قانون گذرنامه

گذرنامه سندی است که از طرف ماموران صلاحیتدار دولت مذکور در این قانون برای مسافرت اتباع ایران به خارج و یا اقامت در خارج و یا مسافرت از خارج به ایران داده می‌شود.

اتباع ایران برای خروج از کشور و یا اقامت در خارج و یا مسافرت از خارج به ایران باید تحصیل گذرنامه نمایند.صدور گذرنامه منوط به ارائه اسنادی است که هویت و تابعیت ایرانی تقاضاکننده را ثابت نماید.اسناد مزبور به موجب آیین‌نامه اجرائی این قانون تعیین خواهد شد.

خروج از کشور بدون ارائه گذرنامه یا مدارک مسافرت مذکور در این قانون ممنوع است.

ورود به کشور و یا خروج از آن فقط از نقاطی که بنا به پیشنهاد وزارت کشور و تصویب هیات وزیران تعیین و آگهی خواهد شد مجاز است.

بازرسی گذرنامه و مدارک مسافرت و رسیدگی به آنها در مرز با شهربانی کل کشور و در نقاطی که شهربانی نباشد به عهده ژاندارمری کل کشور است.ماموران مربوط مکلفند از ورود افرادی که فاقد گذرنامه یا مدارک لازم برای ورود به ایران باشند جلوگیری نمایند.
تبصره (اصلاحی 1358/10/5 شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران) - در مواردی که افرادی فاقد گذرنامه و یا مدارک مسافرت برای مراجعه به ایران باشند در صورتی که تابعیت ایرانی و یا ایرانی بودن آنان محرز شود با رعایت ماده 20 این قانون مکلفند برگ بازگشت به ایران را از ماموریت‌های سیاسی یا کنسولی جمهوری اسلامی ایران در خارجه دریافت نمایند.ضوابط تشخیص و ایرانی بودن این قبیل اشخاص به موجب آیین‌نامه اجرائی این قانون تعیین خواهد شد.

برگ مسافرت موضوع ماده 9 و همچنین برگ بازگشت موضوع ماده 20 و پروانه‌های گذر موضوع مواد 29 و 30 از نظر این قانون در حکم گذرنامه است.

گذرنامه بر سه قسم است:
الف‌- گذرنامه سیاسی.
ب‌- گذرنامه خدمت (اعم از فردی یا جمعی).
ج‌- گذرنامه عادی (اعم از فردی یا جمعی).
تبصره- مشخصات انواع گذرنامه از لحاظ رنگ و شکل و قطع و تعداد اوراق و نظائر آن و همچنین سازمان تهیه‌کننده آنها به موجب آیین‌نامه اجرائی این قانون تعیین می‌گردد.

از تاریخ تصویب این قانون گذرنامه‌های تحصیلی به تدریج به گذرنامه‌های عادی تبدیل خواهد شد.

وزارت امور خارجه می‌تواند در موارد لزوم با موافقت وزیر امور خارجه برای کسانی که به ماموریتهای خاص اعزام می‌شوند به جای گذرنامه برگ مسافرت انفرادی و یا دسته‌جمعی صادر نماید.مشخصات برگهای مذکور در آیین‌نامه اجرائی این قانون تعیین خواهد شد.

