هیات تخصصی شوراهای اسلامی
شماره پرونده: ه- ع/9803129 شماره دادنامه:9909970906011334 تاریخ: 30/10/99
شاکی: سازمان بازرسی کل کشور
طرف شکایت: شوراهای اسلامی شهرهای ایوان کی، آرادان، امیریه، بسطام، بیارجمند، دامغان، درجزین، دیباج، رودیان، سرخه، سمنان، شاهرود، کهن آباد، گرمسار، مجن، میامی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند (ر) ماده 1 (آرادان) - ماده 12 (ایوان کی) - تبصره یک ماده 11 (امیریه) - بند (الف) ماده 29 (بسطام) - ماده 31 (بسطام) - جدول (بیارجمند) - ماده 14 به استثناء قسمت توافق (دامغان) - ماده 20 (دامغان) - ماده 24 (درجزین) - ماده 9 (دیباج) - ماده 15 (رودیان) - ماده 4 (سرخه) - ماده 29 (سمنان) عوارض ارزش افزوده (شاهرود) - ماده 3 (کهن آباد) - ماده 17 به استثناء بند (الف) 3 و (الف) 4 (گرمسار) - ماده 18 به استثناء تبصره 5 (گرمسار) - بند 4 ردیف 6 (مجن) - تعرفه ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های شهرداری (میامی) تحت عناوین عوارض ارزش افزوده ناشی از اجراء طرح های مصوب شهری و عوارض بر حق مشرفیت
شاکی دادخواستی به طرفیت شوراهای اسلامی شهرهای ایوان کی، آرادان، امیریه، بسطام، بیارجمند، دامغان، درجزین، دیباج، رودیان، سرخه، سمنان، شاهرود، کهن آباد، گرمسار، مجن، میامی به خواسته ابطال بند (ر) ماده 1 (آرادان) - ماده 12 (ایوان کی) - تبصره یک ماده 11 (امیریه) - بند (الف) ماده 29 (بسطام) - ماده 31 (بسطام) - جدول (بیارجمند) - ماده 14 به استثناء قسمت توافق (دامغان) - ماده 20 (دامغان) - ماده 24 (درجزین) - ماده 9 (دیباج) - ماده 15 (رودیان) - ماده 4 (سرخه) - ماده 29 (سمنان) عوارض ارزش افزوده (شاهرود) - ماده 3 (کهن آباد) - ماده 17 به استثناء بند (الف) 3 و (الف) 4 (گرمسار) - ماده 18 به استثناء تبصره 5 (گرمسار) - بند 4 ردیف 6 (مجن) - تعرفه ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های شهرداری (میامی) تحت عناوین عوارض ارزش افزوده ناشی از اجراء طرح های مصوب شهری و عوارض بر حق مشرفیت به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر میباشد:
مصوبه اول:بند (ر) ماده 1 فصل دوم تعرفه شهرداری آرادان با عنوان دریافت عوارض از اراضی که در طرح تفصیلی کاربری آنها تغییر یافته؛
بند (ر) ماده 1 فصل دوم تعرفه:
ر- در صورتی که در طرح تفصیلی کاربری اراضی واقع در محدوده خدماتی شهر که در طرح جامع دارای کاربری تعریف شده میباشند، تغییر یابد اراضی تغییر کاربری داده شده مشمول عوارض ارزش افزوده به شرح ذیل میگردد.
ر/1- اراضی که در طرح هادی دارای کاربری غیرمسکونی بوده و در طرح جامع و تفصیلی به مسکونی تغییر کاربری داده شده باشد به ازای هر مترمربع به میزان (5) برابر ارزش منطقهای مصوب به عنوان عوارض ارزش افزوده از مالک دریافت خواهد شد.
ر/2- اراضی که در طرح هادی دارای کاربری غیرمسکونی بوده و در طرح جامع و تفصیلی به تجاری تغییر کاربری داده شده باشند به ازای هر مترمربع به میزان (15) برابر ارزش منطقه ای مصوب به عنوان عوارض ارزش افزوده از مالک دریافت خواهد شد.
ر/3- اراضی که در طرح هادی دارای کاربری مسکونی بوده و در طرح جامع و تفصیلی به تجاری تغییر کاربری داده شده باشد به ازای هر مترمربع به میزان (10) برابر ارزش منطقه ای مصوب به عنوان عوارض ارزش افزوده از مالک دریافت خواهد شد.
(صفحه شماره 1 پیوست)
مصوبه دوم: ماده 12 تعرفه شهرداری ایوانکی با عنوان عوارض ارزش افزوده ناشی از توسعه و تعریض اجرای طرحهای مصوب شهری؛
ماده 12 دفترچه عوارض: مالکین اراضی و املاکی که درخواست هرگونه اقدام عمرانی داشته باشند و ملک آنها در طرحهای جامع و تفصیلی دارای توسعه و تعریض باشد و قسمت باقیمانده ملک درحد نصاب تفکیک باشد و در مقابل زمین در طرح توسعه و تعریض ادعای دریافت بهای قسمت توسعه و تعریض را نمایند و همچنین مالکین املاکی که ملک آنها بر معبر واقع نبوده ولی در اجرای توسعه و تعریض بر معبر قرار گیرند، میبایست علاوه بر کلیه عوارض متعلقه، عوارض معادل یک چهارم تفاوت قیمت ملک براساس نظریه کارشناسی بابت ارزش افزوده حاصل شده از اجرای طرح به شهرداری پرداخت نمایند.
(صفحه شماره 2 پیوست)
مصوبه سوم:تبصره 1 ماده 11 تعرفه شهرداری امیریه با عنوان عوارض بر ارزش افزوده ناشی از اجرا یا تغییر طرح های مصوب شهری؛
تبصره1 ماده 11: با عنایت به بند (الف) ماده 174 برنامه پنج ساله پنج مبنی بر اخذ عوارض بر ارزش افزوده اراضی و املاک ناشی از اجرای طرح های توسعه شهری بدینوسیله جدول محاسبه عوارض بر ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری پس از تصویب مراجع ذیصلاح به شرح ذیل محاسبه و وصول میگردد.
به تجاری به مسکونی به تجهیزات شهری و کارگاهی به سایر
مسکونی 200% قیمت مازاد تراکم منطقه - 50% قیمت مازاد تراکم منطقه 35% قیمت مازاد تراکم منطقه
تجاری - 60% قیمت مازاد تراکم منطقه 60% قیمت مازاد تراکم منطقه 35% قیمت مازاد تراکم منطقه
خدماتی و بهداشتی 100% قیمت مازاد تراکم منطقه 65% قیمت مازاد تراکم منطقه 60% قیمت مازاد تراکم منطقه 35% قیمت مازاد تراکم منطقه
اداری و انتظامی 100% قیمت مازاد تراکم منطقه 100% قیمت مازاد تراکم منطقه 100% قیمت مازاد تراکم منطقه 35% قیمت مازاد تراکم منطقه
مزروعی و فضای سبز 200% قیمت مازاد تراکم منطقه 100% قیمت مازاد تراکم منطقه 100% قیمت مازاد تراکم منطقه 35% قیمت مازاد تراکم منطقه
فرهنگی و مذهبی و آموزشی 100% قیمت مازاد تراکم منطقه 60% تراکم منطقه 40% قیمت مازاد تراکم منطقه 35% قیمت مازاد تراکم منطقه
تجهیزات شهری و کارگاهی 100% قیمت مازاد تراکم منطقه 50% قیمت مازاد تراکم منطقه - 35% قیمت مازاد تراکم منطقه
سایر 50% قیمت مازاد تراکم منطقه 40% قیمت مازاد تراکم منطقه 40% قیمت مازاد تراکم منطقه 35% قیمت مازاد تراکم منطقه
باغات به هر کاربری پس از تایید مراجع ذی صلاح مطابق 60% ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری بر اساس نظر کارشناس رسمی دادگستری
حداقل تراکم منطقه هر مترمربع 550.000 ریال
بند 1: این عوارض به اراضی و املاکی که بر اثر اجرای و ابلاغ طرح های توسعه شهری، کاربری آنها تغییر می کند و دارای ارزش افزوده میگردد نیز تعلق میگیرد.....
