بسم الله الرحمن الرحیم
کلاسه پرونده:9901121،9901122، 9901123
موضوع: ابطال بخشنامه شماره 11/710 مورخ 17/6/1394 معاون وزارت آموزش و پرورش
تاریخ رای: 1400/03/12
شماره دادنامه:136-135- 140009970906010134
هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی
شاکی: خانم طاهره حبیبی، سیدخ فائزه نعیمی، آقای جعفر بشیری جولندا
طرف شکایت: وزارت آموزش و پرورش
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره 11/710 مورخ 17/6/1394 معاون وزارت آموزش و پرورش
شاکی دادخواستی به طرفیت وزارت آموزش و پرورش به خواسته ابطال بخشنامه شماره 11/710 مورخ 17/6/1394 معاون وزارت آموزش و پرورش به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر میباشد:
اداره کل آموزش و پرورش استان و....
دفتر/ معاونت/ سازمان/ مرکزدانشگاه شهید رجایی/دانشگاه فرهنگیان
با سلام و احترام
تصویر بخشنامه شماره 170061 مورخ 24/12/93 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در خصوص نحوه ادامه تحصیل و اعمال مدرک تحصیلی جدید کارکنان بانضمام جدول شرایط احراز تعدادی از رشته های شغلی طرح طبقه بندی مشاغل اداری و آموزشی به همراه فرم شماره 1 (درخواست مستخدم) و فرم شماره 2 (موافقت با ادامه تحصیل کارکنان) به پیوست ارسال میگردد. مقتضی است ضمن اطلاع رسانی کامل به فرهنگیان گرامی نسبت به اجرای آن با توجه به شرایط زیر اقدام شود:
1- افرادی که قصد ادامه تحصیل در مقطع تحصیلی بالاتر یا مقطع هم سطح را دارند پس از ارایه فرم شماره یک تکمیل و تایید فرم شماره دو توسط واحد امور اداری و تشکیلات و بالاترین مقام مسئول محل خدمت مستخدم، با توجه به جدول شرایط احراز مورد نظر، مدرک جدید ماخوذه قابل اعمال خواهد بود.ضمناً مستخدمینی که بدون رعایت مراحل این بند، ادامه تحصیل داده و مدرک جدید ارایه نمایند، چنانچه مدرک مذکور در جدول شرایط احراز شده پیش بینی شده باشد با رعایت تبصره ذیل نیز قابل اعمال است. در غیر این صورت محل خدمت مسئولیتی در زمینه اعمال مدرک جدید اراده شده نخواهد داشت.
تبصره: آثار استخدامی مدارک تحصیلی ماخوذه نسبت به مدارک تحصیلی ارایه شده در بدو استخدام کارمندان رسمی و پیمانی، تنها برای یک مقطع تحصیلی بالاتر (زیر دیپلم به دیپلم،دیپلم به فوق دیپلم، فوق دیپلم به کارشناسی، کارشناسی به کارشناسی ارشد و کارشناسی ارشد به دکترا) با رعایت سایر ضوابط قابل احتساب میباشد.
2- مدرک تحصیلی جدید در صورتی اعمال خواهد شد که در جدول شرایط احراز طرح طبقه بندی مشاغل پیش بینی شده باشد.
تبصره: کارمندانی که قبل از ابلاغ این بخشنامه به تحصیل مشغول شده اند، در صورت پیش بینی رشته تحصیلی آنها در شرایط احراز شغل مورد تصدی و نیاز به سطح بالاتر فارغ از محدودیت یک مقطع تحصیلی با نظر شورای راهبردی توسعه مدیریت استان (کمیته سرمایه انسانی) اقدام نمایند.
3- مستخدمینی که قبل از تاریخ ابلاغ این بخشنامه به تحصیل اشتغال دارند شامل موارد ذیل خواهند بود:
الف) چنانچه مدرک تحصیلی جدید آنان در جدول شرایط احراز مربوط پیش بینی نشده باشد به شرط عدم نیاز در پست فعلی و نیاز در سایر مشاغل بارعایت جدول شرایط احراز اعمال مدرک تحصیلی جدید پس از انتصاب بالامانع میباشد.