(اصلاحی 1377/2/20) - برای شخصیت‌های زیر گذرنامه سیاسی صادر می‌شود:
1- رهبر.
2- رئیس جمهور.
3- رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس قوه قضائیه، معاون اول رئیس جمهور، اعضاء شورای نگهبان، تولیت آستان قدس رضوی، وزراء دولت جمهوری اسلامی ایران و معاونان رئیس جمهور.
4- نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضاء مجمع تشخیص مصلحت نظام، اعضاء شورای عالی امنیت ملی، نمایندگان مجلس خبرگان رهبری و اعضاء شورای عالی انقلاب فرهنگی.
5- رئیس دیوان عالی کشور، دادستان کل کشور، رئیس دیوان عدالت اداری، رئیس و دادستان دیوان محاسبات، معاونان رئیس قوه قضائیه، رئیس سازمان بازرسی کل کشور، رئیس دفتر مقام معظم رهبری، رئیس کل بانک مرکزی و رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
6- رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، رئیس ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران و جانشینان ایشان، فرماندهان نیروهای سه‌گانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی ایران، فرماندهی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، فرماندهان حفاظت اطلاعات نیروهای یادشده.
7- نمایندگان مستقیم مقام معظم رهبری با معرفی رئیس دفتر ایشان، نمایندگان ویژه رئیس جمهور یا معاون اول، رئیس جمهور به معرفی دفتر ایشان، نمایندگان ویژه هیات وزیران جهت ماموریت‌های خاص به معرفی دفتر هیات دولت و روسای دفاتر روسای قوای سه‌گانه و مجمع تشخیص مصلحت نظام.
8- روسای بنیاد مستضعفان و جانبازان، سازمان تبلیغات اسلامی، بنیاد شهید انقلاب اسلامی، جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، کمیته ملی المپیک جمهوری اسلامی ایران و استانداران کشور و شهردار تهران.
9- روسای جمهور سابق، نخست وزیران سابق، نخست وزیران سابق، معاونان اول سابق رئیس جمهور، روسای سابق مجلس شورای اسلامی، روسای سابق قوه قضائیه، اعضاء سابق شورای عالی قضائی با معرفی بالاترین مقام دستگاه مربوطه.
10- مشاوران مقام معظم رهبری و معاونان دفتر معظم له با معرفی رئیس دفتر ایشان، معاونان و مشاوران رئیس جمهوری، معاونان معاون اول رئیس جمهور، دبیر شورای عالی امنیت ملی و روسا و دبیران کمیته‌های شورای مزبور، معاونان وزراء، روسای دفاتر تخصصی تحت سرپرستی بلافصل رئیس جمهور.
11- شخصیت‌های عالی مقام علمی، دینی، فرهنگی و روسای فرهنگستان‌ها با موافقت رئیس جمهور.
12- روسای دیوان عالی کشور، دادستان کل کشور و سایر مقامات مندرج در جزء 5 و اعضاء شورای عالی قضائی، وزراء و نمایندگان مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان و معاونان ریاست جمهوری و رئیس قوه قضائیه که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی عهده‌دار مناصب فوق بوده‌اند و روسای سابق نمایندگی‌های سیاسی و کنسولی و بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور با معرفی بالاترین مقام دستگاه مربوطه.
13- سفرا، مدیران کل و معاونان آنان و روسای ادارات وزارت امور خارجه، ماموران ثابت سیاسی و کنسولی.
14- ماموران رمز و مخابرات و کسانی که به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران مقامی را در موسسات و نهادهای بین‌المللی عهده‌دار می‌شوند، پیک‌های سیاسی و کسانی که به ماموریت موقت سیاسی و کنسولی اعزام می‌شوند با موافقت وزیر امور خارجه.
15- رئیس، معاونان و مدیران کل منطقه‌ای سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، رایزنان و وابستگان فرهنگی که در پوشش کادر وزارت امور خارجه به خارج از کشور اعزام می‌شوند.
16- مدیران کل مدارس خارج از کشور و دفتر همکاری‌های علمی و بین‌المللی و سرپرستی‌های مدارس خارج از کشور به پیشنهاد وزیر آموزش و پرورش.
17- در غیر از موارد یادشده در بالا برای انجام ماموریت‌های خاص سیاسی حسب ضرورت، با تشخیص وزیر امور خارجه.
تبصره 1 (اصلاحی 1362/3/31) - همسران مشمولین بندهای 1 و 2 و 3 این ماده می‌توانند از گذرنامه سیاسی جداگانه استفاده نمایند.
تبصره 2 (اصلاحی 1362/3/31) - نام همسران افراد موصوف در بندهای 4 تا 14 این ماده در صورتی که همراه دارنده گذرنامه باشند به تقاضای دارنده گذرنامه در گذرنامه سیاسی ثبت و از همان گذرنامه استفاده خواهند نمود و تفکیک گذرنامه و صدور گذرنامه سیاسی جهت آنان با موافقت وزیر امور خارجه امکان‌پذیر خواهد بود.
تبصره 3 (اصلاحی 1377/2/20) - نام فرزندان ذکور کمتر از(18)سال مشمولین این ماده و فرزندان اناث آنان تا هنگام ازدواج در صورتی که همراه دارنده گذرنامه باشند، به تقاضای دارنده در گذرنامه سیاسی ثبت و از همان گذرنامه استفاده خواهند نمود و در صورت نیاز به تفکیک پس از استعلام از وزارت امور خارجه و در صورت موافقت طبق مقررات این قانون برای آنها گذرنامه خدمت یا عادی صادر خواهد شد.
تبصره 4 (الحاقی 1377/2/20) - همطرازان مقامات مندرج در این ماده(بر طبق قانون نظام هماهنگ پرداخت)اعم از شاغل و سابق با معرفی بالاترین مقام دستگاه مربوطه از گذرنامه سیاسی استفاده خواهند نمود.

