رای شماره 870 و 871 مورخ 1400/07/11 هیات تخصصی مالیاتی، بانکی دیوان عدالت اداری

هیات تخصصی مالیاتی، بانکی

شماره پرونده: ه- ع /9901640- ه- ع/9902287 شماره دادنامه: 140009970906010870-871 تاریخ: 11/7/1400

شاکی: شرکت تولید پوشش لوله ماهشهر- عبدالامیر رهبر

طرف شکایت: هیات وزیران- سازمان امور مالیاتی کشور

موضوع شکایت و خواسته: 1- ابطال عبارت «در طول برنامه پنجم توسعه» مذکور در بند (1) تصویب نامه شماره 24023/ت56179ه- هیات وزیران مورخ 31/02/1398

2- ابطال عبارت «در طول برنامه پنجم توسعه» مذکور در بند (1) بخشنامه شماره 16/98/200 سازمان امور مالیاتی کشور مورخ 01/03/1398

3- ابطال عبارت «اصلی» از صدر بخشنامه و بند (11) بخشنامه شماره 72023/200 سازمان امور مالیاتی کشور مورخ 30/11/1391

شاکی دادخواستی به طرفیت هیات وزیران و سازمان امور مالیاتی کشور، به خواسته ابطال عبارت «در طول برنامه پنجم توسعه» مذکور در بند (1) تصویب نامه شماره 24023/ت56179ه- هیات وزیران مورخ 31/02/1398 و ابطال عبارت «در طول برنامه پنجم توسعه» مذکور در بند (1) بخشنامه شماره 16/98/200 سازمان امور مالیاتی کشور مورخ 01/03/1398 و بند (11) بخشنامه شماره 23720 سازمان امور مالیاتی کشور مورخ 30/11/1391 و ابطال عبارت «اصلی» از صدر بخشنامه شماره 72023/200 سازمان امور مالیاتی کشور مورخ 30/11/1391، به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده است که به هیات عمومی ارجاع شده است. متن مقررات مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:

- بند (1) تصویب نامه شماره 24023/ت56179ه- هیات وزیران مورخ 31/02/1398

«1- با توجه به صدر ماده (159) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران - مصوب 1389- که ناظر به تشویق سرمایه گذاری صنعتی و معدنی در کشور است و با توجه به واژه «افزایش» در بند (ب) ماده یاد شده، واحدهای صنعتی و معدنی موضوع ماده (132) اصلاحی قانون مالیات های مستقیم- مصوب 1380- که در طول برنامه پنجم توسعه با سرمایه گذاری انجام شده برای آنها پروانه بهره برداری اعم از اصلی، جایگزین، متمم و اصلاحی از طرف وزارتخانه های ذی ربط صادر یا قرارداد استخراج و فروش منعقدشده باشد، مشروط به اینکه دوره معافیت واحدهای مورد نظر تا تاریخ 1389/12/29 به اتمام نرسیده باشد، مشمول حکم بند (ب) ماده (159) قانون مذکور هستند.»

- بند (1) بخشنامه شماره 16/98/200 سازمان امور مالیاتی کشور مورخ 01/03/1398

«1- با توجه به صدر ماده (159) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران- مصوب 1389- که ناظر به تشویق سرمایه گذاری صنعتی و معدنی در کشور است و با توجه به واژه افزایش در بند (ب) ماده یاد شده، واحدهای صنعتی و معدنی موضوع ماده (132) اصلاحی قانون مالیات های مستقیممصوب 1380- که در طول برنامه پنجم توسعه با سرمایه گذاری انجام شده برای آنها پروانه بهره برداری اعم از اصلی، جایگزین متمم و اصلاحی از طرف وزارتخانه های ذی ربط صادر یا قرارداد استخراج و فروش منعقد شده باشد، مشروط به اینکه دوره معافیت واحدهای مورد نظر تا تاریخ 29/12/1389 به اتمام نرسیده باشد، مشمول حکم بند (ب) ماده 159 قانون مذکور هستند.»

- بخشنامه شماره 23720 سازمان امور مالیاتی کشور مورخ 30/11/1391

«به پیوست در صفحات 4 الی 8 پرونده حاضر»

دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:

1- در مورد خواسته بند (1) و (2) این گزارش، قید عبارت «در طول برنامه پنجم توسعه» در مغایرت با بند (ب) ماده 159 قانون برنامه پنجم توسعه از حیث تضییق دایره قانون و مفاد دادنامه شماره 1287-1288 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مورخ 22/12/1396 می‌باشد.