7. کلیه املاکی که در اثر اجرای طرح های شهرداری قسمتی از ملک آنها در مسیر آنها در خیابان قرار میگیرد و یا املاکی که خیابان جدید از کنار آنها عبور می کند یا املاکی که قبلاً در کوچه بودند ولی در اثر اجرای طرح های شهرداری (اصلاح معابر- احداث بلوار- میدان- خیابان کشی0 توسعه و...) تا عمق 50 متر از خیابان احداثی قرار میگیرند بر حسن نوع استفاده:
به ازای هر مترمربع کاربری مسکونی 9 برابر قیمت منطقه ای خواهد بود.
به ازای هر مترمربع کاربری تجاری و اداری و خدماتی 9 برابر قیمت منطقه ای خواهد بود.
8. در صورت افزایش عمق بیش از 50 متر یک واحد از ضریب P کسر میگردد.
(صفحه های شماره 3و4پیوست)
مصوبه چهارم: ماده 29 و بند (الف) ماده 31 تعرفه شهرداری بسطام با عنوان لایحه برقراری عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های توسعه ای و عمرانی شهری؛
ماده 29: عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرا و یا تغییر در طرح های مصوب شهری
الف) عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرا و یا تغییر طرح های مصوب شهری
ردیف شرح موضوع نحوه محاسبه (تراکم)
1 تغییر کاربری به تجاری 8 برابر تراکم
ب) تغییر کاربری در اراضی بزرگراه و خارج از محدوده (فقط مساحت زیربنا در صورتی که مجوز از جهاد کشاورزی شهرستان داشته باشند) به شرح زیر دریافت میگردد:
ردیف شرح موضوع نحوه محاسبه (تراکم)
1 ساخت و ساز تجاری 520.000
رعایت قانونی حفظ کاربری اراضی زراعی و باغی الزامی است
ماده 31:
الف) لایحه برقراری عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های توسعه ای و عمرانی شهری
مبلغ 7P برای هر مترمربع در خیابان های تا 14 متر و برای خیابانهای بالاتر از 14 متر 10P برای هر مترمربع از مساحت عرصه محاسبه میگردد.
تبصره1: در صورتی که بیش از مساحت املاک در نتیجه اجرای طرح های این ماده بدون دریافت هرگونه غرامتی به مسیر الحاق شده باشد برای باقیمانده این قبیل املاک حق مشرفیت شامل نخواهد شد.
کلیه بناهای ساخته شده از سال 64 به بعد که دارای تخلف ساختمانی باشند و در صورت ارجاع به کمیسیون ماده صد و صدور رای علاوه بر اجرای رای صادره مشمول پرداخت عوارض به روز میباشند. کلیه بناهایی که قبل از سال 64 به کمیسیون ماده صد ارجاع و رای صادر میشود از پرداخت عوارض پروانه معاف میباشند.
نیم طبقه تجاری مازاد بر یک سوم مجاز داخل مغازه یا خارج از درصد تا 40 % سطح تجاری معادل نیم برابر تبدیل برای مساحت مازاد بر یک سوم و در صورتی که نیم طبقه بیش از 40 % سطح تجاری باشد از کل مساحت نیم طبقه نیم برابر تبدیل محاسبه و وصول خواهد شد.
در صورتی که دارای راه عبور غیرمجاز باشد در کمیسیون ماده صد ابقاء شده باشد همچون یک واحد مجزا غیرقابل تفکیک محاسبه خواهد شد و در ردیف نیم طبقه محسوب نمی شود، یک واحد مجزا تلقی میشود.
(صفحه شماره 5 پیوست)
مصوبه پنجم: صفحه 17 تعرفه شهرداری بیارجمند با عنوان عوارض حق ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های شهرداری؛
عوارض حق ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های شهرداری
1 برای املاکی که عقب نشینی ندارند ولی معبر مشرف به ملک تعریض میشود متراژ عرصه 6P (عرض معبر قدیم - عرض معبر جدید)
2 برای املاکی که پس از تعریض در بر معبر قرار می گیرند متراژ عرصه 8P (عرض معبر قدیم - عرض معبر جدید)
(صفحه شماره 6 پیوست)
مصوبه ششم: مواد14 و 20 تعرفه شهرداری دامغان با عنوان عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرا و یا تغییرطرح های مصوب شهری؛
ماده 14: این عوارض به املاکی که براساس اجرای کلیه طرحهای مصوب شهری (بند (الف) ماده 174 قانون برنامه پنجم توسعه کشور) یا با درخواست مالک در کمیسیون ماده 5 مطابق عناوین قید شده در این تعرفه تغییر کاربری یابد تعلق میگیرد.
نظر به اینکه رعایت کلیه کاربری های مصوب طرح تجدید نظر تفصیلی شهر و یا مصوبات کمیسیونهای ماده پنج شورای شهرسازی استان از سوی مالکین حقیقی و حقوقی و ادارات، ارگانها، نهادها و موسسات دولتی و خصوصی الزامی میباشد و تغییرات ایجاد شده در کاربری مصوب اراضی و املاک مستلزم برخی اقدامات از سوی شهرداری از جمله موافقت با طرح موضوع در کمیسیون ماده 5 و دادن رای مثبت به عنوان عضو کمیسیون و تلاش وی در جهت اخذ موافقت سایر اعضای کمیسیون و پیگیری موضوع تا تحقق کامل آن را دارد و از طرفی بر اثر برخی از تغییرات ایجاد شده در کاربری اراضی و املاک موجبات تبدیل به احسن ملک مورد نظر و افزایش قیمت آن را فراهم مینماید که در نتیجه این افزایش قیمت با اقدامات و پیگیری شهرداری تحقق می یابد، فلذا بابت اقدامات شهرداری در جهت تغییر در نوع کاربری املاک موصوف که مالکین آن از ارزش افزوده حاصله منتفع می گردند دستورالعمل ذیل تعیین و شهرداری مجاز میباشد جهت آندسته از مالکین بخش حقیقی و حقوقی که تقاضای تغییر در نوع کاربری ملک خود را دارند و حاضر به پرداخت حق و حقوق شهرداری به شرح ذیل میباشند پس از تنظیم صورتجلسه توافق اقدام نماید. در این صورت مالکین موظف به پرداخت عوارض بر ارزش افزوده تعیین شده جهت مناطق مختلف شهر میباشند.
ضمناً به استناد بند الف ماده 174 قانون برنامه پنجم توسعه این عوارض به اراضی و املاکی که بر اثر اجرای طرح های توسعه شهری (هادی- جامع تفصیلی)کاربری آنها تغییر می کند و دارای ارزش افزوده میگردد نیز تعلق میگیرد.
تبصره: به جهت سهولت در تلفظ عبارت عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرا و یا تغییر طرح های عمران و توسعه شهری، صرفاً عنوان ارزش افزوده بیان میگردد.
