بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 736 الی 670
تاریخ دادنامه: 11؍4؍1398
شماره پرونده: 96؍1464، 96؍1465، 96؍1467، 96؍1468، 96؍1469، 96؍1512، 96؍1513، 96؍1514، 96؍1515، 96؍1516، 96؍1517، 96؍1518، 96؍1525، 96؍1568، 96؍1598، 96؍1599، 96؍1600، 96؍1601، 96؍1602، 96؍1603، 96؍1604، 96؍1605، 96؍1606، 96؍1607، 96؍1608، 96؍1842، 98؍53، 98؍54، 98؍55، 98؍56، 98؍57، 98؍58، 98؍59، 98؍60، 98؍61، 98؍62، 98؍63، 98؍64، 98؍65، 98؍66، 98؍67، 98؍68، 98؍69، 98؍70، 98؍71، 98؍72، 98؍73، 98؍74، 98؍75، 98؍76، 98؍77، 98؍78، 98؍79، 98؍80، 98؍81، 98؍82، 98؍83، 98؍84، 98؍85، 98؍86، 98؍87، 98؍88، 98؍89، 98؍90، 98؍91، 98؍92، 98؍93
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکیان: آقایان 1- سید داریوش خاموشی 2- امیرعباس بور 3- محسن نیک انجام 4- ابراهیم میر باقری 5-حامد علیزاده بیدرانی 6- ابوذر سبزی 7- سیامند محمودی آذر 8- پویا ترکمان 9- عادل علیپور 10-علی کیان 11- سامان زندکریمی 12- علی سیاهکالی 13- سید وحید بلوری 14- محمد رحمانی گلستان 15-حسین متدین 16- سعید اثباتی دیز 17- حسین محمودی 18- مجتبی عفت پناه حصاری 19- حسین آزادی 20- محمد بیات 21- محمد نجفی قدوسی 22-امین اله امیدوند چالی 23- محمد ایروانی محمدآبادی 24- حسن درودگران 25- مهدی منادی 26- حمید صفری زناب 27- ساسان محمدی 28- اکبر رضاپور مقصودلو 29-امین رضایی دو 30-علیرضا جمارانی 31- یوسف سلطان آبادی 32- یاسر نصیرپور 33 - عبدالعزیز رحمانی کم 34- سید سراج حمیدی و خانم ها: 35- ملیحه خلیلی 36- ندا فاضلی سنگانی 37- نگین ویسی 38- الهه رحیمی زارعی 39- راضیه کاظمی 40- معصومه عبدالهی 41- رقیه بهمنی 42- سحر فرهمند 43- رعنا موسی زاده 44- مریم نصیری تاج آبادی 45- نیره نوایی 46- فاطمه سادات حسینی 47- فاطمه امین نژاد 48- راحله نوروزی 49- نوشین حکمتی پور 50-طیبه توکلی وردنجانی 51-حکیمه علیزاده 52- الناز رنجبر بهتاشی 53- فاطمه کناری زاده دزفول 54- آسیه ایزانلو 55- بیتا درخشانی 56- رضوان کرمی 57- سلماز دستانی 58- سیده ملیحه دهقانیان 59- مرضیه باقری 60- بنفشه ترحمی 61- آسیه صفامنش 62- صغری کریمی 63- محبوبه راهزانی 64- راحله قهری 65- زهرا توکلی 66- فاطمه قاسمی 67- فرزانه سادات تیموری طوفال
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند «و» دفترچه شماره یک راهنمای ثبت نام شرکت در آزمون سراسری 1397 دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
گردش کار: شاکیان به موجب دادخواستهای جداگانه با مضمون و محتوایی واحد ابطال بند «و» دفترچه شماره یک راهنمای ثبت نام شرکت در آزمون سراسری 1397 دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده اند که:
«ریاست محترم دیوان عدالت اداری
احتراماً به استحضار می رساند به موجب بند «و» مندرج در صفحه 5 دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال 1397 دانشگاه و موسسات عالی سراسر کشور که توسط سازمان سنجش کشور منتشر شده مقرر شده است که: « با توجه به رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری مورخ 7؍6؍1396 مبنی بر عدم ابطال مصوبه پنجاه و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 25؍3؍1392، دانش آموختگان مقاطع کارشناسی ارشد ناپیوسته کلیه رشته های تحصیلی و دکتری عمومی (پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی) می‌توانند با رعایت شرایط ذیل از طریق قبولی در آزمون سراسری در مقطع دکتری عمومی رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی صرفاً در پردیس های خودگردان و ظرفیت مازاد دانشگاه های علوم پزشکی تحصیل نمایند.» و در ادامه و در تکمیل همین بند در همان صفحه از دفترچه مذکور قید شده است که: « کلیه پذیرفته شدگان در دوره های پردیس خودگردان و یا ظرفیت مازاد (اعم از اینکه در مقاطع قبلی تحصیلی از آموزش رایگان برخوردار بوده اند یا نبوده اند) ملزم به پرداخت شهریه مطابق مصوبه هیات امنای دانشگاه و مصوبات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشند.
