حال استراحت بوده به‌محض اطلاع از سرقت مسلحانه طلافروشی ظرف مدت ۲۰ دقیقه در محل حاضرشده و طرح مهار را انجام داده و موضوع به مناطق هم‌جوار اعلام کرده است. دادگاه در خاتمه رسیدگی با توجه به کیفرخواست صادره، اوراق و محتویات پرونده، دفاعیات بلا وجه متهمین ردیف‌های اول و دوم(مبنی بر این‌که به لحاظ ازدحام جمعیت، تاریکی هوا و ترافیک خودرویی نتوانسته‌ایم تیراندازی کنیم) «که در مشاهده فیلم اخذشده از صحنه چنین چیزی ثابت نمی‌گردد»، بزهکاری آنان را احراز و به استناد ماده ۳۲ قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح و رعایت ماده ۵ همان قانون ردیف اول به یک‌صد میلیون ریال و ردیف دوم را به سی میلیون ریال جزای نقدی به بدل از حبس محکوم و مجازات تعیین‌شده را به مدت سه سال تعلیق و ردیف سوم را از اتهام انتسابی تبرئه کرده است. معاون دادستان نظامی تعیین این نوع مجازات و تعلیق آن را فاقد اثر بازدارندگی دانسته و ردیف اول دارای سه اتهام بوده به دادنامه صادره از این حیث و به برائت ردیف سوم نیز اعتراض کرده است. پرونده به دفتر دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع شده است.
رأی شعبه دیوان عالی کشور
با توجه به این‌که عمل انتسابی به ردیف‌های اول و دوم عدم به‌کارگیری سلاح در مقابل دشمن است و بر سارق مسلح اطلاق دشمن صدق نمی‌کند و سیاق ماده ۳۲ قانون مورد استناد مربوط به عملیات جنگی دشمن علیه کشور و نبرد رویارو با دشمن در جبهه‌های جنگ است، لذا علاوه بر این‌که اعتراض معاون دادستان نظامی را در مورد ردیف‌های اول و دوم وارد نمی‌داند دادنامه تجدیدنظر خواسته را به استناد بند یک ماده پنج قانون تجدیدنظر آراء دادگاه‌ها نقض و رسیدگی به شعبه دیگر دادگاه نظامی یک محول می‌نماید. در مورد اعتراض مشارٌالیه به برائت ردیف سوم دادنامه طبق موازین صادرشده و اعتراض مردود اعلام می‌شود.
شعبه ۳۲ دیوان عالی کشور - رئیس و عضو معاون
رضا فرج اللهی - عبدالحمید مرتضوی