الف: عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرا و یا تغییرطرح های مصوب شهری
1-عوارض بر ارزش افزوده هر متر مربع از اراضی مسکونی به تجاری در بلوکهای 6-7-8-9-10-11-20-22-23-26 ازدفترچه قیمت منطقه ای دارایی برابر است با بیست و شش برابر عوارض مازاد بر تراکم درمناطق مذکور (26A)
2-عوارض برارزش افزوده هرمترمربع از اراضی مسکونی به تجاری در بلوکهای 2-3-4-12-13-17-18-19-21-25-27-28-29ازدفترچه قیمت منطقه ای دارایی برابر است با بیست و سه برابر عوارض مازاد بر تراکم در مناطق مذکور (23A)
3-عوارض بر ارزش افزوده هر متر مربع از اراضی مسکونی به تجاری در بلوکهای 1-5-14-15-16-24-30-31-32-33 از دفترچه قیمت منطقه ای دارایی برابراست با بیست و یک برابر عوارض مازاد بر تراکم درمناطق مذکور (21A)....
تبصره 5: املاکی که دراثر اجرای طرحهای توسعه شهری(هادی -جامعتفصیلی)در شهردامغان از کاربری مسکونی و یا سایرکاربریها به کاربری تجاری تبدیل گردیده اند و لیکن درسوابق پرونده ملکی آنها مدارکی دال بر پرداخت ارزش افزوده درآنها موجود نمیباشد، به استناد بند الف ماده 174 قانون برنامه پنجم توسعه مشمول پرداخت این عوارض (بر اساس نوع کاربری آن) برابرتعرفه روز(تعرفه سال 98) میباشند.
تبصره 6: به استناد بند الف ماده 174 قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، هرگونه تغییرایجاد شده در کاربری اراضی و املاک سطح شهر (از هرکاربری به کاربری دیگر) که براثر اجرای طرحهای توسعه شهری (هادیجامع و تفصیلی)در ادوار گذشته ایجاد شده است مشمول پرداخت عوارض برارزش افزوده به نرخ روز میباشند.نحوه محاسبه و وصول این عوارض طبق شرایطی است که دراین تعرفه پیش بینی و مصوب گردیده است.....
ب- عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرا و یا تغییرطرح های مصوب شهری
1 -عوارض ارزش افزوده فضاهای اداری، نظامی و انتظامی به مسکونی معادل 0.5 برابر عوارض مازاد بر تراکم منطقه ای محل مربوطه (0.5A)
2-عوارض ارزش افزوده انبارهای عمومی، آموزشی، آموزش عالی، فرهنگی، ورزشی، مذهبی به مسکونی معادل 0.5 عوارض مازاد بر تراکم منطقه ای محل مربوطه (0.5A) و از مسکونی به مذهبی معادل 20 % عوارض مازاد بر تراکم منطقه ای (0.2A) میباشد.
ماده 20- عوارض بر ارزش افزوده اراضی واملاک ناشی از اجرای طرحهای توسعه شهری (عوارض بر حق مشرفیت)
الف: ضوابط کلی
1-کلیه املاکی که در اثر اجرای طرح های عمرانی (احداث معب رجدید و یاتوسعه معبر) در برگذر جدید قرارمیگیرند مشمول پرداخت عوارض بر ارزش افزوده حاصله می گردند.
2-کلیه املاک واقع درمعابر شهر و یادرکاربریهای عمومی متعلق به شهرداری که باخرید و یا تملک و یا توافق درمالکیت شهرداری درمیآید شهرداری حق تصرف و احداث دیوارکشی و محصور نمودن آن را به منظور ممانعت از ورود اشخاص و دخل و تصرف درآن را دارد و اشخاص حقیقی و یاحقوقی حق استفاده و بهرهبرداری از آن را بدون اخذ مجوز کتبی از شهرداری ندارند. بنابر این تا مادامیکه مالکین مجاور املاک عمومی شهرداری حقوق شهرداری را پرداخت ننمایند و مجوز استفاده از آن را نگیرند، حق ایجاد درب و یا پنجره به اینگونه املاک را هر چند ملک مزبور به خیابان و یا فضای عمومی تبدیل شده باشد را ندارند.
3-مالکینی که در اثر اجرای طرح شهرداری قسمتی از ملک آنها درمسیر طرح تعریض و یا اصلاحی قرارمیگیرد و شهرداری نسبت به خرید و تملک مقدار ملک در مسیراقدام مینماید حق استفاده از معبر مذکور را قبل از پرداخت عوارض بر ارزش افزوده حاصله را ندارند.
4-عوارض بر ارزش افزوده ناشی از اجرای طرحهای توسعه شهری فقط برای یکبار در خصوص طرح اجراء شده وصول میگردد....
ج: نحوه محاسبه عوارض بر ارزش افزوده ناشی از اجرای طرحهای توسعه شهری(عوارض بر حق مشرفیت)
عوارض بر ارزش افزوده جهت هرمتربع ازطریق فرمول ذیل تعیین میگردد.
AKP(عرض معبر قدیم- عرض معبر موجود)= عوارض ارزش افزوده هر مترمربع
A = ضریب متراژ بر ملک که در بر معبر جدید قرار میگیرد.
K = ضریب کاربری ملک
P = قیمت منطقه ای معبر جدید
....
(صفحه های شماره 7 الی 16 پیوست)
مصوبه هفتم: ماده 24 تعرفه شهرداری درجزین با عنوان عوارض بر ارزش افزوده حق مرغوبیت ملک؛
ماده 24: با عنایت به اینکه طرح های ایجاد فضای سبز، احداث، تعریض، توسعه و اصلاح معابر و میادین با هزینه های سنگینی همراه هستند که با ضعف مالی و توان اقتصادی شهرداری کمتر قابلیت اجرایی مییابند و از طرفی برای ملک یا املاکی که بواسطه احداث یا تعریض معبر ارزش افزوده ایجاد میشود، عوارض بر حق مرغوبیت معادل 20 % ارزش افزوده ملک مذکور بعد از اجرای طرح به ازای هر متر مربع قیمت کارشناس رسمی دادگستری برای یکبار تعلق میگیرد که توسط شهرداری در هنگام مراجعه مالک جهت انجام امور مربوط به آن پلاک وصول خواهد شد.
تبصره 1: املاکی که پس از اجرای طرح تعریض دارای باقیمانده میباشند در صورت موافقت شهرداری عوارض این ماده و خسارت وارده به ملک قابل تهاتر میباشد.
تبصره 2: ارزش افزوده ناشی از تفکیک املاک مشمول عوارض این ماده است.
(صفحه شماره 17 پیوست)
مصوبه هشتم: ماده 9 تعرفه شهرداری دیباج با عنوان عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرا یا تغییر طرح های مصوب شهری؛
ماده 9: برای محاسبه عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرا یا تغییر طرح های مصوب شهری برابر ضوابط طرح هادی و جامع شهر میبایست نسبت به محاسبه عوارض متعلقه مطابق فرمول مقابل اقدام نماید. (K ×P× S)
در فرمول فوق K = همان ضریب اراضی با کاربری های مختلف میباشد. P = مساحت زمین مورد نظر S = قیمت منطقه بندی
ضریب K برای کاربری مسکونی 22، تجاری 175، اداری انتظامی 20، صنعتی و مشاغل مزاحم شهری 22، حمل و نقل و انبار 10، تاسیسات و تجهیزات شهری 8، آموزشی، فضای سبز، مذهبی 6، بهداشتی - درمانی، ورزشی 6 و غیره 6 تعریف شده است.
تبصره1: در مورد اراضی که بدون درخواست مالکین آنها و بنا به هر دلیلی از قبیل پیشنهاد شهرداری یا نظر مشاور طرح، در طرح جدید تعیین کاربری مسکونی یا تجاری گردیدهاند، مالکین آنها میبایست بر اساس فرمول فوق نسبت به پرداخت حق اررزش افزوده مربوطه اقدام نمایند. ضمناً اماکن مسکونی قدیمی که تخریب و مجدداً بازسازی میشوند از قاعده فوق مستثنی میباشند.
