تاریخ نظریه: 1397/02/08
شماره نظریه: 7/97/189
شماره پرونده: 96-9/2-2464 ح
استعلام:
1- شمول بند مذکور نسبت به زنان در عقد موقت توضیحا با توجه به اینکه طبق مواد 1106 و 1113 قانون مدنی در عقد دائم نفقه ی زن به عهده ی شوهر است و در انقطاع زن حق نفقه ندارد آیا بالملازمه دلیلی بر انتفای اصل تمکین موضوع مواد 1102 و 1105 و 1108 قانون مذکور در عقد انقطاع می‌باشد در نتیجه خروج از کشور زنان در عقد انقطاع تخصصا از بند 3 ماد ه18 قانون صدرالذکر خارج بوده و منوط به اجازه‌ی شوهر نباشد و دادستان نیز میتواند به صورت مکرر و لو خارج از محدوده ی اضطرار تجویز خروج از کشور اقدام نماید و یا مواد مذکور صرفا ناظر به نفقه بوده است و شامل تمکین زوجه در عقد انقطاع نخواهد بود و در نتیجه طبق بند مذکور اجازه ی شوهر جهت خروج از کشور الزامی است مگر در موارد اضطراری و با اجازه ی دادستان؟
2- ناظر به پاسخ سوال بالا زنی با مراجع به این مرجع بیان دارد: در سابق عقد موقتی صیغه داشته ام و از آن عقد نیز صاحب فرزند شده ام و با توجه به عدم ثبت واقعه ی نکاح موقت در شناسامه صرفا نام فرزندم ثبت شده است و این رو نمی توانم گذرنامه بگیرم و پلیس گذرنامه بیان می دارد: شما طبق سند سجلی کماکان متاهل هستی و یا باید ثبت تجرد بگیری حال با این مقدمه که طبق موازین قانونی الف طبق فصل دوم از باب سوم قانون ثبت اسناد و املاک مصوب 1310/12/26 با اصلاحات و الحاقات بعدی موضوع آثار ثبت اسناد و ب همچنین بند 2 و 9و 11 ماده 4 و با تاکید بر بند 1 ماده 21 قانون حمایت خانواد ه مصوب 1391/12/1 و با عنایت به دو نکته ی ذیل: اولاً: نوع ازدواج که آیا دائم بوده است یا موقت؟ مشخص نبوده و به دلیل عدم ثبت رسمی احتمال قصد خروج غیر قانونی از کشور و بعضا به همراه فرزندم نیز وجود دارد. ثانیاً: بر فرض صحت ادعای زن مبنی بر عقد موقت ولکن نسبت به استمرار آن و بعضا وضعیت اثبات نسب فرزند ابهام وجود خواهد داشت. س: آیا متقاضی مکلف است در راستای مواد سابق الاشاره موضوع خود را از طریق محاکم خانواده نسبت به 1- اثبات واقعه نکاح موقت 2- انقضای آن 3- اثبات نسب 4- ثبت این وقائع در مراجع رسمی راسا اقدام و رفع مشکل نباید و یا اینکه دادستان میتواند بدوا و با صرف استعلام از اداره ی ثبت احوال و همچنین گواهی بستگان و مطلعان مبنی بر اینکه مشارالیها تاکنون نکاح دائمی نداشته و ثبت نگردیده است بنا را بر عقد موقت بگذارد و سپس با توجه به پاسخ به سوال اول: الف- در صورت عدم شمول بند 3 ماده 18 قانون مارالذکر به صورت مکرر ولو خارج از محدوده ی اضطرار به نامبرده تجویز خروج از کشور نماید؟ ب-در صورت شمول صرفا در محدوده ی اضطرار و با احراز آن مانند عقد دائم اقدام نماید.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- برابر صدر ماده 18 قانون گذرنامه و بند سوم آن، ارائه موافقت‌نامه کتبی شوهر، یکی از شرایط صدور گذرنامه برای «زنان شوهردار» است، بنابراین، زوجه هر چند در قید زوجیت موقت باشد، چون مشمول عنوان «زن شوهردار» است، مشمول حکم مقرر در ماده مذکور بوده و برای خروج از کشور نیازمند اجازه همسر است و زوج نیز میتواند ممنوعیت خروج وی از کشور را درخواست کند.
2- در فرضی که در شناسنامه خانمی که متقاضی دریافت گذرنامه است، متأهل بودن وی قید نشده باشد، صرف درج نام فرزند در شناسنامه وی دلالت بر آن ندارد که او در زمان تقاضای صدور گذرنامه متأهل است و اداره گذرنامه نمی‌تواند با استناد به درج نام فرزند در شناسنامه متقاضی گذرنامه، وی را ملزم به ارائه مدارک مربوط به بانوان متأهل نماید. بدیهی است مدارک لازم برای صدور گذرنامه کودکی که مشخصات وی در شناسنامه خانم مذکور درج شده است، تابع مقررات مربوط است و با لحاظ مندرجات شناسنامه کودک و (نه مادر) تعیین می‌گردد.