منظور از هواپیما که در این قانون ذکر میشود وسیله نقلیه ایست که بتواند در نتیجه عکس العمل هوا خود را در فضا نگاهدارد.
قانون هواپیمایی کشوری
مصوب 1328/04/28 کمیسیون دادگستری
این قانون مربوط به هواپیماهای کشوری است و شامل هواپیماهای نظامی نمیباشد.
دولت حق حاکمیت مطلق و انحصاری در فضاء بالای خاک کشور و بالای آبهای ساحلی آن را دارا میباشد.
برای ایجاد و توسعه هواپیمایی کشوری دولت مکلف است:
الف - موسسات هواپیمایی کشوری را به منظور تامین نیازمندیهای حمل و نقل داخلی و خارجی مسافر و بار و محمولات پستی تشویق نموده توسعه دهد.
ب - خطوط هوایی داخلی را به نحوی که نقاط مختلفه کشور بتواند از فوائد آن بهره‌مند گردد تنظیم و فرودگاههای لازم را تاسیس و وسائل مربوط به تامین بی خطری پرواز هواپیماها را فراهم سازد.
ج - به موسسات هواپیمایی ایرانی مساعدت نماید تا سرویس های هوایی مورد نیاز کشور را به طریق غیرانحصاری تاسیس و دائر کنند.
د - به منظور بسط و تقویت روابط اجتماعی و اقتصادی ایران با سایر کشورهای جهان ارتباط هوایی را بر اساس معامله متقابله برقرار نموده و توسعه دهد.
الف - موسسات هواپیمایی کشوری را به منظور تامین نیازمندیهای حمل و نقل داخلی و خارجی مسافر و بار و محمولات پستی تشویق نموده توسعه دهد.
ب - خطوط هوایی داخلی را به نحوی که نقاط مختلفه کشور بتواند از فوائد آن بهره‌مند گردد تنظیم و فرودگاههای لازم را تاسیس و وسائل مربوط به تامین بی خطری پرواز هواپیماها را فراهم سازد.
ج - به موسسات هواپیمایی ایرانی مساعدت نماید تا سرویس های هوایی مورد نیاز کشور را به طریق غیرانحصاری تاسیس و دائر کنند.
د - به منظور بسط و تقویت روابط اجتماعی و اقتصادی ایران با سایر کشورهای جهان ارتباط هوایی را بر اساس معامله متقابله برقرار نموده و توسعه دهد.
(اصلاحی 1390/03/31)- برای اجرای این قانون سازمان مستقلی به نام سازمان هواپیمایی کشوری وابسته به وزارت راه و شهرسازی تاسیس میشود. سازمان دارای رئیسی است که در عین حال معاون وزیر راه و شهرسازی نیز میباشد و به پیشنهاد وزیر راه و شهرسازی و تصویب هیات دولت برای مدت حداکثر 3 سال به این سمت منصوب میشود، انتصاب مجدد وی به این سمت به روال فوق بلامانع میباشد. سازمان مزبور در انجام وظایف خود از نظر مالی و استخدامی و دارای، طبق مقررات مربوطه تحت نظر وزیر راه مستقلا اقدام می نماید و سازمان آن به موجب تصویبنامه هیات وزیران تعیین میشود. سازمان میتواند از محل درآمدهای قانونی خود در قالب بودجه های مصوب و در صورت وجود کسری از محل درآمدهای عمومی کشور طبق مقررات استفاده نماید. وظایف عمده سازمان مزبور به قرار زیر میباشد:
الف (اصلاحی 1367/01/25)- ایجاد، توسعه، بهره برداری و نگهداری فرودگاهها و دستگاههای ناوبری و مخابراتی، رادیوئی و تلگرافی و تلفنی که مخصوص تنظیم رفت و آمد هواپیماها و تامین بی خطری پرواز آنها میباشد و به طور کلی هر نوع نظارت و مساعدتی که به منظور پیشرفت هواپیمایی کشوری و تامین بی خطری پرواز لازم باشد.