تبصره 2: در مورد اراضی بالای 500 متر که در متن سند مالکیت به عنوان مزروعی یا باغات قید شده، لکن در طرح مصوب دارای کاربری های مختلف باشد، مالک میبایستی جهت تغییر متن سند مالکیت به شهرداری جهت پرداخت عوارض به شرح ذیل مراجعه و اقدام نماید:
1-تا 1000 متر 16P ×S
2-تا 1001 تا 2000 متر 12P ×S
3-تا 2001 تا 5000 متر 10P ×S
4-از 5001 به بالا 9P ×S
(صفحه شماره 18 پیوست)
مصوبه نهم: ماده 21 تعرفه شهرداری رودیان با عنوان عوارض بر املاکی که در اثر اجرای طرح های توسعه و عمران در بر معابر قرار می گیرند.
ماده 15: کلیه املاک واقع در معابر شهر که با خرید و یا با تملک، به مالکیت شهرداری در می آیند شهرداری حق تصرف و احداث دیوار به منظور ممانعت از ورود اشخاص را داشته و هیچ شهروندی حق بهره برداری از آن بدون مجوز شهرداری را ندارد. بنابر این تا زمانی که مالکین همجوار چنین املاک عمومی از شهرداری اجازه نگرفته اند، حق ایجاد درب به این املاک را هرچند که قسمتی از این املاک به خیابان تبدیل شده باشد، ندارند. مگر اینکه حق ارتفاق داشته باشند که مستلزم پرداخت حق مشرفیت خواهند بود.
علیهذا مالکین کلیه اراضی و املاکی که در اثر اجرای طرح های احداث، تعریض و توسعه و اصلاح معابر و میادین و چهار راه ها در بر گذر احداثی یا اصلاحی و یا تعریضی و یا در توسعه واقع میشوند در صورت پرداخت عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرای توسعه و عمران شهری، میتوانند نسبت به دریافت مجوز ایجاد درب به خیابان اقدام نمایند و در سایر موارد عوارض حق مشرفیت در زمان مراجعه برای توافق و اخذ خدمات شهرداری، اجرای طرح، نقل و انتقال، اصلاح سند، پایان کار ساختمان یا تفکیک محاسبه و وصول خواهد شد.
عوارض حق مشرفیت به املاکی که پس از تعریض در معابر و میدان ها و چهار راه ها واقع میشوند، مطابق فرمول زیر محاسبه و اخذ خواهد شد:
[(C-D)LPS]k
C عرض معبر جدید
D عرض معبر قبلی
L طول ضلع ملک مشرف به معبر
P ارزش منطقه ای بعد از اجرای طرح
Sمساحت عرصه باقی مانده ملک
K ضریب کاربری
• در کاربری های تجاری و خدماتی با ضریب 2.2 عمل خواهد شد
• در کاربری های تجاری و خدماتی با ضریب 2.2 عمل خواهد شد
• در کاربری مسکونی با ضریب 1.1 عمل خواهد شد
• در کاربری های اداری و غیره با ضریب 1.6 عمل خواهد شد
• در کاربری های باغ و مزروعی با ضریب 27 % فرمول وصول خواهد شد.
.........
(صفحه های شماره 19 الی 21 پیوست)
مصوبه دهم: ماده 4 تعرفه شهرداری سرخه با عنوان عوارض بر حق مشرفیت و یا مرغوبیت املاک، حاصل از طرح های توسعه شهری و بازگشایی یک ملک با رعایت سایر ضوابط و مقررات؛
ماده 4: کلیه املاک واقع درمعابر شهر که با خرید یا تملک به مالکیت شهرداری درمی آیند شهرداری حق تصرف و احداث دیوار به منظور ممانعت از ورود اشخاص را داشته و هیچ شهروندی حق بهره برداری از آن را بدون اخذ مجوز از شهرداری ندارد. بنابراین تا زمانیکه مالکین هم مجوار چنین املاکی از شهرداری مجوز نگرفته اند، حق ایجاد درب به این املاک را هر چند که این املاک در بر خیابان قرار گرفته باشند، را ندارند. مگر اینکه حق انتفاع پرداخت نمایند که مستلزم پرداخت عوارض بر حق مشرفیت خواهد بود.
تبصره 1: مالکین کلیه اراضی و املاکی که بر اثر اجرای طرح های احداث، تعریض و توسعه و اصلاح معابر و میادین در بر گذر احداثی یا اصلاحی و یا تعریضی و یا در توسعه واقع میشوند، در صورت پرداخت نمودن عوارض بر حق مشرفیت به شهرداری میتوانند نسبت به دریافت مجوز ایجاد درب و خیابان اقدام نمایند.....
تبصره 3: عوارض مذکور حداکثر 40 % ارزش افزوده ملک خواهد بود.....
(صفحه شماره 22 پیوست)
مصوبه یازدهم:ماده 29 تعرفه شهرداری سمنان با عنوان عوارض بر ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های احداث و توسعه معابر براساس مترمربع؛
ماده 29: با عنایت به اینکه طرح های احداث، تعریض، توسعه معابر و میادین با هزینه های سنگینی همراه هستند که با ضعف مالی و توان اقتصادی شهرداری کمتر قابلیت اجرایی می یابند و از طرفی با احداث و عبور خیابان و یا توسعه معبر از یک ملک برای باقیمانده ملک و یا برای ملکی که معابر احداثی از کنار آن می گذرد ارزش افزوده ایجاد میشود، لذا به کلیه اراضی و املاکی که بر اثر اجرای طرح های احداث یا تعریض یا توسعه یا اصلاح معابر و میادین در برگذر احداثی یا تعریضی و یا توسعه و یا اصلاحی واقع میشوند، ارزش افزوده برای یک بار بر اساس ابلاغیه مصوب به شماره 34/3/1/26463 مورخه 23/11/1370 تعلق میگیرد که از صاحبان این قبیل املاک برابر مفاد این تعرفه توسط شهرداری در هنگام صدور پروانه، نقل و انتقال و اصلاح سند وصول خواهد گردید.
الف: استفاده از مزایای معابر ماورای وضعیت موجود در اصلاح سند
مالکینی که در نظر دارند از مزایای معابر واقع در ماورای معبر داخل شهری مندرج در سند مالکیت استفاده نمایند، میبایست به ماخذ جدول ذیل نسبت به پرداخت عوارض بر ارزش افزوده اقدام نمایند:
معبر ماورا عوارض
تا 14 متر 6P
14 تا 24 متر 10P
بیش از 24 متر 12P
ب: معابر مورد تعریض
املاکی که قبلاً در بر جبهه یک معبر داخل شهری قرار داشته و در معرض طرح تعریض و توسعه همان معبر قرار میگیرند، همچنین مواردیکه در اثر تغییرات طرح های مصوب شهری منجر به توسعه عرض گذر حتی بدون تغییر در چشم انداز اولیه میشوند و همچنین املاکی که به دلیل عدم تطابق طرح تفصیلی با سند یا وضع موجود موجب اصلاح سند میشوند مشمول عوارض ارزش افزوده به شرح ذیل میشوند:
اصلاح معابر با عرض تا 14 متر اصلاح معابر با عرض بیش از 14 متر اصلاح سند از فضای سبز و... به
اگر تا عرض 2 متر معبر زیاد شود 0 اگر تا عرض 2 متر معبر زیاد شود 8P خیابان تا 14 متر 7P
افزایش تا 6 متر عرض معبر 10P افزایش تا 6 متر عرض معبر 15P خیابان 14 تا 24 متر 12P
بیش از 6 متر عرض معبر 15P بیش از 6 متر عرض معبر 25P خیابان بیش از 24 متر 15P
املاکی که در جبهه دوم معابر قرار دارند و در اثر اجرای طرح تعریض و توسعه معابر موجود در بر جبهه اول قرار می گیرند، مشمول عوارض به شرح ذیل خواهند بود:
عرض معبر ضریب
تا 14 متر 15P
14 متر تا 24 متر 25P
24 متر و بیشتر 50P
املاکی که مشمول برهای اصلاحی میشوند عوارض این بند با تفهیم در زمان نقل و انتقال در زمان اصلاح سند یا صدور پروانه دریافت میگردد.
