تاریخ نظریه: 1403/07/21
شماره نظریه: 7/1403/527
شماره پرونده: 1403-168-527ک
استعلام:
در صورت عدم تشکیل دادگاه انقلاب در حوزه قضایی شهرستان و صدور ابلاغ دادرس علی‌البدل دادگاه انقلاب برای قضات این شهرستان جهت رسیدگی به جرایم موضوع صلاحیت دادگاه انقلاب در این حوزه و به عنوان دادرس علی‌البدل یکی از شعب دادگاه انقلاب مرکز استان، خواهشمند است به سوالات زیر پاسخ دهید:
1- آیا رسیدگی به جرایم موضوع ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری که در صلاحیت دادگاه انقلاب با تعدد قاضی است صرفاً توسط دو نفر از دادرسان علی‌البدل دادگاه انقلاب و بدون حضور رئیس یا مستشار دادگاه انقلاب صحیح است؟
2- در صورت مثبت بودن پاسخ، ارجاع به دادرسان باید توسط رئیس حوزه قضایی محل وقوع دادگاه (مرکز استان) انجام شود یا توسط رئیس حوزه قضایی محل خدمات دادرسان که دادگاه انقلاب در آن تشکیل نشده است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- با عنایت به تصریح تبصره ماده 297 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 که مقررات دادرسی دادگاه کیفری یک را در دادگاه انقلاب در مواردی که با تعدد قاضی رسیدگی می‌کند، جاری دانسته و با لحاظ تبصره 2 ماده 296 قانون فوق‌الذکر که دادرس علی‌البدل در دادگاه کیفری یک حسب مورد می‌تواند به جای رئیس یا مستشار انجام وظیفه کند، بنابراین، در فرض سوال تشکیل جلسه دادگاه انقلاب در جرائم موجب مجازات موضوع بندهای «الف»، «ب»، «پ» و «ت» ماده 302 قانون مارالذکر با حضور دو دادرس علی‌البدل دادگاه انقلاب بلامانع است و این دادگاه در این موارد با دو عضو مذکور نیز رسمیت می یابد.
2- در حوزه‌های قضایی فاقد دادگاه انقلاب که برخی از قضات دادگستری شهرستان دارای ابلاغ دادرس علی‌البدل دادگاه انقلاب هستند، رئیس دادگستری شهرستان، اختیار و مسئولیتی در این خصوص ندارد و به همین دلیل حق ارجاع پرونده را نیز نخواهد داشت و ارجاع پرونده‌های در صلاحیت دادگاه انقلاب با رئیس کل دادگاه‌های شهرستان مرکز استان است که می‌تواند به شیوه‌های مختلف همانند ارجاع از طریق سیستم‌های الکترونیکی و یا محول کردن رسیدگی به تمام یا بخشی از پرونده‌های مربوط به آن حوزه قضایی انجام شود؛ اما اگر در حوزه قضایی شهرستان، دادگاه انقلاب تشکیل شده باشد، تحت ریاست اداری رئیس دادگستری شهرستان خواهد بود و در این حالت رئیس دادگستری شهرستان حق ارجاع خواهد داشت.