(اصلاحی 1362/3/31)- برای اشخاص زیر گذرنامه خدمت صادر می‌گردد:
1- اشخاصی که به عنوان همراه با رهبر یا یکی از اعضاء شورای رهبری به خارج از کشور مسافرت می‌نمایند.
2 (اصلاحی 1377/2/20) - اشخاصی که به عنوان همراه در ارتباط با ماموریت با ریاست جمهور یا معاون اول رئیس جمهور به خارج از کشور مسافرت می‌نمایند با معرفی مقام مربوط.
3 (اصلاحی 1377/2/20) - اشخاصی که به موجب تصویب‌نامه هیات وزیران برای انجام ماموریت به خارج از کشور اعزام می‌شوند با معرفی دفتر هیات دولت.
4- کارمندان وزارتخانه‌ها و سازمانها و ارگان‌های وابسته به دولت و ارگان‌های نظامی که به خارج از کشور اعزام می‌گردند با معرفی وزیر مربوطه و ذکر علت ماموریت.
5- ماموران اداری و فنی وزارت امور خارجه و همسران آنها با موافقت وزیر امور خارجه.
تبصره 1- نام همسر و فرزندان کمتر از 18 سال مشمولین این ماده در صورتی که همراه دارنده گذرنامه باشند به تقاضای دارنده گذرنامه خدمت در همان گذرنامه ثبت می‌شود.
تبصره 2- نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج نمی‌توانند برای همسر و فرزندان همراه،گذرنامه خدمت جداگانه صادر نمایند ولی در صورت نیاز به تفکیک پس از استعلام از وزارت امور خارجه و در صورت موافقت طبق مقررات این قانون برای آنها گذرنامه عادی صادر خواهد شد.

(اصلاحی 1362/3/31) - صدور گذرنامه سیاسی و خدمت به عهده وزارت امور خارجه است.

(اصلاحی 1362/3/31) - مدت اعتبار گذرنامه سیاسی و خدمت یک سال است مگر در مورد ماموران ثابت دولت در نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور که اعتبار گذرنامه تا خاتمه مدت ماموریت آنان خواهد بود.
تبصره 1 (اصلاحی 1362/3/31) - تمدید مدت گذرنامه‌های سیاسی و خدمت طبق مقررات این قانون با موافقت وزارت امور خارجه در مرکز توسط اداره گذرنامه و روادید و در خارج از کشور توسط نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران انجام خواهد شد.
تبصره 2 (اصلاحی 1362/3/31) - کلیه دارندگان گذرنامه‌های سیاسی و خدمت در موقع ورود به کشور باید گذرنامه خود را به وزارت امور خارجه تحویل دهند.

صدور گذرنامه عادی در ایران به عهده شهربانی کل کشورو در خارج از ایران با مامورین کنسولی کشور جمهوری اسلامی ایران یا ماموران سیاسی عهده‌دار امور کنسولی خواهد بود.مقررات مربوط به ترتیب صدور و تمدید و تجدید و اصلاح گذرنامه به موجب آیین‌نامه اجرائی این قانون تعیین خواهد شد.