دانش آموختگان مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته صرفاً قادر به تحصیل در پردیس های خودگران و ظرفیت مازاد می‌باشند.» لذا بنا به دلایل زیر از هیات عومی دیوان عدالت اداری، خواستار ابطال بند «و» دفترچه شماره یک راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری 1397 دانشگاه ها و موسسات عالی سراسر کشور می باشیم:
1- از محتویات این بند، صریحاً این مطلب استنباط می‌شود که حق تحصیل رایگان از دانش آموختگان مقاطع کارشناسی ارشد، در صورت قبولی در رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی سلب شده است. که این مطلب مطابق با «موارد مطروحه در ماده 7 لایحه قانونی اصلاح مواد 7 و 8 قانون تامین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب سال 1358» نمی‌باشد، چرا که طبق این ماده، تحصیل در دانشگاهها و موسسات آموزش عالی داخل کشور به صورت رایگان و در قبال تعهد خدمت برابر مدتی که از تحصیل رایگان استفاده کرده اند مورد حکم مقنن قرار گرفته و پرداخت شهریه در فرضی اعمال می‌شود که کسی مایل به تحصیل رایگان نباشد و در سایر قوانین دلیلی بر محدودیت تحصیل رایگان در مراکز آموزش عالی فقط در یک مقطع وجود ندارد و از طرفی مطابق ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 1380 دریافت هرگونه وجه، کالا و خدمات تحت هر عنوان از اشخاص حقیقی و حقوقی توسط وزارتخانه ها، موسسات و شرکتهای دولتی غیر از مواردی که در مقررات قانونی مربوط معین شده یا می‌شود، ممنوع اعلام شده است.
2- الحاق این بند به دفترچه آزمون سراسری سال 1397، مبتنی بر رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 7؍6؍1396 در دادنامه شماره 544 مبنی بر عدم ابطال مصوبه پنجاه و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 25؍3؍1392 می‌باشد که توجه شما را در این خصوص به نکته مهم زیر جلب می نماییم: در رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری در دادنامه شماره 544 آمده است که: « نظر به اینکه مقرره مورد اعتراض با مستندات مورد استناد شاکی مغایرت ندارد، بنابراین قابل ابطال تشخیص نشد.» و در واقع الحاق بند «و» به دفترچه آزمون سراسری سال 1397 بر طبق حکمی آمده است که عدم ابطال یک مصوبه (نه ابطال آن) آن هم به دلیل عدم کفایت مستندات شاکی آن پرونده و نه چیز دیگری صادر شده است. همان طور که مطلع هستید ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، رعایت مفاد آرای هیات عمومی برای مصوبات بعدی را با قید «در صورت ابطال یک مصوبه» آورده است، در صورتی که در این مورد، وزارت بهداشت عدم ابطال یک مصوبه را ملاک اجرای ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری قرار داده است.