2- در مورد خواسته بند (3) این گزارش، براساس ماده 132 قانون مالیات های مستقیم، صرفا فعالیت های تولیدی و معدنی که از ابتدای سال 1381 به بعد از طرف وزارتخانه های ذی ربط برای آنها پروانه بهره برداری صادر شده است مورد نظر بوده است و تقسیم بندی سازمان امور مالیاتی کشور در مورد پروانه ها به پروانه بهره برداری اصلی، متم و جایگزین خلاف اطلاق قانون می‌باشد. علاوه بر آن براساس این ماده، تاریخ شروع بهره برداری، تاریخ شروع معافیت مالیاتی است و مدت معافیت و خاتمه آن در ماده مذکور مشخص گردیده و تعیین مبدا شروع و پایان دوره معافیت مالیاتی با در نظر گرفتن پروانه بهره برداری اولیه یا اصلی خلاف قانون و مفاد رای 404 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مورخ 03/05/1396خواهد بود.

در پاسخ به شکایت مذکور، معاونت حقوقی رئیس جمهور به موجب لایحه شماره 91720/44069 مورخ 15/08/1399 به طور خلاصه توضیح داده است که:

1- ماده 159 قانون برنامه پنجم توسعه ناظر به افزایش معافیت مالیاتی است و بنابراین در جایی مصداق می یابد که معافیت مالیاتی وجود داشته باشد و علاوه بر آن در مواردی که معافیت واحد صنعتی و معدنی قبل از قانون برنامه پنجم پایان یافته باشد مصداق این افزایش معافیت مالیاتی نخواهد بود. و مصوبه مورد شکایت در این راستا تنظیم گردیده است دادنامه مورد اشاره از هیات عمومی عدالت اداری نیز ناظر بر بخشنامه سازمان امور مالیاتی کشور می‌باشد.

در پاسخ به شکایت مذکور، دفتر حقوقی و قراردادهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور به موجب لایحه شماره 14102/212/ص مورخ 18/08/1399 به طور خلاصه توضیح داده است که:

1- بند 11 بخشنامه مورد شکایت، به گونه ای تدوین گردید تا واحد ها ی مالیاتی ضمن بررسی و احراز شرایط معافیت در زمان صدور پروانه های بهره برداری مکمل، متمم و جایگزین که در راستای پروانه بهره برداری اولیه/ اصلی صادر می‌شود، در اجرای حکم بند 1 بخشنامه اخیر الذکر، این مزیت مالیاتی را از ابتدای تولید برای واحد تولیدی مد نظر قرار داده و چنین تلقی ننمایند که صرف صدور پروانه های بهره برداری جایگزین، مکمل، متمم و... می‌تواند موجب برخورداری از دوره معافیت جدید برای واحد تولیدی باشد.

2- در خصوص حذف واژه "اصلی" از جمله "برای آنها پروانه بهره برداری اصلی صادر یا قرارداد استخراج و فروش منعقد شده یا می‌شود" در صدر بخشنامه مورد شکایت، مصوبه شماره 24023/ت56179ه- مورخ 31/2/1398 هیات وزیران در راستای رای شماره 1287-1288 مورخ 22/12/1396 هیات عمومی دیوان عدالت اداری صادر و محدودیت های مورد ایراد دستورالعمل شماره23720/200 مورخ 30/11/1391 سازمان متبوع، از جمله واژه "اصلی" در جمله فوق الذکر را بر طرف نموده و بر اساس آن واحدهای صنعتی و معدنی موضوع ماده 132 اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم که در طول برنامه پنجم توسعه با سرمایه گذاری انجام شده برای آنها پروانه بهره برداری اعم از اصلی، جایگزین، متمم و اصلاحی از طرف وزارت خانه های ذی ربط صادر یا قرارداد استخراج و فروش منعقد شده باشد، مشروط بر این که تا تاریخ 29/12/1389 دوره معافیت واحدهای مزبور به پایان نرسیده باشد، با رعایت سایر مقررات مشمول حکم بند (ب) ماده (159) قانون مذکور می‌باشند.

