بسمه تعالی
هیات تخصصی شهرسازی، منابع طبیعی و محیط زیست
شماره پرونده: ه- ت/ 0200207 شماره دادنامه سیلور: 140231390002569982 تاریخ:1402/10/04
شاکی: آقای حسین صالحی
طرف شکایت: نهاد ریاست جمهوری - هیات وزیران - سازمان حفاظت محیط زیست جمهوری اسلامی ایران
موضوع شکایت و خواسته: ابطال قسمتی از بند 3 مصوبه هیات وزیران شماره 261525/44256 مورخ 1388/12/26 مورخ 1388/12/26 (ابطال عبارت «اصلاح مرز منطقه حفاظت شده سراج»)
--
شاکی دادخواستی به طرفیت نهاد ریاست جمهوری - هیات وزیران - سازمان حفاظت محیط زیست جمهوری اسلامی ایران به خواسته فوق الذکر به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر میباشد:
بند 3- اصلاح مرز مناطق حفاظت شده گنو در محدوده روستاهای ایسین درگیر - بنو بند - تازیان - بالا کنارو - محمد آباد و قلات بالا) و سراج و به موازات آن ارتقای سطح مناطق کوه کشار و جزیره هندورابی- و همچنین ارتقای سطح حفاظتی مناطق کوه هماگ کوه باز- برزوییه و طارم به مناطق حفاظت شده
دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:
صدور مجوز به سازمان حفاظت محیط زیست کشور نسبت به اصلاح مرز منطقه حفاظت شده سراج غیر قانونی بوده و بر خلاف اختیارات اصل 138 قانون اساسی و نیز مغایر مواد 3 و 16 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست مصوب 1353 و همچنین مغایر رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره 221 مورخ 1387/04/09 میباشد.
- در جریان مصوبه فوق حدود عرصه منطقه حفاظت شده سراج - واقع در سواحل بخش شیب کوه از توابع شهرستان بندر لنگه بر خلاف اصل 138 قانون اساسی اصلاح شده است و طبق ماده 16 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست مصوب سال 1353 و اصلاحات بعدی حق واگذاری و اصلاح عرصه مناطق حفاظت شده مانند منطقه سراج موضوع بند الف ماده سه قانون مذکور و همچنین تالاب ها متعلق به دولت که در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد قانون گذار هر گونه تغییر و اصلاح و واگذاری را ممنوع اعلام کرده است.
در پاسخ به شکایت مذکور، معاون امور حقوقی دولت به موجب لایحه شماره 79522/47691 مورخ 1401/05/11 به طور خلاصه توضیح داده است که:
بنابر مصوبه مورد شکایت چنین مقرر شده است:
«هیات وزیران در جلسه مورخ 1388/12/20 که در مرکز استان هرمزگان تشکیل شد موافقت نمود:
الف: سازمان حفاظت محیط زیست با هماهنگی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور و همکاری استانداری و با رعایت قوانین و مقررات مربوط، نسبت به اجرای تصمیمات زیر اقدام نماید:...
3 - اصلاح مرز مناطق حفاظت شده گنو (در محدوده روستاهای ایسین، درگیر، بنوبند، تازیان بالا، کنارو، محمدآباد و قلات بالا) و سراج و به موازات آن، ارتقای سطح مناطق کوه کشار و جزیره هندورایی و همچنین ارتقای سطح حفاظتی مناطق کوه هماگ، کوه باز، برزوییه و طارم به مناطق حفاظت شده.»
بنابراین در مقرره مورد شکایت به صراحت، رعایت قوانین و مقررات مربوط از سوی سازمان حفاظت محیط زیست مورد حکم قرار گرفته است. ضمن اینکه در جزء (3) بند (الف) اقدام برای اصلاح مرز مناطق حفاظت شده مورد نظر پیش بینی شده است نه آنکه اصلاح مرزی صورت گرفته باشد. متعاقب آن بر اساس اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست و در اجرای ماده (3) قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست اصلاحات مورد نظر شورای عالی محافظت محیط زیست طی مصوبه شماره 357 (آگهی رسمی مورخ 1389/09/14) ابلاغ و منتشر شده است.