محصلینی که برای تحصیل عازم خارج از کشور می‌باشند با رعایت قانون وظیفه عمومی در مورد تحصیلات غیر دانشگاهی از طرف وزارت آموزش و پرورش و در مورد تحصیلات دانشگاهی از طرف وزارت علوم و آموزش عالی به شهربانی کشورمعرفی می‌شوند، شغل آنها در گذرنامه محصل ذکر می‌گردد و از پرداخت کلیه وجوه مربوط به صدور گذرنامه معاف می‌باشند.این معافیت شامل محصلینی که گذرنامه تحصیلی آنان تدریجا به گذرنامه عادی تبدیل خواهد نیز می‌باشد.محصلینی که گذرنامه تحصیلی آنان به گذرنامه عادی تبدیل می‌شود از مقررات معافیت تحصیلی احضار به خدمت زیر پرچم استفاده خواهند کرد.

(اصلاحی 1362/8/3) - به اشخاص زیر هیچ نوع گذرنامه برای خروج از کشور داده نمی‌شود:
1- کسانی که به موجب اعلام کتبی مقامات قضائی حق خروج از کشور را ندارند.
2- کسانی که در خارج از ایران به سبب تکدی و یا ولگردی و یا ارتکاب سرقت و کلاهبرداری و با به هر عنوان دیگر دارای سوء شهرت باشند.
3- کسانی که مسافرت آنها به خارج از کشور به تشخیص مقامات قضائی مخالف مصالح جمهوری اسلامی‌باشد.
تبصره 1 (اصلاحی 1362/8/3) - رسیدگی و تشخیص افراد مذکور در بند 2 این ماده واحده به عهده کمیسیونی مرکب از نمایندگان:
1- وزارت امور خارجه.
2- وزارت دادگستری.
3- وزارت کشور.
4- شهربانی جمهوری اسلامی.
5- وزارت اطلاعات که به دعوت وزارت کشور تشکیل خواهد شد می‌باشد.
تبصره 2 (اصلاحی 1362/8/3) - از تاریخ تصویب این ماده واحدهماده 16 قانون گذرنامه مصوب 1351 و تبصره و بندهای آن و همچنین لایحه قانونی اصلاح ماده 16 قانون گذرنامه مصوب 1358/12/4 شورای انقلاب نسخ می‌شود.

دولت می‌تواند از صدور گذرنامه و خروج بدهکاران قطعی مالیاتی و اجرای دادگستری و ثبت اسنادو متخلفین از انجام تعهدات ارزی طبق ضوابط و مقرراتی که در آیین‌نامه تعیین می‌شود جلوگیری نماید.

برای اشخاص زیر با رعایت شرایط مندرج در این ماده گذرنامه صادر می‌شود:
1 (اصلاحی 1380/3/23) - اشخاصی که کمتر از 18 سال تمام دارند و کسانی که تحت ولایت و یا قیمومیت می‌باشند با اجازه کتبی ولی یا قیم آنان.
2- مشمولین وظیفه عمومی با اجازه کتبی اداره وظیفه عمومی.
3- زنان شوهردار ولو کمتر از 18 سال تمام با موافقت کتبی شوهر و در موارد اضطراری اجازه دادستان شهرستان محل درخواست گذرنامه که مکلف است نظر خود را اعم از قبول درخواست یا رد آن حداکثر ظرف سه روز اعلام دارد کافی است. زنانی که با شوهر خود مقیم خارج هستند و زنانی که شوهر خارجی اختیار کرده و به تابعیت ایرانی باقی مانده‌اند از شرط این بند مستثنی می‌باشند.

در صورتی که موانع صدور گذرنامه بعد از صدور آن حادث شود یا کسانی که به موجب ماده 18 صدور گذرنامه موکول به اجازه آنان است از اجازه خود عدول کنند از خروج دارنده گذرنامه جلوگیری و گذرنامه تا رفع مانع ضبط خواهد شد.

