هیات تخصصی شوراهای اسلامی
شماره پرونده: ه- ع/9901219 شماره دادنامه:9909970906011335 تاریخ: 30/10/99
شاکی: موسسه اعتباری کاسپین
طرف شکایت: شورای اسلامی شهر سمنان
موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده 60 سال 88، ماده 184 سال 89 به استثنای بند 1 تبصره 2، ماده 132 سال 90 به استثنای بند 1 تبصره 2، ماده 110 سال 91، ماده 105 سال 92، ماده 106 سال 93 به استثنای تبصره، ماده 89 سال 96، ماده 116 سال 97، ماده 33 سال 98 و ماده 32 سال 99 عوارض مشاغل بر بانک و موسسات اعتباری مجاز و عواضر بر فضای شهری
شاکی دادخواستی به طرفیت شورای اسلامی شهر سمنان به خواسته ابطال ماده 60 سال 88، ماده 184 سال 89 به استثنای بند 1 تبصره 2، ماده 132 سال 90 به استثنای بند 1 تبصره 2، ماده 110 سال 91، ماده 105 سال 92، ماده 106 سال 93 به استثنای تبصره، ماده 89 سال 96، ماده 116 سال 97، ماده 33 سال 98 و ماده 32 سال 99 عوارض مشاغل بر بانک و موسسات اعتباری مجاز و عواضر بر فضای شهری به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است. متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:
ماده 60 سال 88:
لایحه برقراری عوارض مشاغل بر بانک‌ها و موسسات اعتباری مجاز و نظایر آن به صورت ماهیانه
عنوان شعبات
بهاء خدمات و عوارض ویژه از بانک‌ها بابت عوارض کسب و پیشه به صورت ماهیانه 30% هزینه تبدیل تجاری منطقه × متراژ اعیانی × 1 × 2%
صندوق قرض الحسنه و موسسات مالی
25% هزینه تبدیل تجاری منطقه × متراژ اعیانی × 1 × 4%
ماده 184 سال 89:
لایحه برقراری عوارض از بانک‌ها:
به شهرداری سمنان اجازه داده می‌شود از ابتدای سال 89 و در اجرای مجوز صادره از سوی مراجع ذیصلاح شورای محترم اسلامی پس از تصویب توسط مراجع ذیصلاح فرمانداری محترم عوارض سالیانه معادل 5/1 برابر ارزش منطقه ای موضوع ماده 64 قانون مالیاتهای مستقیم برای هر متر مربع زیربنا از کلیه بانک‌های دولتی و خصوصی و موسسات مالی اعتباری صندوق مهر قرض الحسنه و هر موسسه ای که فعالیت مالی اعتباری و بانکی دارد محاسبه و وصول نماید.
تبصره یک: کلیه مستحدثات بانک‌ها، موسسات و... به استثنای راه پله ها، نماز خانه ها و پارکینگها مشمول بهای خدمات فوق می‌گردد.
تبصره 2: از ابتدای سال 89 مقرر گردید کلیه عابر بانک‌ها و ساختان‌هایی که از فضای پیاده رو جهت مشتریان بانکی استفاده می نمایند بهای خدمات به شرح ذیل وصول گردد.
1- عوارض نصب عابر بانک 20 درصد عوارض افتتاح بانک‌ها
2- عوارض سالیانه از عابر بانک 15 درصد عوارض سالیانه از بانک‌ها
ماده 110: لایحه برقراری عوارض کسب و پیشه از بانک‌ها - سال 91
به شهرداری سمنان اجازه داده می‌شود از ابتدای سال 91 و در اجرای مجوز صادره از سوی مراجع ذیصلاح شورای محترم اسلامی پس از تصویب توسط مراجع ذیصلاح فرمانداری محترم عوارض سالیانه معادل 5/1 برابر ارزش منطقه ای موضوع ماده 64 قانون مالیاتهای مستقیم برای هر متر مربع زیربنا از کلیه بانک‌های دولتی و خصوصی و موسسات مالی اعتباری صندوق مهر قرض الحسنه و هر موسسه ای که فعالیت مالی اعتباری و بانکی دارد محاسبه و وصول نماید.