2- جزء (3) بند (الف) مصوبه مورد شکایت برخلاف ادعای شاکی متضمن حکمی درباره واگذاری عرصه و اعیان متعلق به دولت، آن هم توسط سازمان محیط زیست نیست و حکم اصلاح مرز مناطق مورد نظر نیز با رعایت ماده (3) قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست و تبصره آن و همچنین ماده (21) همان قانون و در راستای اجرای وظیفه تعیین مناطقی تحت عنوان پارک ملی، آثار طبیعی ملی، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده و تعیین حدود توسط شورای عالی محافظت محیط زیست موضوعیت یافته است و استناد به ماده (16) قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست برای بیان مغایرت جزء (3) از بند (الف) مصوبه مورد اعتراض، نه از نظر حکم و نه از نظر موضوع وارد نبوده و بلا وجه است.
3- اقدام برای اصلاح مرز حفاظت شده سراج و چند منطقه دیگر علاوه بر مستند بودن به مواد قانونی فوق الذکر، موافق با رویکرد کلان نظام حقوقی کشور نیز هست. از جمله آن که قانونگذار در بند (ظ) ماده (38) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه به وضوح مقرر داشته است که دولت موظف است توسط سازمان محیط زیست اقدام به بازنگری در محدوده مناطق چهارگانه محیط زیست و همچنین تعریف و تقسیم بندی جدید مناطق با توجه به تقسیمات نوین اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) نماید.
چنانچه ادعای مغایرت مقرره مورد اعتراض با موازین شرعی مطرح شده است، نظریه شورای نگهبان نوشته شود:
تقاضای ماده 13 و ادعای خلاف شرع بودن مصوبه ندارد.
پرونده های شماره ه- ت/0200207 مبنی بر درخواست ابطال عبارت «اصلاح مرز مناطق حفاظت شده. .. سراج» از بند 3 مصوبه شماره 261525/ت 4425658358 ه- مورخ 1388/12/26 هیات وزیران در جلسه مورخ 1402/09/12 هیات تخصصی شهرسازی، منابع طبیعی و محیط زیست مورد رسیدگی قرارگرفت و اعضای محترم هیات به اتفاق آرا به شرح ذیل اعلام نظر نمودند:
رای هیات تخصصی شهرسازی، منابع طبیعی و محیط زیست
اولا به موجب بند 3 مصوبه معترض عنه، سازمان حفاظت محیط زیست از سوی هیات وزیران موظف گردیده با رعایت قوانین و مقررات مربوطه اقدامات قانونی لازم را جهت اصلاح مرز مناطق حفاظت شده گنو و سراج که همانا تدارک مقدمات و گزارش های کارشناسی جهت ارجاع و طرح موضوع در شورای عالی حفاظت محیط زیست میباشد، صورت دهد.
ثانیا براساس بند (الف) ماده 3 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست مصوب 1353 «تعیین مناطقی تحت عنوان پارک ملی - آثار طبیعی ملی - پناهگاه حیات وحش منطقه حفاظت شده و تصویب حدود دقیق این مناطق» از جمله وظایف و اختیارات شورای عالی حفاظت محیط زیست دانسته شده است.
ثالثا شورای عالی حفاظت محیط زیست نیز به موجب مصوبه شماره 357 منتشره در روزنامه رسمی در تاریخ 1389/09/14 در راستای اختیارات حاصل از بند (الف) ماده 3 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست مصوب 1353، حدود منطقه حفاظت شده سراج را با لحاظ بند 3 مصوبه مورد اعتراض تعیین نموده است.
بنابه مراتب مذکور عبارت «اصلاح مرز مناطق حفاظت شده. .. سراج» از بند 3 مصوبه شماره 261525/ت 4425658358 ه- مورخ 1388/12/26 هیات وزیران مغایرتی با قوانین و مقررات مورد استناد شاکی نداشته و قابل ابطال نمیباشد. این رای به استناد بند (ب) ماده 84 قانون دیوان عدالت اداری اصلاحی مصوب 1402 ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور از جانب رییس محترم دیوان عدالت اداری یا 10 نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است. همچنین این رای به استناد ماده 93 قانون مذکور پس از قطعیت در رسیدگی و تصمیم گیری های آتی مراجع قضایی و اداری، معتبر و ملاک عمل خواهد بود.
سعید کریمی
رییس هیات تخصصی شهرسازی، منابع طبیعی و محیط زیست
دیوان عدالت اداری