به ایرانیانی که به کشور مراجعت می‌کنند و فاقد گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه باشند و یا اینکه مدت اعتبار آن اسناد منقضی شده باشد به شرط آنکه تابعیت ایرانی آنها مسلم باشد برگ بازگشت که فقط برای بازگشت به ایران معتبر است داده می‌شود.
تبصره-برگ بازگشت از طرف مقامات سیاسی و کنسولی ایران در خارج از کشور به طور رایگان صادر می‌شود و در مرز از دارنده آن اخذ می‌گردد.

نام اطفال کمتر از 18 سال تمام که همراه هریک از والدین یا جد یا جده پدری یا مادری یا زن پدر یا شوهر مادر و یا خواهر و برادر خود مسافرت می‌نمایند در صورت درخواست ولی یا قیم آنها بر حسب مورد در گذرنامه اشخاص مذکور ثبت خواهد گردید.

نام نوزادانی که از زنان ایرانی مقیم خارج هنگام توقف مادر در ایران متولد می‌شوند در گذرنامه مادر ثبت می‌شود و در این مورد نیازی به جلب موافقت پدر نیست و همچنین در مواردی که در خارج از ایران شوهر ایرانی در کشور محل تولد نوزاد حاضر نباشد.
تبصره- اطفال موضوع بند 4 ماده 976 و موضوع ماده 978قانون مدنی مادام که تحت ولایت یا حضانت پدر یا مادر خود هستند می‌توانند به معیت والدین خود با گذرنامه خارجی آنان به خارج از کشور مسافرت نمایند.

برای یک خانواده که با هم مسافرت می‌کنند در صورت تقاضا یک گذرنامه صادر می‌شود و نام زن و اولاد کمتر از 18 سال در آن ثبت خواهد شد.هیچ‌یک از همراهان مستقلا حق استفاده از گذرنامه را ندارد و در صورتی که بخواهد از دارنده گذرنامه جدا شود باید گذرنامه جداگانه تحصیل نماید.

گذرنامه برای مسافرت به کلیه کشورها اعتبار دارد مگر به کشورهایی که دولت در موارد مقتضی مسافرت اتباع ایران را به آن کشورها ممنوع و یا محدود نموده باشد.در صورتی که بعد از صدور گذرنامه محدودیتی مقرر شود وجوه پرداختی کسانی که از مسافرت محروم شوند به آنها مسترد می‌گردد.نحوه اجرای مفاد این ماده ضمن آیین‌نامه اجرائی این قانون معین خواهد شد.

(اصلاحی 1373/7/3) - مدت اعتبار گذرنامه جدید از تاریخ صدور پنج سال است و فقط برای مدت پنج سال دیگر قابل تمدید می‌باشد.
تبصره (الحاقی 1373/7/3) - گذرنامه‌هایی که تا تاریخ تصویب این قانون سه سال آنها خاتمه نیافته تا پایان مدت مذکور،معتبر خواهند بود.

به موجب بند ب ماده واحده قانون اصلاح مواد 25 و 26 قانون گذرنامه مصوب 1373/7/3 حذف و متن آن در تبصره الحاقی به ماده 25 تصریح گردیده است.

در صورتی که گذرنامه غیر قابل استفاده و یا مفقود شود پس از رسیدگی لازم که نحوه آن در آیین‌نامه تعیین خواهد شد گذرنامه دیگری با اخذ هزینه‌های صدور صادر می‌شود.
هرگاه قابل استفاده نبودن یا مفقود شدن گذرنامه ناشی از عمل متصدیان مسئول باشد برای بقیه مدت اعتبار، گذرنامه جدید بدون دریافت هزینه‌های صدور صادر خواهد شد.