3- در قسمتی از بند 1-8 مندرج در صفحه 6 دفترچه انتخاب رشته آزمون سراسری سال 1396 (دفترچه شماره 2) آمده است: « طبق ابلاغیه مورخ 27؍3؍1396 هیات عمومی دیوان عدالت اداری بند «و» شرایط اختصاصی مندرج در صفحه 5 دفترچه راهنمای ثبت نام (دفترچه شماره 1) آزمون سراسری سال 1396 ابطال شده است، لذا محدودیتی برای تحصیل مجدد آن دسته از داوطلبانی که قبلاً با استفاده از امکانات دولتی (آموزش رایگان) تحصیلات خود را در رشته ای به پایان رسانده اند وجود ندارد.»
همان طور که مشاهده می‌شود ابلاغیه دیوان عدالت اداری مورخ 27؍3؍1396 با مطلبی که در بند «و» دفترچه شماره 1 راهنمای ثبت نام شرکت در آزمون سراسری 1397 دانشگاه ها و موسسات عالی سراسر کشور در صفحه 5 درج شده است همخوانی ندارد. مطابق ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، مقرر شده است که: «چنانجه مصوبه ای در هیات عمومی ابطال شود، رعایت مفاد رای هیات عمومی در مصوبات بعدی الزامی است.» از طرفی در تصویب بند «و» دفترچه ثبت نام کنکور سراسری 1397 مندرج در صفحه 5 آن دفترچه، مفاد آرای 1205-22؍10؍1394، 494 الی 508-4؍8؍1395 و 1467-2؍3؍1396 هیات عمومی دیوان عدالت اداری رعایت نشده است چرا که در آن آراء به صراحت قید شده است که:
« با توجه به اینکه مطابق ماده 7 لایحه قانونی اصلاح مواد 7 و 8 قانون تامین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب سال 1358، تحصیل در دانشگاهها و موسسات آموزش عالی داخل کشور به صورت رایگان و در قبال تعهد خدمت برابر مدتی که از تحصیل رایگان استفاده کرده اند مورد حکم مقنن قرار گرفته و پرداخت شهریه در فرضی اعمال می شد که کسی مایل به تحصیل رایگان نباشد و در سایر قوانین دلیلی بر محدودیت تحصیل رایگان در مراکز آموزش عالی فقط در یک مقطع وجود ندارد و از طرفی مطابق ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 1380، دریافت هرگونه وجه، کالا و خدمات تحت هر عنوان از اشخاص حقیقی و حقوقی توسط وزارتخانه ها، موسسات و شرکتهای دولتی غیر از مواردی که در مقررات قانونی مربوط معین شده یا می‌شود، ممنوع اعلام شده است».
« بند «و» دفترچه شماره یک راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال 1395 و قسمتی از بند 1-8 دفترچه راهنمای انتخاب رشته تحصیلی آزمون سراسری سال 1395 در خصوص عدم پذیرش آن دسته از داوطلبانی که قبلاً با استفاده از امکانات دولتی (آموزش رایگان) تحصیلات خود را در رشته ای به اتمام رسانیده اند در همان مقطع قبولی قبلی و در همان دوره (روزانه) و امکان ثبت نام این قبیل از داوطلبان در دوره نوبت دوم (شبانه) در همان مقطع و پرداخت شهریه همانند دانشجویان دوره شبانه در صورت قبولی در دوره روزانه، ابطال شده است».
« تصویب بند «و» دفترچه آزمون سراسری سال 1396 دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشور، پذیرش آن دسته از داوطلبانی که قبلاً با استفاده از امکانات دولتی (آموزش رایگان) تحصیلات خود را در رشته ای به اتمام رسانیده اند، در همان مقطع قبولی قبلی و در همان دوره (روزانه) امکان پذیر ندانسته است، بند «و» دفترچه آزمون سراسری سال 1396 به لحاظ مغایرت با مفاد آراء هیات عمومی با استناد به بند 1 ماده 12 و مواد 88 و 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال شده است.»