املاک مشمول این بند که بر اثر تعریض بیش از درصد مشخص شده در جدول ذیل مورد تعریض قرار می گیرند، در صورت تمایل مالک به عدم دریافت خسارت به غیر از برهای اصلاحی مستند به تبصره 6 ماده 100 قانون شهرداری عوارض این بند وصول نمیگردد.
مساحت ملک میزان تعریض
تا 200 مترمربع 20 %
از 201 تا 300 مترمربع 15 %
از 301 مترمربع به بالا 10 %
ج: اراضی مشرف به فضای سبز جدید
املاک همجوار که در اثر تغییر وضعیت کاربری مشرف به فضای سبز در بر جدید و نیز ماورای همان بر میشود، در صورت موافقت شهرداری به اشرافیت به فضای سبز (درب عابر رو و پنجره و...) عوارض ارزش افزوده مطابق جدول ذیل وصول خواهد شد:
عرض معبر ضریب
تا 14 متر P 40 %× بر مشرف به فضای سبز × S
14تا 24 متر P 50 %× بر مشرف به فضای سبز × S
بیش از 24 متر P 60 %× بر مشرف به فضای سبز × S
د: احداث خیابان جدید الاحداث
املاکی که در اثر اجرای معبر جدید در بر معبر قرار می گیرند و یا مورد تعریض قرار میگیرند مشمول عوارض به شرح ذیل خواهند شد:
عرض معبر ضریب
تا 14 متر 15P
14 متر تا 24 متر 25P
24 متر و بیشتر 50P
ح: تعریض یک طرفه
املاکی که به واسطه اجرای طرح تعریض معابر از مزایای معابر موجود بهره مند میگردند (تعریض یک طرفه از سمت مقابل) مشمول پرداخت عوارض به شرح جدول ذیل میباشند:
عرض معبر افزایش یافته ضریب
تا 6 متر 10P
6 متر تا 14 متر 15P
14 متر تا 24 متر 25P
24 متر و بیشتر 50P
(صفحه های شماره23 الی 26 پیوست)
مصوبه دوازدهم: صفحه 23 تعرفه شهرداری شاهرود با عنوان عوارض بر ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های احداث و توسعه معابر؛
صفحه 23: کلیه املاک اعم از ملکی یا اوقافی که بر اثر آزاد سازی و بازگشایی معابر جدید املاک مشرف به معبر میشوند و یا املاک از عرض کمتر به عرض بیشتر مشرف می گردند و یا در اثر تفکیک پلاک های مجاور حد جدیدی از آن به شارع جدید محدود میگردد و برای مالکین ارزش افزوده ایجاد میشود، مالکین موظفند برای یکبار عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های تعریض یا توسعه معابر را در زمان نقل و انتقال، اخذ پروانه و یا درخواست اصلاح حدود پرداخت نمایند (مشروط به اینکه مبلغ پرداختی توسط مالک نبایستی از حداکثر 20 % قیمت روز کارشناسی ملک بیشتر باشد) همچنین در صورت توافق مالک و در نظر گرفتن شرایط فنی (از قبیل انسداد درب، پنجره و...) شهرداری نسبت به اعلام حدود برابر شرایط اولیه اقدام تا در مراجعات بعدی نسبت به دریافت عوارض ارزش افزوده اقدام نماید. ضمناً مالکینی که با توافق شهرداری و برابر ضوابط طرح تفصیلی نسبت به احداث معبر در پلاک خود اقدام می نمایند، مشروط به اینکه خارج از موضوع اصلاحیه قانون ماده 101 قانون شهرداریها باشد و معبر فوقالذکر در طرح تفصیلی طراحی نشده باشد، مشمول پرداخت عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرای طرحهای تعریض یا توسعه معابر نمیباشد، ولی دیگر مجاورین معبر احداثی در صورتی که درخواست اصلاح حدود پلاک خود را به معبر احداثی داشته باشند، مشمول پرداخت عوارض مذکور میباشند.
M = طول بری که به شارع برخورد می کند مشروط به اینکه 2 M/L ≤≤ 1باشد.
L = حداکثر عمق پلاک
P = ارزش معاملاتی دارایی در سال 94
حالت اول) کلیه املاکی که در اثر تملک ملک مجاور بدون تعریض و یا تعریض کمتر از 15 درصد در بر شارع اصلی واقع می گردند:
M/L × P × 27 × مساحت مانده= شوارع بالای 14 متر
M/L × P × 19 × مساحت مانده= شوارع زیر 14 متر
حالت دوم) کلیه املاکی که در اثر تفکیک املاک مجاور بدون تعریض و یا تعریض کمتر از 15 درصد در بر شارع جدید قرار می گیرند:
M/L × P × 9 × مساحت مانده= شوارع بالای 14 متر
M/L × P × 7 × مساحت مانده= شوارع زیر 14 متر
حالت سوم) کلیه املاکی که به دلیل تعریض یا در اثر تملک ملک مقابل، در بر شارع بزرگتر قرار گرفته باشند و به شرطی که اختلاف عرض شارع ثانویه و اولیه 6 و یا بیشتر از 6 باشد و مقدار تعریض آنها نیز کمتر از 15 درصد مساحت ملک باشد، عوارض ارزش افزوده به شرح ذیل قابل دریافت خواهد بود (حداقل بر گذر مورد عمل 14 متر میباشد):
M/L × P × 9 × مساحت مانده
(صفحه های شماره 27 و 28 پیوست)
مصوبه سیزدهم:ماده 3 فصل سوم تعرفه شهرداری کهن آباد با عنوان عوارض حق مرغوبیت؛
ماده 3 فصل سوم دفترچه عوارض: مالکین اراضی و املاکی که درخواست هرگونه اقدام عمرانی داشته باشند و ملک آنها در طرح هادی و یا هر طرح مورد عمل شهرداری دارای توسعه و تعریض باشد و قسمت باقیمانده ملک درحد نصاب تفکیک باشد و همچنین مالکین املاکی که ملک آنها بر معبر واقع نبوده، ولی در اجرای توسعه و تعریض بر معبر قرار گیرند، میبایست علاوه بر کلیه عوارض متعلقه، عوارض معادل یک چهارم تفاوت قیمت ملک براساس نظریه کارشناسی بابت عوارض حق مرغوبیت به شهرداری پرداخت نمایند.
(صفحه شماره 29 پیوست)
بخش چهاردهم: ماده 17 تعرفه شهرداری گرمسار با عنوان عوارض ارزش افزوده ناشی از تغییر در طرح های مصوب شهری و ماده 18 همان تعرفه با عنوان عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های مصوب شهری؛
ماده 17: عوارض ارزش افزوده ناشی از تغییر در طرح های مصوب شهری
الف- عوارض تغییر در طرح مصوب به مسکونی
الف/1- تغییر طرح مصوب اراضی غیرمسکونی به مسکونی به استثنای اراضی با کاربری فضای سبز و باغ و مزروعی به میزان 35 برابر ارزش منطقه ای روز دارایی برای هر مترمربع اخذ میگردد.