گذرنامه جمعی اعم از خدمت یا عادی فقط در ایران و برای گروه‌های زیر صادر می‌شود:
این نوع گذرنامه‌ها به نام رئیس گروه صادر و نام و مشخصات همراهان در برگ ضمیمه آن درج خواهد گردید:
1- افسران درجه‌داران افراد و به طور کلی کارکنان مشمول قانون استخدام نیروهای مسلح که به طور جمعی و به منظور انجام ماموریت عازم خارج از کشور باشند.
2- گروه‌های ورزشی که به منظور انجام مسابقات عازم خارج هستند به معرفی سازمان تربیت بدنی ایران.
3- این بند موضوعا منتفی است.
4- دانشجویان و دانش‌آموزان و معلمان و استادان که برای مطالعات آموزشی و فرهنگی به معرفی وزارتخانه‌های مربوط به خارج می‌روند.
5- گروههای هنری که توسط وزارت فرهنگ و هنریا وزارت اطلاعات معرفی می‌شوند.
6- گروههای معرفی‌شده از طرف سازمانهای دولتی و یا وابسته به دولت و یا جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران.
7- گروه‌های کارگری برای کارآموزی یا کسب مهارت فنی با تایید و معرفی وزارت کار و امور اجتماعی.
تبصره 1- هریک از اعضاء گروه‌های فوق که هنگام مسافرت از گروه خود جدا شود باید گذرنامه جداگانه تحصیل نماید.
تبصره 2- حداقل تعداد افرادی که می‌توانند از گذرنامه جمعی استفاده نمایند پنج نفر و حداکثر چهل نفر خواهد بود.
تبصره 3- صدور گذرنامه جمعی در صورتی که به منظور انجام ماموریتی به خرج سازمانهای دولتی یا جمعیت شیر و خورشید سرخ ایرانباشد مجانی است و در غیر این صورت علاوه بر هزینه صدور یک گذرنامه از هر نفر ده درصد هزینه صدور اخذ خواهد شد.
تبصره 4- اعتبار گذرنامه جمعی یک سال است و در صورت موافقت سازمان مربوط حداکثر یک سال دیگر تمدید می‌شود.

در موارد زیر به پیشنهاد وزارت کشور و تصویب هیات وزیران به جای گذرنامه پروانه گذر صادر می‌شود:
1- برای تشرف به مکه معظمه و عتبات مقدسه.
2- برای کارکنان وسائط نقلیه آبی و هوایی و زمینی.
3- برای رفت‌وآمد اتباع دولت که در نقاط مرزی کشور و نقاط واقع در سواحل و جزایر خلیج‌فارس و دریای عمان (دریای مکران) سکونت دارند به مناطق مرزی مجاور و نواحی جنوبی خلیج‌فارس.
تبصره 1- مشخصات و ترتیب صدور و مدت اعتبار و مرجع صدور پروانه‌های گذر مذکور در این ماده و هزینه صدور آنها به موجب آیین‌نامه اجرائی این قانون تعیین خواهد شد.
تبصره 2- حدود مناطق مرزی و سواحل و همچنین نقاط مرزی مجاور و نواحی جنوبی خلیج‌فارس به پیشنهاد وزارت کشور و تصویب هیات وزیران تعیین خواهد شد.

شهربانی کل کشوربر حسب اعلام وزارت امور خارجه به کسانی که ترک تابعیت ایران را نموده‌اند پروانه گذر خواهد داد و این پروانه فقط برای خروج از ایران معتبر است.

شهربانی کل کشور می‌تواند با موافقت سازمان اطلاعات و امنیت کشورو تایید وزارت امور خارجه برای بیگانگان بدون تابعیت یا خارجیانی که به جهاتی قادر به تحصیل گذرنامه از کشور متبوع خود نیستند برگ گذر بیگانگان صادر نماید.این برگ دلیل تابعیت ایرانی دارنده یا همراهان او محسوب نمی‌شود.
تبصره 1- مشخصات برگ گذر بیگانگان از لحاظ رنگ و شکل و قطع و غیره به موجب آیین‌نامه اجرائی این قانون تعیین خواهد شد.
تبصره 2- نام فرزندان کمتر از 18 سال این قبیل افراد در برگ گذر والدین همچنین نام زن در برگ گذر شوهر به شرط آنکه واجد شرایط مذکور در این ماده باشند ثبت می‌شود و استفاده جداگانه از این برگ به وسیله همراهان ممنوع است.

مدت اعتبار برگ گذر بیگانگان برای مراجعت به ایران از تاریخ صدور یک سال است و دارنده آن برای هر بار خروج از کشور باید تحصیل اجازه نماید.