لذا با توجه به موارد مطروحه فوق و همچنین اجرای صحیح مقررات ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 مبنی بر رعایت مفاد رای هیات عمومی در مصوبات بعدی، دادخواست ابطال بند «و» دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال 1397 دانشگاه ها و موسسات عالی کشور، جهت احقاق حقوق تحصیل مجدد رایگان در سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی صرف نظر از سابقه داشتن مدرک دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد، به شما ریاست دیوان عدالت اداری داده می‌شود. همچنین جهت جلوگیری از تضییع حقوق داوطلبان کنکور سراسری، صدور دستور موقت جهت ابطال بند «و» دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال 1397 برای داوطلبان دارای مدرک کارشناسی ارشد جهت انتخاب رشته و قبولی در دوره های روزانه پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی به عنوان داوطلبان کنکور سراسری 1397 از ریاست دیوان عدالت اداری مورد استدعاست.»
متن دستورالعمل مورد اعتراض به قرار زیر است:
دفترچه راهنمای ثبت نام شرکت در آزمون سراسری سال 1379:
« و) با توجه به رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری مورخ 7؍6؍1396 مبنی بر عدم ابطال مصوبه پنجاه و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 25؍3؍1392، دانش آموختگان مقاطع کارشناسی ارشد ناپیوسته کلیه رشته های تحصیلی و دکتری عمومی (پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی) می‌توانند با رعایت شرایط ذیل از طریق قبولی در آزمون سراسری در مقطع دکتری عمومی رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی صرفاً در پردیس های خودگردان و ظرفیت مازاد دانشگاه های علوم پزشکی تحصیل نمایند.
- لزوم گذراندن طرح نیروی انسانی برای دانش آموختگان مشمول طرح.
- دارا نبودن هرگونه تعهد خدمت به ارگان یا دستگاه های اجرایی و عدم دارا بودن تعهدات سهمیه بومی و یا سهمیه مناطق محروم.
- نداشتن ممنوعیت تحصیل از نظر سازمان نظام وظیفه.
- کلیه پذیرفته شدگان در دوره های پردیس خودگردان و یا ظرفیت مازاد (اعم از اینکه در مقاطع تحصیلی قبلی تحصیل، از آموزش رایگان برخوردار بوده و یا نبوده اند) ملزم به پرداخت شهریه مطابق مصوبه هیات امنای دانشگاه و مصوبات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشند.
- دانش آموختگان مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته صرفاً قادر به تحصیل در پردیس های خودگردان و ظرفیت مازاد می‌باشند.»
در پاسخ به شکایات مذکور، سرپرست دفتر امور حقوقی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به موجب لایحه شماره 1819؍107-19؍10؍1397 توضیح داده است که:
«ریاست محترم هیات عمومی دیوان عدالت اداری
با اهدای سلام
احتراماً در خصوص خواسته ابطال بند واو دفترچه شماره یک راهنمای ثبت نام شرکت در آزمون سراسری سال 1397 دانشگاه ها و موسسات عالی سراسر کشور مراتب ذیل به استحضار می‌رسد:
1- نامبردگان وفق دادخواست تقدیمی مدعی گردیده وفق مفاد دفترچه کنکور سراسری، دانش آموختگان مقاطع کارشناسی ارشد ناپیوسته کلیه رشته های تحصیلی و دکتری عمومی (پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی) صرفاً می‌توانند با رعایت شرایط مندرج در دفترچه از طریق قبولی در آزمون سراسری در مقطع دکتری عمومی رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی پردیس های خودگردان و ظرفیت مازاد دانشگاه های علوم پزشکی تحصیل نمایند. در حال حاضر به شرط مذکور معترض بوده و به موجب این دادخواستها متقاضی ابطال بند واو دفترچه شماره یک راهنمای ثبت نام شرکت در آزمون سراسری سال 1397 دانشگاه ها و موسسات عالی سراسر کشور شده اند.