تبصره یک: کلیه مستحدثات بانک‌ها، موسسات و... به استثنای راه پله ها، نماز خانه ها و پارکینگها مشمول بهای خدمات فوق می‌گردد.
تبصره 2: از ابتدای سال 91 مقرر گردید کلیه عابر بانک‌ها و ساختان‌هایی که از فضای پیاده رو جهت مشتریان بانکی استفاده می نمایند بهای خدمات به شرح ذیل وصول گردد.
1- عوارض نصب عابر بانک 20% عوارض افتتاح بانک‌ها
2- عوارض سالیانه از عابر بانک 15% عوارض سالیانه از بانک‌ها
ماده 132: لایحه برقراری عوارض از بانک‌ها - سال 90:
به شهرداری سمنان اجازه داده می‌شود از ابتدای سال 90 و در اجرای مجوز صادره از سوی مراجع ذیصلاح شورای محترم اسلامی پس از تصویب توسط مراجع ذیصلاح فرمانداری محترم عوارض سالیانه معادل 5/1 برابر ارزش منطقه ای موضوع ماده 64 قانون مالیاتهای مستقیم برای هر متر مربع زیربنا از کلیه بانک‌های دولتی و خصوصی و موسسات مالی اعتباری صندوق مهر قرض الحسنه و هر موسسه ای که فعالیت مالی اعتباری و بانکی دارد محاسبه و وصول نماید.
تبصره یک: کلیه مستحدثات بانک‌ها، موسسات و... به استثنای راه پله ها، نماز خانه ها و پارکینگها مشمول بهای خدمات فوق می‌گردد.
تبصره 2: از ابتدای سال 90 مقرر گردید کلیه عابر بانک‌ها و ساختان‌هایی که از فضای پیاده رو جهت مشتریان بانکی استفاده می نمایند بهای خدمات به شرح ذیل وصول گردد.
1- عوارض نصب عابر بانک 20% عوارض افتتاح بانک‌ها
2- عوارض سالیانه از عابر بانک 15% عوارض سالیانه از بانک‌ها
ماده 105: لایحه برقراری عوارض سالیانه بابت بهای خدمات از اماکن بانک ها - سال 92
بر اساس مجوز صادره از ابتدای سال 92 عوارض سالیانه از اماکن و مستحدثات بانک ها معادل 5p (p برابر قیمت ارزش منطقه ای موضوع ماده 64 قانون مالیاتهای مستقیم) برای هر متر مربع زیربنا از کلیه بانک های دولتی و خصوصی و موسسات مالی و اعتباری و صندوق های قرض الحسنه و... که در سطح شهر سمنان فعالیت مالی اعتباری و بانکی دارند محاسبه و وصول خواهد شد.
ماده 106: عوارض احداث، جا به جایی، خرید و شروع فعالیت شعبات جدید الاحداث بانک ها و موسسات مالی: سال 93
به هنگام شروع به فعالیت و یا استعلام و... برای واحدهای بانکی جدید در اجرای مصوبه شورای اسلامی شهر، عوارض به شرح ذیل محاسبه و دریافت گردد:
(s = مساحت زیربنا) 30p×s
تبصره: با توجه به اینکه اشغال معبر عمومی غیر مجاز می‌باشد، مقرر گردید همانند کلیه عابر بانک هایی که در پیاده روها نصب و باعث ترافیک می گردند عوارض ذیل را بپردازند:
حق افتتاح و نصب 40p×1
عوارض سالیانه 20p×1
ماده 89: عوارض بر فضای اشغال شده توسط بانک ها و موسسات مالی و اعتباری - سال 96
کلیه بانک ها و موسسات مالی و اعتباری می‌بایست سالیانه مبلغ معادل 10p برای هر متر مربع زیر بنا را به حساب شهرداری واریز نمایند.
