هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی
شماره پرونده: ه- ع/9800522
شماره دادنامه: 140009970906010167
تاریخ: 1400/03/25
شاکی: آقای امیرحسین استخریان
طرف شکایت: دانشگاه جامع علمیکاربردی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره 6 ماده 34 مجموعه قوانین و مقررات آموزشی دانشگاه جامع علمیکاربردی-ابطال تبصره 3 ماده 34 مجموعه قوانین و مقررات آموزشی دانشگاه جامع علمیکاربردی-ابطال تبصره 12 ماده 34 مجموعه مقررات آموزشی دانشگاه جامع علمیکاربردی
شاکی دادخواستی به طرفیت دانشگاه جامع علمیکاربردی به خواسته ابطال تبصره 6 ماده 34 مجموعه قوانین و مقررات آموزشی دانشگاه جامع علمیکاربردی-ابطال تبصره 3 ماده 34 مجموعه قوانین و مقررات آموزشی دانشگاه جامع علمیکاربردی-ابطال تبصره 12 ماده 34 مجموعه مقررات آموزشی دانشگاه جامع علمیکاربردی به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر میباشد:
ماده 34: معادل سازی و پذیرش دروسی که پذیرفته شدگان قبلا در دانشگاه ها یا مراکز دیگر یا دیگر مقاطع تحصیلی گذرانده اند، با رعایت شرایط زیر با تایید گروه آموزشی و شورای مرکز مجاز است.
تبصره 3: به ازای هر 12 تا 20 واحد از دروس پذیرفته شده دانشجو، یک نیم سال تحصیلی از حداکثر مدت مجاز تحصیل وی کاسته میشود.
تبصره 6: فقط دروس عمومی و پایه دانشجویان انصرافی، محروم از تحصیل و دانش آموخته دانشگاه های آزاد، پیام نور و غیر انتفاعی در صورت پذیرش در دانشگاه قابل معادل سازی میباشد.
تبصره 12: معادل سازی دروس کاربینی، کارورزی 1 و 2 و مهارت های مشترک صرفا برای دانشجویان انصرافی و اخراجی دوره های علمیکاربردی مجددا در همان مقطع و همان رشته گرایش با سرفصل مصوب، پذیرفته شده امکان پذیر است.
دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:
1.در بهمن ماه 1397 برای تحصیل در مقطع کاردانی حقوق، در مرکز علمیکاربردی دادگستری استان فارس ثبت نام کردم و با توجه به این که واحدهایی را در دانشگاه آزاد شیراز گذرانده بودم، درخواست معادل سازی برخی از آن واحدها را مطرح کردم. سرفصل های دروس فناوری اطلاعات دانشگاه علمیکاربردی و نرم افزار عملی دانشگاه آزاد، بسیار به یکدیگر شباهت دارد و اشتراک محتوایی آنها بر اساس مدارک پیوستی واضح است.
2.تبصره 6 ماده 34 مجموعه قوانین و مقررات آموزشی دانشگاه علمیکاربردی اظهار می دارد: «فقط دروس عمومی و پایه دانشجویان انصرافی، محروم از تحصیل و دانش آموخته دانشگاه های آزاد، پیام نور و غیر انتفاعی در صورت پذیرش در دانشگاه قابل معادل سازی میباشد. بر این اساس، هیچ یک از 46 واحد گذارنده شده در مقطع کاردانی کامپیوتر دانشگاه آزاد که مربوط به دروس تخصصی رشته کامپیوتر میباشد با 2 واحد درس مهارت مشترک دانشگاه علمیکاربردی قابل معادل سازی نیست.
3.تبصره 6 ماده 34 مجموعه قوانین و مقررات آموزشی دانشگاه علمیکاربردی قانون اساسی و برخی قواعد مشهور فقهی در تناقض است.
الفبر اساس بند 3 از اصل سوم قانون اساسی، تسهیل در آموزش عالی از وظایف دولت میباشد. با توجه به قید عبارت «تسهیل آموزش عالی» هر اقدام و آییننامه یا مقرراتی که در مسیر آموزش عالی برای دانشجویان سنگ اندازی کند و موجبات اتلاف وقت و تحمیل هزینه بیهوده را فرام کند، باطل و مورد قبول نمیتواند باشد و در تناقض با قانون اساسی است.