2- در ارتباط با شکایت نامبردگان لازم به ذکر است، همان گونه که در دفترچه کنکور سراسری سال 1397 صراحتاً اعلام شده است، بند (و) دفترچه راهنمای آزمون سراسری سال 1397 بر اساس مصوبه پنجاه و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی تنظیم شده است. درخواست ابطال مصوبه مذکور سابقاً در هیات عمومی دیوان عدالت اداری مطرح و برابر دادنامه شماره 544-7؍6؍1396 هیات عمومی دیوان عدالت اداری رای به عدم ابطال مصوبه مورد اشاره صادر شده است. لذا با توجه به مراتب فوق الذکر طرح شکایات به خواسته ابطال بند مورد اشاره به دلیل اینکه موضوعی که بند مذکور بر آن مبنا در دفترچه اعلام شده است در هیات عمومی مطرح و حکم به عدم ابطال صادر شده است فاقد وجاهت قانونی است.
3- مضافاً به اینکه بر اساس ماده واحده «خروج تصمیمات و آراء صادره از هیاتها و کمیته‌های تخصصی وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراکز آموزشی و پژوهشی در خصوص امور و شئون علمی، آموزشی و پژوهشی از شمول صلاحیت دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضایی، مصوب ششصد و سی امین جلسه مورخ 12؍6؍1387 شورای عالی انقلاب فرهنگی» آن دسته از تصمیمات و آراء نهایی و قطعی صادره در هیاتها و کمیته های تخصصی فعال در وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه ها و سایر مراکز آموزشی و پژوهشی مصوب از جمله: تصمیمات و آراء نهایی هیاتهای امناء، ممیزه و انتظامی اساتید و کمیته انضباطی دانشجویان و همچنین تصمیمات و آراء نهایی در خصوص بازنشستگی، ارتقاء، ارزیابی و پذیرش علمی، بورس دانشجویان و فرصت مطالعاتی که صرفاً در رابطه با امور و شئون تخصصی علمی، آموزشی و پژوهشی صادر شده باشد، قابل شکایت و رسیدگی در دیوان عدالت اداری و سایرمراجع قضایی نخواهد بود. با توجه به اینکه خواسته نامبردگان دارای شان آموزشی و تخصصی می‌باشد، برابر ماده واحده مذکور رسیدگی به آن در صلاحیت هیات عالی تجدید نظر این وزارتخانه می‌باشد.
4- صرف نظر از مراتب فوق الذکر لازم به ذکر است، به استناد بند 20 مصوبه جلسات 429-430 مورخ 21؍7؍1377 و 5؍8؍1377 و نامه شماره 4229؍دش- 25؍11؍1377 شورای عالی انقلاب فرهنگی و مواد 2 و 7 قانون تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب سال 1364 بندهای 1، 4 و 16 ماده 1 قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب 1367، تشکیل شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی به منظور تحقق سیاستها و خط مشی ها و اجرای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در امر برنامه ریزی و تدوین و تصویب آیین‌نامه ها و مقررات آموزشی تشکیل گردید. از جمله وظایف شورای مذکور به شرح ذیل می‌باشد:
برنامه ریزی آموزشی و پژوهشی در سطح آموزش عالی گروه پزشکی در راستای خط مشی کلی و سیاستهای آموزشی و پژوهشی برنامه ریزی درسی در مقاطع تحصیلی و رشته های مختلف دانشگاهی و اصلاح، تغییر و بازنگری برنامه های مصوب و تصویب نهایی برنامه ریزی آموزشی، پژوهشی و درسی دوره های تخصصی علوم پزشکی، تهیه و تصویب آیین‌نامه های آموزشی و پژوهشی، تغییر و اصلاح آیین‌نامه ها، تدوین ضوابط بررسی صلاحیت علمی داوطلبان استخدام در هیات علمی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی پزشکی کشور و تصویب آیین‌نامه های آن،تعیین نوع مدرک تحصیلی، جنسیت قابل پذیرش و درصد آن، نوع و میزان نقص عضو موثر، مواد امتحانی و ضرایب آن، ضوابط گزینش علمی و شرایط اختصاصی در آزمونهای ورودی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشور، تعیین نوع عناوین رشته ها و مقاطع تحصیلی گروه پزشکی (کاردانی، کارشناسی،کارشناسی ارشد و دکتری عمومی وPh.D.)، ایجاد رشته ها و دوره های آموزشی و پژوهشی در سطح آموزش عالی و بررسی، حذف یا ادغام رشته ها و گرایش های تحصیلی در مقاطع مختلف دانشگاهی. تعیین ضوابط ارزیابی کار هر یک از دبیرخانه های شوراهای گروه پزشکی و تخصصی و ایجاد هماهنگی و تنظیم فعالیت آنها بر اساس خط مشی آموزشی و پژوهشی مصوب شورای عالی برنامه ریزی.