3- در خصوص ابطال عبارت "در طول برنامه پنجم توسعه"در بند 1 تصویب نامه شماره 24023/ت56179ه- مورخ 31/2/1398 هیات وزیران و به تبع آن در بخشنامه شماره 16/98/200 مورخ 01/03/1398 سازمان متبوع، لازم به ذکر است، تسری معافیت مالیاتی موضوع بند (ب) ماده 159 قانون یاد شده به واحدهای تولیدی و معدنی که سرمایه گذاری خود را قبل از لازم الاجراء شدن قانون مذکور یا سال های بعد از سال 1395 انجام داده باشند، با توجه به ماده 4 قانون مدنی مبنی بر « اثر قانون نسبت به آتیه است و قانون نسبت به ماقبل خود اثر ندارد، مگر اینکه در خود قانون مقررات

خاصی نسبت به این موضوع اتخاذ شده باشد» در منافات با اهداف، ماهیت و روح قوانین مورد اشاره خواهد بود.

تهیه کننده گزارش:

غلامعلی آریافر

نظریه اتفاقی اعضای هیات تخصصی مالیاتی، بانکی دیوان عدالت اداری:

- نسبت به خواسته ابطال عبارت «در طول برنامه پنجم توسعه» مذکور در بند (1) تصویب نامه شماره 24023/ت56179ه- هیات وزیران مورخ 31/02/1398 و بند (1) بخشنامه شماره 16/98/200 مورخ 01/03/1398 سازمان امور مالیاتی کشور در خصوص دادخواست شاکی به طرفیت هیات وزیران و سازمان امور مالیاتی کشور و به خواسته ابطال عبارت «در طول برنامه پنجم توسعه» مذکور در بند (1) تصویب نامه شماره 24023/ت56179ه- هیات وزیران مورخ 31/02/1398 و بند (1) بخشنامه شماره 16/98/200 مورخ 01/03/1398 سازمان امور مالیاتی کشور؛ نظر به اینکه موضوع پیشتر در هیات عمومی دیوان عدالت اداری رسیدگی و به صدور دادنامه شماره (282 الی 291) مورخ 28؍02؍1400 منتهی شده است، بنابراین از اعتبار امر مختوم برخوردار بوده و با انتفای موضوع، مشمول حکم مقرر در ماده 85 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری می‌باشد.

دکتر زین العابدین تقوی

رئیس هیات تخصصی مالیاتی، بانکی

رای هیات تخصصی مالیاتی، بانکی دیوان عدالت اداری

- نسبت به خواسته ابطال عبارت «اصلی» از صدر بخشنامه و بند (11) بخشنامه شماره 72023/200 مورخ 30/11/1391 سازمان امور مالیاتی کشور:

با مداقه در اوراق و محتوای پرونده، به موجب ماده 132 قانون مالیات های مستقیم اصلاحی مصوب 01/02/1394، «درآمد ابرازی ناشی از فعالیت های ‌تولیدی و معدنی اشخاص حقوقی غیردولتی در واحدهای تولیدی یا معدنی که از تاریخ اجرای این ماده از طرف‌ وزارتخانه‌های ذی‌ربط برای آنها پروانه بهره‌برداری صادر یا قرارداد استخراج و فروش منعقد می‌شود و همچنین درآمدهای خدماتی بیمارستان ها، هتلها و مراکز اقامتی گردشگری اشخاص یادشده که از تاریخ مذکور از طرف مراجع قانونی ذی ربط برای آنها پروانه بهره برداری یا مجوز صادر می‌شود، از تاریخ شروع بهره‌برداری یا استخراج یا فعالیت به مدت پنج‌سال و در مناطق کمترتوسعه‌یافته به مدت ده‌ سال با نرخ صفر مشمول مالیات می‌باشد.» و به موجب بند (ب) ماده 159 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران «میزان معافیت مالیاتی واحدهای صنعتی و معدنی مناطق کمترتوسعه‌یافته تا سقف معافیتهای منظورشده در مناطق آزاد تجاری - صنعتی افزایش می‌یابد.» نظر به این که مقررات مورد شکایت در تبیین حکم مقنن و شیوه های اجرایی آن بوده لذا خلاف قانون و خارج از اختیار نبوده، به استناد بند « ب» ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392، رای به رد شکایت صادر و اعلام می کند. رای صادره ظرف مدت بیست روز از تاریخ صدور، از سوی ریاست ارزشمند دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات گرانقدر دیوان قابل اعتراض است.

دکتر زین العابدین تقوی

رئیس هیات تخصصی مالیاتی و بانکی

منبع