ماده 116: عوارض بر فضای اشغال شده توسط بانک ها و موسسات مالی و اعتباری و... - سال 97
کلیه بانک ها و موسسات مالی و اعتباری می‌بایست سالیانه مبلغ معادل 10p برای هر متر مربع زیر بنا را به حساب شهرداری واریز نمایند.
در صورت استقرار تاسیسات بانکی خارج از شعبه و در املاک متعلق به افراد حقیقی و حقوقی سالیانه 20p به ازای هر متر مربع محاسبه و قابل وصول می‌باشد.
ماده 33: عوارض بر فضای شهری مورد استفاده و فعالان اقتصادی - سال 98
عنوان / نحوه محاسبه ماهیانه p×s/12 حداقل عوارض به ریال
عوارض بر فضای اشغال شده توسط بانک ها و موسسات مالی و اعتباری و غیره 5p 000/000/4
ماده 32: عوارض بر فضای شهری مورد استفاده و فعالان اقتصادی - سال 99
عنوان / نحوه محاسبه ماهیانه p×s/12 حداقل عوارض به ریال
عوارض بر فضای اشغال شده توسط بانک ها و موسسات مالی و اعتباری و غیره 5p 000/000/4
دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:
مطابق مجموعه ای از آرای هیات عمومی دیوان عدالت اداری، شعب بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری که در سراسر کشور مستقرند دارای شخصیت حقوقی واحدی بوده و ملی تلقی شده و غیر محلی می‌باشند. لذا رای به ابطال مصوبه مورد شکایت تقاضا می‌گردد.
در پاسخ به شکایت مذکور، شورای اسلامی شهر سمنان به موجب لایحه شماره 582/99/15 مورخ 04/06/1399 به طور خلاصه توضیح داده است که:
به موجب دادنامه شماره 476 الی 479 مورخ 13/3/99 عوارض موصوف مغایر قانون و خارج از حدود صلاحیت تشخیص داده نشده است. لذا رای به رد شکایت تقاضا می‌گردد.
هیات تخصصی شوراهای اسلامی دیوان عدالت اداری با حضور اعضاء تشکیل، پس از ملاحظه پرونده و اسناد و مدارک موجود در آن و بعد از قرائت گزارش عضو ممیز و بررسی و انجام مشاوره به اتفاق آراء اعضاء حاضر به شرح ذیل مبادرت به صدور رای می‌نماید.
رای هیات تخصصی
طبق بند 16 ماده 80 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1375 با اصلاحات بعدی تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن با در نظر گرفتن سیاست عمومی دولت که از سوی وزارت کشور اعلام می‌شود از جمله وظایف و مسئولیت های شورای اسلامی شهر هاست و در تبصره یک ماده «50» قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1387 وضع عوارض محلی جدید که تکلیف آنها در این قانون مشخص نشده باشد، با رعایت مقررات مربوطه تجویز شده است و در آراء هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله رای شماره 933 الی 935 مورخ 12/4/1397 وضع عوارض برای مشاغل سطح شهر مثل فعالان اقتصادی و رای شماره 1240 - 8/12/1396 وضع عوارض برای بانک ها در مصوبات شوراهای اسلامی شهرها مغایر قانون یا خارج از حدود اختیارات تشخیص نگردیده است. بنابراین ماده 60 سال 88، ماده 184 سال 89 به استثناء بند یک تبصره 2، ماده 132 سال 90 به استثناء بند یک تبصره 2، ماده 110 سال 91، ماده 105 سال 92، ماده 106 سال 93 به استثناء تبصره، ماده 89 سال 96، ماده 116 سال 97، ماده 33 سال 98 و ماده 32 سال 99 تحت عنوان عوارض مشاغل بر بانک و موسسات اعتباری مجاز و عوارض بر فضای شهری از تعرفه شهرداری سمنان مصوب شورای اسلامی شهر سمنان مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات نبوده و به استناد مواد 12 و 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری رای به رد شکایت صادر می‌شود. این رای ظرف بیست روز از تاریخ صدور از سوی رئیس محترم دیوان یا ده نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است./ت
جواد جباری - رئیس هیات تخصصی شوراهای اسلامی دیوان عدالت اداری