5- از آنجا که رقابت فارغ التحصیلان مقاطع کارشناسی ارشد و بالاتر متقاضی شرکت مجدد در کنکور سراسری جهت پذیرش در مقطع دکتری عمومی با داوطلبان دارای مدرک دیپلم که از سطح علمی و تجربه کمتری برخوردار می‌باشند، رقابتی عادلانه نبوده و نظر به بررسی آمار مربوط به تعداد قبول شدگان این گروه در دانشگاه های دولتی، عملاً فرصت تحصیل در دانشگاه های دولتی برای اولین بار از داوطلبان دیپلم در هر سال تحصیلی محدود می گردید، شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی در راستای حمایت از داوطلبان دیپلم متقاضی تحصیل در دوره های روزانه دانشگاه های علوم پزشکی در پنجاه و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی به شرح ذیل اتخاذ تصمیم می‌نماید که بند (و) دفترچه راهنمای آزمون سراسری سال 1397 نیز به استناد آن تنظیم شده است.
6- وفق مصوبه مورد اشاره دانش آموختگان مقاطع کارشناسی ارشد ناپیوسته کلیه رشته های تحصیلی و دکتری عمومی (پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی) می‌توانند با رعایت شرایط ذیل از طریق قبولی در آزمون سراسری در مقطع دکتری عمومی رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی صرفاً در پردیس های خودگردان و ظرفیت مازاد دانشگاه های علوم پزشکی تحصیل نمایند:
- لزوم گذراندن طرح نیروی انسانی برای دانش آموختگان مشمول طرح - دارا نبودن هرگونه تعهد خدمت به ارگان یا دستگاه های اجرایی و عدم دارا بودن تعهدات سهمیه بومی و یا سهمیه مناطق محروم - نداشتن ممنوعیت تحصیل از نظر سازمان نظام وظیفه - کلیه پذیرفته شدگان در دوره های پردیس خودگردان و یا ظرفیت مازاد (اعم از اینکه در مقاطع تحصیلی قبلی تحصیل، از آموزش رایگان برخوردار بوده و یا نبوده اند) ملزم به پرداخت شهریه مطابق مصوبه هیات امنای دانشگاه و مصوبات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشند - دانش آموختگان مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته صرفاً قادر به تحصیل در پردیس های خودگردان و ظرفیت مازاد می‌باشند.
7- در دادخواست تقدیمی به دادنامه های شماره 1205-22؍10؍1394 و 494 الی 508- 4؍8؍1395 و 1467-2؍3؍1396 هیات عمومی دیوان عدالت اداری اشاره شده است. این درحالی است که که دادنامه های مزبور ارتباطی با شکایت حاضر نداشته و موضوع آنها در خصوص بند سوم از چهل و پنجمین مصوبه شورای عالی برنامه ریزی وزارت متبوع دائر بر اخذ شهریه از فارغ التحصیلان دوره های کارشناسی با استفاده از آموزش رایگان بوده که در دوره های روزانه دانشگاه های سراسری در مقطع پزشکی عمومی، دندانپزشکی و داروسازی پذیرفته می‌شوند، بوده است.