(اصلاحی 1380/3/23) - آیین‌نامه‌های مربوط به وجوهی که از متقاضیان گذرنامه و یا اسناد در حکم گذرنامه و یا برگ گذر بیگانگان طبق مقررات باید دریافت شود و سایر آیین‌نامه‌های اجرائی این قانون توسط وزارتخانه‌های امور خارجه، کشور و دادگستری تهیه و پس از تصویب هیات وزیران به موقع اجراء گذارده خواهد شد و تا تصویب آیین‌نامه‌های مزبور مقررات فعلی قابل اجراء است.
تبصره- به موجب قانون اصلاحی 1380/3/23 حذف شده است.

(اصلاحی 1367/7/14) - هر ایرانی که بدون گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه از کشور خارج شود،به حبس از 1 تا 2 سال یا پرداخت جزای نقدی از یکصد هزار ریال تا پانصد هزار ریال محکوم خواهد شد.

(اصلاحی 1367/7/14) - هر ایرانی که از نقاط غیر مجاز وارد کشور شده یا از کشور خارج شود به 2 ماه تا یک سال حبس و یا جریمه نقدی از یکصد هزار ریال تا پانصد هزار ریال محکوم می‌گردد.

(الحاقی 1367/7/14) - هر ایرانی که بدون داشتن گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه بخواهد از مرز غیر مجاز خارج شود و به هنگام عبور دستگیر گردد،به یک ماه تا یک سال حبس یا پنجاه هزار ریال تا سیصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهد شدو چنانچه مرتکب دارای گذرنامه و یا اسناد در حکم گذرنامه باشد،به حبس از یک ماه تا شش ماه یا جزای نقدی از پنجاه هزار ریال تا دویست هزار ریال محکوم خواهد شد.
تبصره (الحاقی مصوب 1367/7/14) - کسانی که به تبع اغنام و احشام با سوء نیت مرتکب عبور غیر مجاز از مرز شده باشند،به مجازات فوق محکوم می‌گردند و صاحب اغنام و احشام که عبور از مرز با علم و اطلاع یا به دستور او بوده،برای مدت پنج سال از سکونت در نوار مرزی محروم می‌شود.

(اصلاحی 1390/8/23) - هر ایرانی که بر خلاف ماده (24) این قانون عمل نماید، به حبس از دو سال تا پنج سال و محرومیت از داشتن گذرنامه از سه سال تا پنج سال محکوم می‌گردد.

هرکس برای دریافت گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه به نام خود یا نام دیگری اسناد و مدارک خلاف واقع یا متعلق به غیر را عالما عامدا به مراجع مربوط تسلیم نماید به حبس تادیبی از دو ماه تا شش ماه محکوم می‌شود و در صورتی که عمل او منجر به صدور گذرنامه شود به حبس تادیبی از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.

هرکس از گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه متعلق به دیگری برای ورود به کشور یا خروج از آن استفاده نماید به حبس تادیبی از دو ماه تا یک سال محکوم می‌شود.

هر مستخدم دولت اعم از لشکری و کشوری بدون رعایت قوانین مربوط در اجرای وظیفه خود عالما عامدا گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه بدهد به حبس تادیبی از دو ماه تا یک سال محکوم می‌شود.

هر مستخدم و مامور دولت اعم از کشوری و لشکری که برای عبور غیر مجاز اشخاص به خارج از کشور به نحوی از انحاء مساعدت و یا تسهیل وسیله نماید به حبس تادیبی از 6 ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.

هرکس برای تحصیل گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه عالما عامدا و به قصد تقلب هرگونه اطلاع مربوط به خود و همراهان را که در صدور گذرنامه موثر است بر خلاف واقع در پرسشنامه ذکر نماید به شرط استفاده از گذرنامه به حبس تادیبی از دو ماهتا شش ماه محکوم خواهد شد.

از تاریخ اجرای این قانون،قانون گذرنامه مصوب سال 1311 و آیین‌نامه‌های مربوط به آن و مواد 107 و 108 قانون جزا و همچنین قوانین مربوط به گذرنامه تحصیلی و سایر قوانینی که با مواد این قانون مغایرت دارد در آن قسمت که مغایر است لغو می‌گردد.