همچنین بر اساس بند 9 اصل سوم قانون اساسی، دستگاه های دولتی باید در راستای رفع تبعیضات ناروا حداکثر تلاش خود را انجام دهند. این که واحدهای تخصصی گذرانده شده در دانشگاههای پیام نور و آزاد معادل سازی نشود و همان واحدها از دانشجویان علمی کاربردی بر اساس تبصره 5 ماده 34 معادل سازی گردد، مصداق تبعیض ناروا است. بر اساس کدام شاخص و ملاک، واحدهای گذرانده شده در دانشگاه علمیکاربردی ارزش علمی بالاتری نسبت به دانشگاه آزاد و پیام نور برخوردار هستند؟
بتبصره 6 ماده 34 با قواعد فقهی «لاضرر و لاضرار فی الاسلام» و «کلما حکم به العقل حکم به الشرع» در تناقض آشکار است.
در تبصره 3 از ماده 34 مجموعه قوانین و مقررات آموزشی دانشگاه علمیکاربردی چنین گفته شده که به ازای هر 12 تا 20 واحد پذیرفته شده دانشجو، یک نیم سال تحصیلی از حداکثر مجاز تحصیل وی کاسته میشود. یک دانشجوی مقطع کاردانی باید تقریبا 80 واحد را بگدراند که میانگین 20 واحد در هر ترم خواهد شد. به چه دلیل و بر اساس کدام منطق باید به ازای 12 واحد معادلسازی شده، یک نیم سال تحصیلی از مدت زمان مجاز تحصیلش کاسته شود؟این تبصره نیز مشابه تبصره 4 ماده 34 مقررات آموزشی دانشگاه علمیکاربردی بر خلاف بند سوم از اصل سوم قانون اساسی و قاعده فقهی لاضرر است.
4. در تبصره 12 ماده 34 مجموعه مقررات آموزشی دانشگاه علمیکاربردی اشاره شده که معادلسازی دروس مهارت های مشترک، صرفا برای دانشجویان انصرافی و اخراجی دوره های علمیکاربردی؛ اشاره شده که معادلسازی دروس مهارت های مشترک، صرفا برای دانشجویان انصرافی و اخراجی دوره های علمیکاربردی که مجددا در همان مطقع و همان رشته پذیرفته شده باشند، امکان پذیر است. این تبصره نیز با قاعده فقهی لاضرر و تسهیل در آموزش عالی مصرح در اصل سوم قانون اساسی ناسازگاری دارد چرا که اگر بر فرض دانشجویی در رشته کاردانی حقوق گرایش ثبتی واحد فناوری اطلاعات که جزو مهارت های مشترک است بگذراند و سپس به هر دلیلی انصراف دهد و در رشته کاردانی حقوق گرایش دستیار قضایی ثبت نام کند باید دوباره هزینه شهریه درس فناوری اطلاعات را پرداخته و این واحد را که هیچ فرقی با واحد فناوری اطلاعات گذرانده شده قبلی ندارد، مجددا بگذراند.
5. اخذ نظریه شورای محترم نگهبان در خصوص غیر شرعی بودن تبصره های 3، 6 و 12 ماده 34 مورد تقاضا است.
خلاصه مدافعات طرف شکایت:
1.تقاضای ابطال مقررات طبق بند 1 ماده 12 قانون دیوان، میتواند به جهت مغایرت مقررات مذکور با شرع یا عدم صلاحیت مرجع مربوط یا تجاوز و سوء استفاده از اختیارات باشد خواهان در دادخواست خود هیچ دلیل و مستند مشخصی ارائه ننموده است و صرفا به بند سوم از اصل سوم قانون اساسی استناد شده است و اساسا مشخص نیست مقرره مورد اعتراض اساسا چه خدشه ای بر تسهیل و تعمیم آموزش عالی دارد؟
2.دانشگاه ها طبق قوانین و مقررات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (تبصره ماده 10 قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم و ماده 5 اساسنامه دانشگاه) اختیار دارند که ضوابط آموزشی خود را تهیه و به تصویب برسانند. دانشگاه دارای ساختار و ماموریتی متفاوت با سایر دانشگاه ها است و به عنوان ستاد اداری بر تعداد پرشماری از مراکز علمیکاربردی خصوصی و دولتی که مجوز فعالیت دریافت کرده اند، طبق مقررات نظارت مینماید. بنابراین با توجه به گستردگی مراکز و رشته های آموزشی، لازم است مقررات آموزشی یکسان و متحدالشکلی وضع و اجرا شود. مقررات آموزشی موضوع دادخواست نیز بدین منظور و برای اجرا در کلیه رشته های دانشگاهی در در کلیه مراکز به تصویب رسیده است.