8- در دادخواست تقدیمی به ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 1380 اشاره شده که در آن مقرر شده است، در یافت هرگونه وجه، کالا و خدمات تحت هر عنوان از اشخاص حقیقی و حقوقی توسط وزارتخانه ها، موسسات و شرکتهای دولتی غیر از مواردی که در مقررات قانونی مربوط معین شده یا می‌شود ممنوع می‌باشد. در این خصوص لازم به ذکر است در بند واو دفترچه کنکور سال 1397 اعلام شده است، دانش آموختگان مقاطع کارشناسی ارشد ناپیوسته کلیه رشته های تحصیلی و دکتری عمومی (پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی) می‌توانند با رعایت شرایط ذیل از طریق قبولی در آزمون سراسری در مقطع دکتری عمومی رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی صرفاً در پردیس های خودگردان و ظرفیت مازاد دانشگاه های علوم پزشکی تحصیل نمایند و کلیه پذیرفته شدگان در دوره های پردیس خودگردان و یا ظرفیت مازاد (اعم از اینکه در مقاطع تحصیلی قبلی تحصیل، از آموزش رایگان برخوردار بوده و یا نبوده اند) ملزم به پرداخت شهریه مطابق مصوبه هیات امنای دانشگاه و مصوبات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشند. وفق بند (ح) قانون برنامه پنجم توسعه، دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی مجازند از ظرفیت مازاد بر سهمیه آموزش رایگان خود و یا ظرفیت های جدیدی که ایجاد می‌کنند، بر اساس قیمت تمام شده یا توافقی با بخش غیردولتی و با تایید هیات امناء در مقاطع مختلف دانشجو بپذیرند و منابع مالی دریافتی را حسب مورد پس از واریز به خزانه کل به حساب درآمدهای اختصاصی منظور کنند. همچنین برابر بند (ی) قانون مذکور، دانشگاه های کشور، حسب مورد به تشخیص وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تصویب شورای گسترش وزارتخانه های مربوط، می‌توانند نسبت به تاسیس شعب در شهر محل استقرار خود یا دیگر شهرها و مناطق آزاد داخل کشور و نیز در خارج کشور به صورت خودگردان و با دریافت شهریه از داوطلبان اقدام کنند. وفق بند الف و ب ماده 2 قانون احکام دائمی دانشگاه های کشور، حسب مورد به تشخیص وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تصویب شورای گسترش آموزش عالی وزارتخانه های مربوط، می‌توانند نسبت به تاسیس شعب در مناطق آزاد تجاری - صنعتی و نیز در خارج از کشور به صورت خودگردان و با دریافت شهریه از داوطلبان اقدام کنند. ب- پذیرش دانشجو در شعب دانشگاه ها در مناطق آزاد تجاری؍صنعتی، برای دانشجویان غیرایرانی بدون آزمون سراسری انجام می‌شود. ضوابط پذیرش دانشجو برای دوره کارشناسی توسط شورای سنجش و پذیرش دانشجو موضوع ماده (2) قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب 1392 و برای دوره های تحصیلات تکمیلی با پیشنهاد دانشگاه ها و حسب مورد با تایید یکی از وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری یا بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین می‌شود. بر این اساس اخذ وجه از دانشجویان مشغول به تحصیل در پردیس های خودگردان و ظرفیت مازاد کاملا قانونی بوده و استناد به ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت کاملاً بی وجه مطرح شده است.
9- در رابطه با ادعای شاکیان دائر بر اینکه چون در دادنامه شماره 544 هیات عمومی اعلام شده، مقرره مورد اعتراض (مصوبه پنجاه و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی) با مستندات مورد اعتراض مغایرت نداشته، بنابراین عدم ابطال مصوبه به دلیل عدم کفایت مستندات بوده است، نیز لازم به ذکر است همان گونه که آن مقام مستحضرید موضوعات مطروحه در هیات عمومی دیوان عدالت اداری از تمامی جنبه های قانونی از سوی قضات هیات عمومی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و سپس حکم به ابطال یا عدم ابطال صادر می‌گردد و صرفاً به مستندات شاکیان در جلسات هیات عمومی اکتفا نمی گردد. ثانیاً: اگر این گونه باشد درخواست ابطال هر مصوبه ای باید بارها قابلیت طرح در هیات عمومی را داشته باشد و با شکایت هر شخصی آن موضوع مجدداً در هیات مذکور مطرح رسیدگی گردد. این در حالی است که هر موضوعی صرفاً یک بار در هیات عمومی دیوان قابلیت طرح داشته و در صورت طرح مجدد وفق ماده 85 قانون تشکیلات و آیین دادرسی قرار رد دادخواست صادر می‌شود. ضمناً برابر ماده 91 قانون مذکور طرح آراء قبلی هیات عمومی برای رسیدگی مجدد در هیات عمومی، صرفاً در موارد ادعای اشتباه یا مغایرت با قانون یا تعارض با یکدیگر، مستلزم اعلام اشتباه از سوی رئیس قوه قضائیه یا رئیس دیوان یا تقاضای کتبی و مستدل بیست نفر از قضات دیوان است که در خصوص دادنامه مذکور چنین اقدامی صورت نگرفته است.