الف/2- تغییر طرح مصوب اراضی دارای کاربری فضای سبز و باغ و مزروعی در صورت موافقت شهرداری و مراجع ذی صلاح به مسکونی با مساحت حداکثر 2000 مترمربع 50 برابر قیمت منطقه ای اخذ میگردد.
الف/3- با تقاضای مالک یا مالکین اراضی واقع در داخل محدوده خدماتی شهر دارای کاربری مزروعی، باغ، کاربریهای عمومی در صوت موافقت مراجع ذی صلاح در خصوص تغییر طرح مصوب به مسکونی با مساحت بیش از 2000 مترمربع میبایست 30 درصد مساحت زمین در مقابل تغییر کاربری، حق السهم، حق تفکیک و کاربری های عمومی به طور رایگان به شهرداری واگذار و منتقل گردد. (در صورت تمایل مالک اعمال ماده 101 و پرداخت عوارض ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری مطابق بند مربوطه)
الف/4- با تقاضای مالک یا مالکین اراضی واقع در داخل محدوده خدماتی شهر که دارای کاربری مزروعی، باغ، کاربریهای عمومی فضای سبز میباشد، در صوت موافقت مراجع ذی صلاح در خصوص تغییر طرح مصوب به مسکونی با مساحت بیش از 2000 مترمربع میبایست 50 درصد مساحت زمین خالص در مقابل تغییر طرح مصوب و حق السهم به طور رایگان به شهرداری واگذار و منتقل گردد. (در صورت تمایل مالک اعمال ماده 101 و پرداخت عوارض ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری مطابق بند مربوطه)
تبصره: بابت تغییر طرح مصوب املاک با کاربری تجاری یا خدماتی به کاربری مسکونی وجهی دریافت نمی گردد.
ب- عوارض تغییر طرح مصوب به تجاری
ب/1- بابت تغییر طرح مصوب اراضی مسکونی به تجاری در صورت موافقت شهرداری و مراجع ذی صلاح به میزان 150 برابر ارزش منطقه ای روز دارایی برای هر مترمربع محاسبه و وصول میگردد.
ب/2- بابت تغییر طرح مصوب اراضی غیرمسکونی به استثنای اراضی دارای کاربری باغ و مزروعی و فضای سبز به تجاری در صورت موافقت شهرداری و مراجع ذی صلاح به میزان 220 برابر ارزش منطقه ای روز دارایی اخذ میگردد.
ب/3- تغییر طرح مصوب از فضای سبز و باغ و مزروعی به تجاری مشروط بر اینکه مساحت زمین بیشتر از پانصد مترمربع نباشددر صورتموافقت شهرداری و مراجع ذی صلاح 240برابر ارزشمنطقه ای اخذ میگردد.
پ- عوارض تغییر طرح مصوب به تاسیسات شهری
پ/1- بابت تغییر طرح مصوب اراضی مسکونی به تاسیسات شهریدر صورت موافقت شهرداری و مراجع ذی صلاح به میزان 120 برابر ارزش منطقه ای روز دارایی برای هر مترمربع محاسبه و وصول میگردد.
پ/2- بابت تغییر طرح مصوب اراضی غیرمسکونی به استثنای اراضی دارای کاربری باغ و مزروعی و فضای سبز به تاسیسات شهریدر صورت موافقت شهرداری و مراجع ذی صلاح 180 برابر ارزش منطقه ای روز دارایی اخذ میگردد.
ت- عوارض تغییر طرح مصوب به انبار تجاری
ت1- بابت تغییر طرح مصوب اراضی مسکونی به انبار تجاری در صورت موافقت شهرداری و مراجع ذی صلاح به میزان 100 برابر ارزش منطقه ای روز دارایی برای هر مترمربع محاسبه و وصول میگردد.
ت/2- بابت تغییر طرح مصوب اراضی غیرمسکونی به استثنای اراضی دارای کاربری باغ و مزروعی و فضای سبز به انبار تجاری در صورت موافقت شهرداری و مراجع ذی صلاح 140 برابر ارزش منطقه ای روز دارایی اخذ میگردد.
ث- عوارض تغییر طرح مصوب به اداری
ث- بابت تغییر طرح مصوب اراضی غیر کاربری اداری به استثنای اراضی دارای کاربری باغ و مزروعی و فضای سبز به اداری در مناطق مختلف شهر به میزان 50 برابر ارزش منطقه ای روز دارایی برای هر مترمربع محاسبه و وصول میگردد.
ت/2- تغییر طرح مصوب اراضی دارای کار بری باغ و مزروعی و فضای سبز به اداری در مناطق مختلف شهر به میزان 85 برابر ارزش منطقه ای برای هر مترمربع....
ماده 18: عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های مصوب شهری
در صورتی که در طرح مصوب فعلی کاربری اراضی واقع در محدوده خدماتی شهر که در طرح مصوب قبلی دارای کاربری تعریف شده بوده و در طرح فعلی بنا به نظر مشاور کاربری دیگری تخصیص یافته، عوارض به شرح ذیل بابت ارزش افزوده ناشی از اجرای تغییرات حاصله در طرح های مصوب شهری اخذ میگردد ضمناً در صورتی که مالک به کاربری جدید احتیاج نداشته باشد، پس از طرح در کمیسیون ماده 5 کاربری مطابق با طرح جامع منظور میگردد.
الف: اراضی تا 500 مترمربع:
الف/1: اراضی که در طرح مصوب قبلی خارج از محدوده و یا دارای کاربری غیر مسکونی بوده است و در اثر اجرای طرح مصوب فعلی کاربری آنها مسکونی شده است به میزان 25 برابر ارزش منطقه ای روز دارایی به عنوان عوارض ارزش افزوده دریافت خواهد شد.
الف/2: اراضی که در طرح مصوب قبلی خارج از محدوده و یا دارای کاربری غیرمسکونی بوده است و در اثر اجرای طرح مصوب فعلی کاربری آنها تجاری یا خدماتی شده به میزان 100 برابر ارزش منطقه ای روز دارایی به عنوان عوارض ارزش افزوده دریافت خواهد شد.
الف/3: اراضی که در طرح مصوب قبلی خارج از محدوده و یا دارای کاربری مسکونی بوده است و در اثر اجرای طرح مصوب فعلی کاربری آنها تجاری یا خدماتی شده به میزان 80 برابر ارزش منطقه ای روز دارایی به عنوان عوارض ارزش افزوده دریافت خواهد شد.
ب: اراضی بالای 500 مترمربع:
ب/1: اراضی که در طرح مصوب قبلی خارج از محدوده و یا دارای کاربری غیرمسکونی بوده است و در اثر اجرای طرح مصوب فعلی کاربری آنها مسکونی شده به میزان 10 برابر ارزش منطقه ای روز دارایی به عنوان عوارض ارزش افزوده دریافت خواهد شد.
ب/2: اراضی که در طرح مصوب قبلی خارج از محدوده و یا دارای کاربری غیرمسکونی بوده است و در اثر اجرای طرح مصوب فعلی کاربری آنها تجاری یا خدماتی شده به میزان 75 برابر ارزش منطقه ای روز دارایی به عنوان عوارض ارزش افزوده دریافت خواهد شد.
ب/3: اراضی که در طرح مصوب قبلی خارج از محدوده و یا دارای کاربری مسکونی بوده است و در اثر اجرای طرح مصوب فعلی کاربری آنها تجاری یا خدماتی شده به میزان 65 برابر ارزش منطقه ای روز دارایی به عنوان عوارض ارزش افزوده دریافت خواهد شد.....
