صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/02/16
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر رامیان
موضوع
عنوان مجرمانه قطع درختان بدون قصد تصرف در منابع طبیعی
پرسش
با توجه به رای وحدت رویه 685 که اشعار میدارد در صورتی که فردی اقدام به قطع اشجار نماید، اگر قصد تصرف در منابع طبیعی را داشته باشد هم مرتکب بزه تصرف عدوانی، هم تخریب و هم قطع اشجار شده است (تعدد مادی) حال اگر شخص صرفاً به قطع اشجار اقدام نماید و هیچ گونه قصد تصرفی در منابع طبیعی نداشته باشد، مرتکب چه جرایمی شده است؟
نظر هیات عالی
در فرض پرسش که متهم بدون قصد تصرف عدوانی صرفاً به قطع اشجار در منابع طبیعی اقدام کرده است، چنانچه صرفاً اقدامات وی (به واسطه تعداد کم درختان قطع شده و...) تخریب منابع طبیعی محسوب نگردد، موضوع از مصادیق قطع اشجار بوده و از شمول رای وحدت رویه شماره 685 هیات عمومی دیوانعالی کشور خارج است.
نظر اکثریت
با توجه به اینکه رای وحدت رویه صرفاً ناظر به موضوع تصرف عدوانی بوده و در مقام حل اختلاف بین دو رای صادره از دادگاههای تجدید نظر بوده که یکی تخریب را مقدمه تصرف و دیگری هر یک را جرمی جداگانه میدانسته، بوده است، لذا در صورت عدم قصد مرتکب برای تصرف عدوانی نیز مرتکب دو جرم قطع اشجار و تخریب منابع طبیعی به صورت تعدد مادی شده است. از طرفی دیگر وقتی مرتکب قصد تصرف دارد و مرتکب تخریب میشود و نتیجه آن تعدد مادی میشود (طبق رای وحدت رویه 685) به طریق اولی وقتی قصد تصرف هم نداشته باشد هم مرتکب تخریب شده است.
نظر اقلیت
رای وحدت رویه به عنوان یک استثناء است و در همه موارد صرفاً فاعل (قطع کننده اشجار) مرتکب بزه قطع اشجار شده مگر آن جا که استثنایی وجود داشته باشد که آن هم رای وحدت رویه (685) است به عبارت دیگر فقط در این مورد است که تعدد مادی در نظر گرفته میشود و در سایر موارد صرفاً مرتکب قطع اشجار شده است.
نظر ابرازی
در چنین موردی بزه انجام شده قطع درخت میباشد و بزه تصرف عدوانی محقق نشده است چون قصدی برای تصرف عدوانی وجود نداشته است و بزه تخریب هم محقق نشده است چون مقنن در چنین مواردی بزه تحقق یافته را بزه قطع درخت فرض نموده است و با توجه به اصل قانونی بودن جرایم و مجازاتها نمیتوان متهم را که مرتکب قطع درخت جنگلی شده است به اتهام تخریب منابع طبیعی تحت تعقیب قرار داد چون قانونگذار صراحتاً برای قطع اشجار جنگلی مجازات خاص را مقرر نموده است.
در چنین موردی بزه انجام شده قطع درخت میباشد و بزه تصرف عدوانی محقق نشده است چون قصدی برای تصرف عدوانی وجود نداشته است و بزه تخریب هم محقق نشده است چون مقنن در چنین مواردی بزه تحقق یافته را بزه قطع درخت فرض نموده است و با توجه به اصل قانونی بودن جرایم و مجازاتها نمیتوان متهم را که مرتکب قطع درخت جنگلی شده است به اتهام تخریب منابع طبیعی تحت تعقیب قرار داد چون قانون گذار صراحتاً برای قطع اشجار جنگلی مجازات خاص را مقرر نموده است.