ب) مستخدمین شاغل در پست های اداری مشمول طرح طبقه بندی مشاغل کارکنان و همچنین افراد مشمول طرح طبقه بندی مشاغل معلمان که در قالب بخشنامه 230 سال 58 شورای انقلاب فرهنگی در پستهای اداری اشتغال دارند در صورت ارائه مدرک جدید با رعایت شرایط احراز پست اداری مورد تصدی بلامانع میباشد.
4- تاریخ اجرای اعمال مدرک تحصیلی افراد کماکان برابر بند 3 بخشنامه شماره 65/710 سال 90 میباشد.
دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:
بخشنامه مورد اعتراض با اصل دوم قانون اساسی، قانون مدیریت خدمات کشوری و نیز مستثنی شدن فرهنگیان از مقررات محدود کننده اعمال مدارک تحصیلی بالاتر کارکنان دولت دارای مغایرت آشکار میباشد.
خلاصه مدافعات طرف شکایت:
1- مطابق رای وحدت رویه شماره 198 مورخ 26/3/1387 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مجرد اخذ مدارک تحصیلی بالاتر در طول خدمت به تنهایی برای تغییر پست سازمانی و ارتقای گروه مستخدم دولت کفایت نمی کند.
2- به موجب رای شماره 369 الی 372 مورخ 27/4/1386 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، بخشنامه مورخ 24/12/1393 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ابطال شد.
پرونده های شماره ه- ع/9901121 الی ه- ع/9901123 مبنی بر درخواست ابطال بندهای 1 الی 3 بخشنامه شماره 11/710 مورخ 17/6/1394 معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش در جلسه مورخ 27/2/1400 هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی مورد رسیدگی قرارگرفت و اعضای محترم هیات به شرح ذیل مبادرت به صدور رای نمودند:
رای هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی
1- با وجود اینکه بخشنامه شماره 11/710 مورخ 17/6/1394 معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش براساس بخشنامه شماره 170061 مورخ 24/12/1392 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور صادر گردیده و اطلاق بخشنامه اخیرالذکر نیز به موجب نظریه شماره 16814/102/99 مورخ 21/2/1399 شورای نگهبان و رای شماره 626 الی 632 مورخ 14/5/1399 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مغایر موازین شرع و قانون تشخیص و ابطال گردید، لکن به لحاظ اینکه بخشنامه معترض عنه، خود برای ادارات تابعه وزارت آموزش و پرورش واجد اثر و مجری میباشد، لذا موضوع شکایت قابل طرح در هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی و هیات عمومی دیوان عدالت اداری میباشد. از طرفی هرچند به موجب تبصره ماده 3 قانون تنظیم برخی از مقررات مالی، اداری و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش مصوب 1399 در مورد نحوه اعمال مدارک دوم تحصیلی افرادی که فعالیت آموزشی در مدارس دارند، تعیین تکلیف گردیده، لکن با عنایت به اینکه این تبصره از تاریخ 1/11/1399 قابل اجرا بوده و نسبت به ماقبل تعیین تکلیف ننموده، بنابراین بخشنامه معترض عنه در زمان قبل از تاریخ 1/11/1399 واجد اثر بوده و بدین لحاظ نیز موضوع شکایت قابل رسیدگی و طرح در هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی و هیات عمومی دیوان عدالت اداری میباشد.