بر این اساس: 1.طبق این تبصره، «دروس عمومی و پایه و تخصصی دانشجویان انصرافی، محروم از تحصیل و دانش اموخته دانشگاه های ازاد، پیام نور و غیر انتفاعی در صورت پذیرش در دانشگاه قابل معادل سازی میباشد» این تبصره با این هدف تصویب شده است که دانشجویان بتوانند واحدهای درسی عمومی، پایه و تخصصی که در دانشگاه دیگر گذرانده اند را معادل سازی نموده و مجددا درس مذکور را اخذ ننمایند. بنابراین حکم این تبصره نه تنها مغایرتی با قوانین و حقوق اشخاص ندارد بلکه از نظر آموزشی امری ضروری است.
2.تبصره 3 ماده 34: طبق حکم این تبصره به ازای هر 12 الی 20 واحد معادل سازی و پذیرفته شده دانشجو، یک نیم سال تحصیلی از حداکثر مدت مجاز تحصیل کسر میشود. خواهان در متن دادخواست اظهار داشته اند که این حکم بر اساس چه منطقی صادر شده است؟ فلسفه و هدف از تصویب این تبصره این است که تبعیضی بین دانشجویان در گذراندن واحدهای درسی نباشد. اگر برای 12 تا 20 واحد معادلسازی شده، هیچ ترمی از مجموع ترم های تحصیلی احتساب و کسر نشود به این مفهوم است که دانشجویی که در رشته دیگری واحدهای قابل معادل سازی گذارنده است بتواند ترم های بیشتری نسبت به دانشجویان دیگر تحصیل نماید و این خود تبعیضی ناروا است.
3. تبصره 12 ماده 34 مقررات آموزشی.
مبنا و فلسفه این تبصره این است اموزش های کاربردی در هر رشته گرایش مختص و ویژه آن رشته طراحی شده است و در صورتی که در رشته دیگری تحصیل نماید؛ باید مجددا دروس کاربردی همان رشته را بگذراند و معادلسازی در این موارد به دلیل ماهیت علمیکاربردی واحد، بین دو رشته مختلف امکان پذیر نمیباشد کما این که در خصوص شاکی نیز تحصیل در گرایش ثبتی با گرایش دستیار قضایی متفاوت است. با توجه به مراتب فوق و فقدان خواسته و ادعای شفاف و روشن و فقدان ادله و مستندات قانونی رد شکایت مورد تقاضا است.
چنانچه ادعای مغایرت مقرره مورد اعتراض با موازین شرعی مطرح شده است نظریه شورای نگهبان نوشته شود.
مصوبه مورد شکایت خلاف موازین شرع نمیباشد مگر آن که خلاف تعهدات معتبر سابق دانشگاه باشد.
پرونده شماره ه- ع / 9800522 مبنی بر ابطال تبصرههای 3، 6 و 12 ماده 34 مقررات آموزشی دانشگاه جامع علمی - کاربردی، در جلسه مورخ 10/03/1400 هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی مورد رسیدگی قرار گرفت و تبصره 3 و قسمتی از تبصره 12 (کاربینی و کارورزی 1 و 2) ماده 34 مقررات آموزشی دانشگاه با اکثریت آراء قابل ابطال تشخیص نشد و راجع به ابطال تبصره 6 و بخشی از تبصره 12 (درس مهارتهای مشترک)، اعضا به اتفاق به شرح ذیل اعلام نظر نمودند:
نظریه هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی
نظر به اینکه اولاً: راجع به ابطال تبصره 6 ماده 34 مقررات آموزشی دانشگاه جامع علمی - کاربردی در خصوص معادل سازی دروس عمومی و پایه گذرانده شده در دانشگاههای آزاد اسلامی، پیام نور و غیرانتفاعی و عدم اشاره به دانشگاههای دولتی با توجه به ضرورت پذیرش کلیه واحدهای درسی مشابه که با موفقیت در امتحانات مربوط طی شده است و از این حیث تفاوتی میان دانشگاههای مذکور در تبصره معترض عنه با دانشگاههای دولتی وجود ندارد و این امر متضمن تبعیض ناروا و مغایر بند (9) اصل سوم قانون اساسی میباشد فلذا قابل ابطال تشخیص میشود. ثانیاً: در خصوص قسمتی از تبصره 12 (درس مهارتهای مشترک) ماده 34 که معادل سازی این درس را صرفاً برای دانشجویان انصرافی و اخراجی دورههای علمی - کاربردی در همان مقطع و همان رشته گرایش امکان پذیر دانسته با عنایت به اینکه درس مزبور برای همه گروههای فرهنگ و هنر، مدیریت و خدمات اجتماعی، صنعت و کشاورزی در دانشگاه جامع علمی - کاربردی یکسان بوده و ارتباطی به رشته و گرایش خاصی ندارد بنابراین اجبار دانشجویان به اخذ مجدد این درس منجر به تحمیل هزینه اضافی شده و مستند به ماده (4) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 1380 و ماده 60 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) مصوب سال 1393 خلاف قانون میباشد.