تبصره 5: مالکین املاکی که بنا به هر دلیل عوارض ارزش افزوده ناشی از درخواست تغییر کاربری را به شهرداری نمی پردازند، میبایست سالیانه عوارضی معادل 5 برابر قیمت منطقه ای به ازای هر مترمربع، همزمان با پرداخت عوارض سالیانه (نوسازی) به شهرداری پرداخت نمایند.
(صفحه های شماره 30 الی 32 پیوست)
مصوبه پانزدهم: جزء 4 ماده 7 تعرفه شهرداری مجن به عنوان عوارض بر ارزش افزوده اراضی و املاک ناشی از اجرای طرح های عمران و توسعه شهری؛
جزء 4 ماده 7:
جدول شماره 5 تعرفه صفحه 13
نوع عوارض مصوب سال 1397 پیشنهاد شهرداری و مصوب شورا سال 1398
تبدیل ابنیه و مستحدثات مسکونی به تجاری بلوار امام حسین (ع) و میدان امامزاده ابراهیم (ع)
(مساحت 40P) بلوار امام حسین (ع) و میدان امامزاده ابراهیم (ع)
(مساحت 40P)
بلوار امام خمینی (ره) و بلوار شهدا (مساحت 40P) بلوار امام خمینی (ره) و بلوار شهدا (مساحت 40P)
بلوار کشاورز و خیابان 16 متری شهرک نصر و 14 متری نصر (مساحت 40P) بلوار کشاورز و خیابان 16 متری شهرک نصر و 14 متری نصر (مساحت 40P)
کوچه مسجد جامع از ابتدا تا حسینیه(مساحت 20P) کوچه مسجد جامع از ابتدا تا حسینیه(مساحت 20P)
سایر مناطق (مساحت 20P) سایر مناطق (مساحت 20P)
سایر موارد - ارزش افزوده ناشی از اجرا و تغییر کاربری عمومی به مسکونی معادل مساحت 2P
- ارزش افزوده ناشی از اجرا و تغییر کاربری عمومی به تجاری- صنعتی و... معادل مساحت 2P
(صفحه شماره 33 پیوست)
مصوبه شانزدهم: صفحه 43 تعرفه شهرداری میامی با عنوان دریافت عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های شهری؛
(صفحه 43 تعرفه)
ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های شهرداری املاکی که در بر خیابانهای جدید الاحداث واقع می گردند =
50 % (K1-K0) مساحت باقیمانده زمین پس از تعریض
K1: ارزش معاملاتی معبر جدید(نرخ روز طبق نظر کارشناس خبره محلی (مشاورین املاک))
K0: ارزش معاملاتی معبر قدیم(نرخ روز طبق نظر کارشناس خبره محلی (مشاورین املاک))
تبصره: عوارض فوق برای کاربری تجاری تا عمق 10 متر از بر خیابان و سایر کاربری ها تا عمق 20 متر از بر خیابان قابل محاسبه و وصول خواهد بود.
(صفحه شماره 34 پیوست)
مصوبات یاد شده مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات شوراهای اسلامی شهر های مذکور میباشند. چرا که؛
اولاًطبق رای شماره 773 مورخ 26/10/1395 هیات عمومی دیوان عدالت اداری بندهای 11 و 16 دفترچه عوارض شورای اسلامی محمدشهر در سال 1395 در خصوص وضع عوارض ناشی از اجرای طرح های توسعه شهری از تاریخ تصویب ابطال شده است. متن رای به این شرح است:
«مطابق ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392مقرر شده است که: چنانچه مصوبهای در هیات عمومی ابطال شود، رعایت مفاد رای هیات عمومی در مصوبات بعدی الزامی است. هرگاه مراجع مربوط، مصوبه جدیدی مغایر رای هیات عمومی تصویب کنند، رئیس دیوان موضوع را خارج از نوبت، بدون رعایت مفاد ماده 83 قانون مذکور و فقط با دعوت نماینده مرجع تصویبکننده در هیات عمومی مطرح مینماید.» نظر به این که در رای شماره 1818- 1393/11/06 و 381- 1390/09/07 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مصوبات شوراهای اسلامی شهرهای شیراز و اردبیل در خصوص عوارض ارزش افزوده ناشی از تفکیک و افراز به لحاظ مغایرت با قانون و خروج از حدود اختیارات ابطال شده است و شورای اسلامی شهر محمدشهر در تصویب بند 11 و بند 16 دفترچه تعرفه عوارض سال 1395 بدون رعایت مفاد آراء مذکور عوارض ارزش افزوده وضع کرده است، بنابراین بندهای 11 و 16 یاد شده با استناد به بند 1 ماده 12 و مواد 13، 88و 99 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال میشود.»
ثانیاً- بهموجب دادنامه شماره 564 مورخ 14/06/1396 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، بندهای (ج) و (د) جدول تعرفه شماره 6 مصوبه شورای اسلامی شهر محلات در خصوص «اخذ عوارض ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری اراضی و املاکی که در کمیسیون ماده 5 کاربری آنها به مسکونی و تجاری تغییر می کند» ابطالشده و در متن رای آمده است:
« الف: به موجب بند الف ماده 174 قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران کاهش نرخ عوارض صدور پروانه ساختمانی در کاربری های تجاری، اداری، صنعتی متناسب با کاربری های مسکونی همان منطقه با توجه به شرایط اقلیمی و موقعیت محلی و نیز تبدیل این عوارض و بهای خدمات بهره برداری از واحدهای احداثی این کاربریها و همچنین عوارض بر ارزش افزوده اراضی و املاک ناشی از اجرای طرحهای توسعه شهری از جمله اموری است که شوراهای اسلامی و شهرداریها و سایر مراجع ذی ربط موظف شده اند تا پایان سال اول برنامه از طریق تدوین نظام درآمد های پایدار شهرداریها اقدام نمایند نظر به اینکه مستفاد از بند الف ماده 174 قانون یاد شده این است که در صورتی شهرداری مجاز به اخذ عوارض از املاک و اراضی میباشد که ارزش افزوده آن ناشی از اجرای طرح های مصوب باشد و تغییر کاربری برابر مصوبه کمیسیون ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری چون در اجرای طرحهای مصوب نبوده است، بنابراین بندهای (ج) و (د) جدول تعرفه شماره 6 مصوبه شورای اسلامی شهر محلات در تعیین عوارض ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری اراضی و املاکی که در کمیسیون ماده 5 کاربری آنها به مسکونی و تجاری تغییر میکند خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات مرجع تصویب تشخیص میشود و به استناد بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال میشود».
ثالثاًطبق رای شماره 1847 مورخ 23/11/1397 هیات عمومی دیوان عدالت اداری بند (الف) مصوبه شماره 2096/ش مورخ 26/10/1392شورای اسلامی شهر نیشابور با موضوع دریافت عوارض ارزش افزوده ناشی از طرح تفصیلی جدید ابطال شده است:
«مالکین املاک در زمان صدور پروانه ساختمانی بر اساس طرح تفصیلی جدید مطابق مقررات ملزم به پرداخت عوارض صدور پروانه ساختمانی بر اساس کاربری مصوب هستند و اخذ عوارض دیگری تحت عنوان ارزش افزوده ناشی از طرح تفصیلی جدید، عوارض مضاعف تلقی و فاقد وجاهت قانونی است. ضمن اینکه مستند قانونی مصوبه مورد شکایت بند 1 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده و بند 16 ماده 76 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران اعلام شده که ارتباط موضوعی به عوارض ارزش افزوده ناشی از طرح تفصیلی ندارد، بنابراین بند الف بخش عوارض ارزش افزوده از مصوبه شماره 2096/ش - 1392/10/26 شورای اسلامی شهر نیشابور مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 88 و 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال میشود».