2- با عنایت به اینکه به موجب نظریه شماره 16814/102/99 مورخ 21/2/1399 شورای نگهبان و رای شماره 626 الی 632 مورخ 14/5/1399 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، اطلاق بخشنامه شماره 170061 مورخ 24/12/1392 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور بدین جهت که اطلاق مصوبه مورد شکایت در خصوص مواردی که محدودیتهای مصوبه برخلاف تعهدات معتبر دستگاههای اجرایی و یا قراردادهای معتبر استخدامی با کارمندان است و ضرورتی بر ایجاد این تضییقات در اعمال مدرک تحصیلی بالاتر کارمندان وجود ندارد، خلاف شرع تشخیص گردید، ابطال شده است. و در بخشنامه معترض عنه مواردی که دستگاه اجرایی اجازه ادامه تحصیل در مقطع بالاتر را به کارمند متبوع خود اعطا نموده، مدرک تحصیلی جدید با رعایت شرایط و ضوابط قانونی قابل اعمال دانسته شده، بنابراین در این بند اطلاق مورد ایراد در نظریه مذکور شورای نگهبان مقید گردیده و مغایرتی با آن ندارد.
3- تبصره بند 1 بخشنامه معترض عنه نیز بدین جهت که آثار استخدامی اعمال مدارک تحصیلی ماخوذه در زمان بعد از استخدام نسبت به مدارک ارائه شده در بدو استخدام کارمندان رسمی و پیمانی را با رعایت سایر ضوابط از جمله بند (1) همین بخشنامه قابل احتساب دانسته مغایرتی با قانون و نظریه شماره 16814/102/99 مورخ 21/2/1399 شورای نگهبان ندارد.
4- بند 2 بخشنامه معترض عنه متضمن حکمی برخلاف مقررات قانونی نبوده و چنانچه در این بخشنامه تصریحی هم وجود نداشت رعایت سایر ضوابط قانونی از جمله پیش بینی مدارک تحصیلی مورد نیاز در جدول شرایط احراز طرح طبقه بندی مشاغل لازم الرعایه خواهد بود. همچنین تبصره این ماده نیز در جهت رفع محدودیت اعمال مدرک تحصیلی صرفا تا یک مقطع بالاتر در مواردی که آن رشته تحصیلی در شرایط احراز شغل مورد تصدی پیش بینی گردیده باشد، بوده و متضمن حکمی برخلاف قانون نمیباشد.
5- قسمت (الف) بند 3 بخشنامه معترض عنه که بیان داشته: «چنانچه مدرک تحصیلی جدید آنان در جدول شرایط احراز مربوط پیش بینی نشده باشد به شرط عدم نیاز در پست فعلی و نیاز در سایر مشاغل با رعایت جدول شرایط احراز اعمال مدرک تحصیلی جدید پس از انتصاب بالامانع میباشد.» متضمن حکمی برخلاف قانون نبوده، همچنین قسمت (ب) این بند نیز که بیان داشته:«مستخدمین شاغل در پست های اداری مشمول طرح طبقه بندی مشاغل کارکنان و همچنین افراد مشمول طرح طبقه بندی مشاغل معلمان که در قالب بخشنامه 230 سال 58 شورای انقلاب فرهنگی در پست های اداری اشتغال دارند در صورت ارائه مدرک جدید با رعایت شرایط احراز پست اداری مورد تصدی بلامانع میباشد.» متضمن حکمی برخلاف قانون نمیباشد و در موردی که مدرک تحصیلی جدید ارائه شده از سوی معلمان و مستخدمین شاغل در پست های اداری با شرایط احراز پست اداری مطابقت داشته باشد، اعمال خواهد گردید و براساس بخشنامه 230 سال 58 شورای انقلاب فرهنگی نیز معلمانی که در بخش اداری فعالیت می نمایند از تمامی مزایایی که معلمان برخوردارند، بهره مند خواهند شد.
بنابه مراتب مذکور بندهای1 الی 3 بخشنامه معترض عنه و تبصره های آنها مغایرتی با نظریه شماره 16814/102/99 مورخ 21/2/1399 شورای نگهبان و قانون نداشته و خارج از حدود اختیارات مقام صادرکننده آن نبوده و قابل ابطال نمیباشد. این رای به استناد بند (ب) ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور از جانب رییس محترم دیوان عدالت اداری یا 10 نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است.
غلامرضا مولابیگی- رئیس هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی دیوان عدالت اداری