بنا به مراتب فوق تبصره 6 و قسمتی از تبصره 12 (درس مهارتهای مشترک) ماده 34 مقررات آموزشی دانشگاه جامع علمی - کاربردی، مغایر قانون بوده و قابل ابطال تشخیص میشود و پرونده در اجرای بند «الف» ماده (84) قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 جهت اتخاذ تصمیم به هیات عمومی ارسال میگردد.
غلامرضا مولابیگیرئیس هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی دیوان عدالت اداری
پرونده شماره ه- ع / 9800522 مبنی بر ابطال تبصرههای 3، 6 و 12 ماده 34 مقررات آموزشی دانشگاه جامع علمی - کاربردی، در جلسه مورخ 10/03/1400 هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی مورد رسیدگی قرار گرفت و تبصره 6 و بخشی از تبصره 12 (درس مهارتهای مشترک) ماده 34 مقررات آموزشی دانشگاه با اتفاق نظر اعضاء قابل ابطال تشخیص شد و راجع به ابطال تبصره 3 و قسمتی از تبصره 12 (کاربینی و کارورزی 1 و 2)، اکثریت اعضاء به شرح ذیل مبادرت به صدور رای نمودند:
رای هیات تخصصی
نظر به اینکه اولاً: به موجب تبصره یک ماده (28) آییننامه آموزشی دورههای کاردانی و کارشناسی (پیوسته و ناپیوسته) مصوب سال 1393 شورای عالی برنامه ریزی آموزشی «به ازای هر 12 تا 20 واحد از دروس معادل سازی شده، یک نیمسال از سنوات مجاز تحصیلی دانشجو کاسته میشود» و حکم مقرر در تبصره 3 ماده 34 مقررات آموزشی دانشگاه جامع علمی - کاربردی عیناً تکرار مفاد همین ماده است. مضافاً اینکه به استناد ماده (2) قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب سال 1383، تعیین ضوابط، معیارها و استانداردهای علمی موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، رشتهها و مقاطع تحصیلی...، از ماموریتهای اصلی و اختیارات این وزارتخانه بوده و وفق ماده (5) اساسنامه دانشگاه جامع علمی - کاربردی مصوب سال 1371 شورای گسترش آموزش عالی، تهیه ضوابط و استانداردهای آموزشی از جمله وظایف این دانشگاه است. ثانیاً: راجع به ابطال قسمتی از تبصره 12 ماده 34 دانشگاه در خصوص معادل سازی دروس کاربینی و کارورزی 1 و 2 صرفاً برای دانشجویان انصرافی و اخراجی دورههای علمی - کاربردی در همان مقطع و همان رشته گرایش با توجه به اینکه آموزشهای کاربردی هر رشته گرایش، ویژه همان رشته طراحی شده و هر یک از رشتهها مهارتهای خاص خود را دارد فلذا به دلیل ماهیت کاربردی و علمی درس کاربینی و کارورزی، معادل سازی آن بین دو رشته متفاوت امکانپذیر نمیباشد. از این رو بنا به مراتب فوق مصوبه مورد شکایت مغایرتی با قوانین و مقررات مذکور نداشته و خارج از حدود اختیارات مرجع وضع نبوده و قابل ابطال نمیباشد.
این رای به استناد بند (ب) ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور از جانب رئیس محترم دیوان عدالت اداری یا 10 نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است.
غلامرضا مولابیگیرئیس هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی دیوان عدالت اداری