رابعاًبا توجه به اینکه شهرداری ها طبق بند (الف) ماده 174 قانون برنامه پنجم توسعه کشور (الف - کاهش نرخ عوارض صدور پروانه ساختمانی در کاربریهای تجاری، اداری، صنعتی متناسب با کاربریهای مسکونی همان منطقه با توجه به شرایط اقلیمی و موقعیت محلی و نیز تبدیل این عوارض به عوارض و بهای خدمات بهرهبرداری از واحدهای احداثی این کاربریها و همچنین عوارض بر ارزش افزوده اراضی و املاک، ناشی از اجرای طرحهای توسعه شهری) مجاز به دریافت عوارض تحت عنوان عوارض بر ارزش افزوده اراضی و املاک، ناشی از اجرای طرحهای توسعه شهری بوده اند و ماده قانونی اخیر الذکر در برنامه ششم توسعه تنفیذ نشده و مهلت قانونی مجوز یاد شده خاتمه یافته است؛ لذا دریافت عوارض فوق مبنای قانونی نداشته و قابلیت ابطال دارد.
خامساً- طبقماده واحده قانون راجع به لغو حق مرغوبیت مصوب 1360، نظر به این که طبق قانون نحوه خرید املاک و اراضی مصوب 58.11.17 شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران دریافت حق مرغوبیت از مالک یا مالکین املاکی که در اثر توسعه معابر و یا میادین و امثال آن به املاک آنها تعلق میگرفته، منتفی گردیده است. لذا حق مرغوبیت ناشی از اجرای طرحهای عمرانی و ترمیم و توسعه و غیره که به موجب قوانین سابق بر آن به املاک اشخاص اعم از حقیقی و یا حقوقی تعلق گرفته، لکن تاکنون وصول نشده ملغی و از این تاریخ به بعد دیگر وجهی به عنوان حق مرغوبیت چه بابت اصل و چه از جهت خسارت توسط شهرداریها وصول نخواهد شد و این قبیل مطالبات در هر مرحله از وصول باشد دریافت نمیگردد. لذا دریافت عوارض تحت عنوان حق مشرفیت که همان حق مرغوبیت است، خلاف مقررات میباشد. بنا به مراتب و با توجه به آرای یاد شده و مغایرت مصوبات معترض عنه با قوانین مذکور و خروج آنها از حدود و اختیارات شورای های اسلامی شهرهای مربوطه، ابطال مصوبات یادشده مستند به ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری با لحاظ ماده 13 قانون مذکور از زمان تاریخ تصویب مورد تقاضا میباشد.
مزید امتنان است دستور فرمایید از نتیجه اقدام و تصمیم متخذه این سازمان را مطلع نمایند.
دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:
اولاً طبق رای شماره 773 - 26/10/95 هیات عمومی عوارض ناشی از اجرای طرح های توسعه شهری ابطال شده است. ثانیاً به موجب دادنامه شماره 564 - 14/6/96 هیات عمومی عوارض ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری اراضی و املاکی که در کمیسیون ماده 5 کاربری آنها تغییر می یابد ابطال شده است. ثالثاً طبق رای شماره 1847 - 23/11/97 هیات عمومی دریافت عوارض ارزش افزوده ناشی از طرح تفصیلی ابطال شده است. رابعاً بند (الف) ماده 174 قانون برنامه پنجم توسعه شهری در برنامه ششم تنفیذ نشده است. لذا دریافت عوارض فوق مبنای قانونی نداشته و قابلیت ابطال دارد. خامساً مصوبه های موضوع شکایت مغایر ماده واحده قانون راجع به لغو حق مرغوبیت مصوب 1360 میباشد.
خلاصه مدافعات طرف شکایت:
طرفهای شکایت در لوایح متعدد اعلام داشته اند مصوبات در راستای آراء هیات عمومی و هیات تخصصی و ماده 174 قانون برنامه پنجم توسعه و بند 16 ماده 80 قانون تشکیلات شوراها و نظریه شورای نگهبان میباشد. لذا تقاضای رد شکایت میگردد. /ت
هیات تخصصی شوراهای اسلامی دیوان عدالت اداری با حضور اعضاء تشکیل، پس از ملاحظه پرونده و اسناد و مدارک موجود در آن و بعد از قرائت گزارش عضو ممیز و بررسی و انجام مشاوره به اتفاق آراء اعضاء حاضر در جلسه به شرح ذیل مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات تخصصی
طبق بند 16 ماده 80 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1375 با اصلاحات بعدی، تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن با درنظر گرفتن سیاست عمومی دولت که از سوی وزارت کشور اعلام میشود ازجمله وظایف و مسئولیتهای شورای اسلامی شهر محسوب شده است و در تبصره یک ماده 50 قانون مالیات برارزش افزوده مصوب سال 1387 وضع عوارض محلی جدید که تکلیف آنها در این قانون مشخص نشده باشد، با رعایت مقررات مربوطه تجویز شده است، در بند 4 ماده 22 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 1380 با اصلاحات و الحاقات بعدی مقرر گردیده است: « عوارض ناشی از تغییر کاربری و فروش تراکم به اقساط پنج تا ده ساله از شروع بهره برداری توسط سرمایه گذاران به شهرداری مربوطه پرداخت خواهد شد. » همچنین در بند (الف) ماده 174 قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران وضع عوارض بر ارزش افزوده اراضی و املاک، ناشی از اجرای طرحهای توسعه شهری مجاز شمرده شده است و در آراء هیات عمومی از جمله رای شماره 1308 - 9/5/1397 مصوبات شوراهای اسلامی در وضع عوارض برای ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات تشخیص داده نشده است. همچنین با توجه به قوانین مذکور و نظر به اینکه در آراء هیات عمومی از جمله 105 - 1/7/1374 و 1187 - 23/10/1386 و 1229 - 23/10/1386 و غیره تجویز وضع عوارض بر حق مشرفیت در بخشنامه های وزارت کشور و شهرداری تهران و وضع عوارض مشرفیت در مصوبات شوراهای اسلامی شهرها مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات تشخیص نگردیده است بنابراین بند (ر) ماده 1 (آرادان) - ماده 12 (ایوان کی) - تبصره یک ماده 11 (امیریه) - بند (الف) ماده 29 (بسطام) - ماده 31 (بسطام) - جدول (بیارجمند) - ماده 14 به استثناء قسمت توافق (دامغان) - ماده 20 (دامغان) - ماده 24 (درجزین) - ماده 9 (دیباج) - ماده 15 (رودیان) - ماده 4 (سرخه) - ماده 29 (سمنان) عوارض ارزش افزوده (شاهرود) - ماده 3 (کهن آباد) - ماده 17 به استثناء بند (الف) 3 و (الف) 4 (گرمسار) - ماده 18 به استثناء تبصره 5 (گرمسار) - بند 4 ردیف 6 (مجن) - تعرفه ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های شهرداری (میامی) تحت عناوین عوارض ارزش افزوده ناشی از اجراء طرح های مصوب شهری و عوارض بر حق مشرفیت مصوب شوراهای اسلامی شهرهای مذکور مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونی نبوده و به استناد مواد 12 و 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری رای به رد شکایت صادر میشود. این رای ظرف بیست روز از تاریخ صدور از سوی رئیس محترم دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است./ت
جواد جباری - رئیس هیات تخصصی شوراهای اسلامی دیوان عدالت اداری