10- شاکیان ادعا کرده اند وفق ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری رعایت مفاد آرای هیات عمومی برای مصوبات بعدی در صورت ابطال یک مصوبه می‌باشد ولی وزارت بهداشت عدم ابطال یک مصوبه را در بند واو دفترچه کنکور ملاک اجرای ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان قرار داده است. در این خصوص نیز لازم به توضیح است این ادعای نیز همانند سایر ادعاها مبهم و بدون توجه به مفاد دفترچه و ضوابط و مقررات بیان شده است. اولاً: دفترچه کنکور توسط سازمان سنجش و آموزش کشور تنظیم شده است و نه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. ثانیاً: در بند واو دفترچه کنکور هیچ اشاره ای به ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان نشده است. ثالثاً: اشاره به رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری در بند مزبور صرفاً از باب تاکید و اطلاع رسانی بوده است و حتی لزومی به اشاره آن نیز نبوده است زیرا مصوبه جلسه پنجاه و یکم شورای عالی برنامه ریزی به قوت خود باقی و قابلیت اجرا دارد. با توجه به مراتب فوق الذکر و نظر به اینکه اقدامات مذکور وفق ضوابط و مقررات قانونی صورت گرفته است، رد شکایات مطروحه از آن مقام مورد تقاضاست.»
رسیدگی به موضوع از جمله مصادیق حکم ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 تشخیص نشد.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 11؍4؍1398 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
نظر به اینکه به موجب مصوبه معترض عنه مقرر شده است، دانش آموختگان مقطع کارشناسی ارشد صرفاً قادر به تحصیل در پردیسهای خودگردان و ظرفیت مازاد می‌باشند و طبق فراز اول این مصوبه کلیه پذیرفته شدگان در دوره های پردیس خودگردان و ظرفیت مازاد ملزم به پرداخت شهریه می‌باشند، که مآلاً نتیجه مصوبه مذکور ممنوعیت تحصیل رایگان آن دسته از داوطلبانی است که در دوره روزانه مقطع دکتری پزشکی پذیرفته شده اند لیکن مقطع کارشناسی ارشد خود را در دوره های روزانه گذرانده اند و با عنایت به اینکه به موجب ماده 7 و 8 قانون تامین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب سال 1358 تحصیل در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی داخل کشور به صورت رایگان و در قبال اخذ تعهد خدمت برای مدتی که از تحصیل رایگان استفاده کرده اند می‌باشد و هیچ دلیل قانونی وجود ندارد بر اینکه استفاده از تحصیل رایگان برای داوطلبان واجد شرایط ناظر به یک دوره یا یک مقطع می‌باشد و ایجاد ممنوعیت از تحصیل در دوره روزانه برای کسانی که در رشته دکتری پزشکی پذیرفته شده اند به خاطر این که در مقطع کارشناسی ارشد در دوره روزانه تحصیل کرده اند و از آموزش رایگان برخوردار بوده اند و همچنین اجبار به تحصیل در دوره های پردیس بین المللی و ظرفیت مازاد و اخذ شهریه مغایر قانون مارالذکر و اصل 30 قانون اساسی و ماده 60 قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت تشخیص شد و مقرره مورد اعتراض به استناد بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.
محمدکاظم بهرامیرئیس هیات عمومی دیوان عدالت اداری