ب (اصلاحی 1367/01/25)- نظارت در فعالیت هواپیمایی کشوری طبق مقررات مربوط به منظور جلوگیری از وقوع مخاطرات و رقابتهای مضره بین متصدیان حمل و نقل هوایی و حفظ مصالح عمومی.
ج (اصلاحی 1367/01/25)- تربیت متخصصین فنی هواپیمایی کشوری با هماهنگی دستگاههای ذیربط.
د (اصلاحی 1367/01/25)- اهتمام در پیشرفت و توسعه هواپیمایی کشوری و تشویق صنایع مربوطه.
ه(اصلاحی 1367/01/25)- مطالعات در تحقیقات علمی و فنی در مسائل مربوط به هواپیمایی کشوری و ایجاد تسهیلات و تشویق افراد و موسسات صلاحیتدار به انجام این امور و تهیه موجبات آن.
و (اصلاحی 1367/01/25)- تهیه طرح موافقتنامه و قراردادهای هواپیمایی با دول خارجی که طبق مقررات به وسیله دولت تقدیم مجلس شورای اسلامی میشود.
تبصره 1 (الحاقی 1367/01/25)- سازمان هواپیمایی کشوری مجاز است در زمینه های ایجاد و نگهداری و اداره فرودگاهها راسا و یا با مشارکت بخشهای دولتی، تعاونی و خصوصی با رعایت اصل 44 قانون اساسی مبادرت به تاسیس شرکت بنماید.
تبصره 2 (اصلاحی 1390/03/31)- اساسنامه ها و آییننامه های اجرایی این ماده حداکثر ظرف مدت شش ماه توسط سازمان هواپیمایی کشوری تهیه و از طریق وزارت راه و شهرسازی جهت تصویب به هیات وزیران تسلیم خواهد شد.
(اصلاحی 1402/07/20)- شورائی به نام شورای عالی هواپیمایی کشوری در نخست وزیری تشکیل و دارای 11 نفر عضو به ترتیب زیر خواهد بود که برای مدت سه سال انتخاب می شوند و انتخاب مجدد آنان بلامانع است.
1 - رئیس کل هواپیمایی کشوری.
2 - یک نفر از اعضای عالی مقام هواپیمایی کشوری به انتخاب وزیر راه.
3 - یک نفر از قضات عالی مقام به انتخاب وزیر دادگستری.
4 - یک نفر از امرای نیروی هوایی شاهنشاهی به انتخاب وزیر جنگ.
5 - یک نفر نماینده عالی مقام از وزارت اقتصاد به انتخاب وزیر اقتصاد.
6 - یک نفر نماینده عالی مقام از وزارت کشور به انتخاب وزیر کشور.
7 - یک نفر نماینده عالی مقام از وزارت امور خارجه به انتخاب وزیر امور خارجه.
8 - یک نفر نماینده عالی مقام از سازمان برنامه به انتخاب مدیرعامل سازمان برنامه.
9 - یک نفر از اعضای اطاق بازرگانی تهران به انتخاب رئیس اطاق.
10 - [منسوخه شده است].
11 - یک نفر متخصص حقوق هوایی به انتخاب وزیر راه.
مدیرعامل شرکت هواپیمایی ملی ایران و یک نفر نماینده از موسسات هواپیمایی خصوصی داخلی در جلسات شورا شرکت نموده ولی حق رای ندارند.
تبصره 1 (الحاقی 1347/01/21)- وظائف شورای عالی هواپیمایی کشوری به قرار زیر است:
الف - مطالعه و اظهارنظر در مسائل مربوط به هواپیمایی کشوری که از طرف نخست وزیر به شورا ارجاع و یا یکی از اعضای شورا پیشنهاد نماید.
ب - اظهارنظر راجع به صدور پروانه بهره برداری هوایی یا الغاء یا توقیف موقت یا محدود ساختن اختیارات مندرج در پروانه که طبق مقررات قانونی به شورا ارجاع می شود.
ج - تعیین و تصویب نرخ حمل و نقل هوایی مسافر و بار.
د - اظهارنظر راجع بلوایح قانونی مربوط به هواپیمایی کشوری و طرح موافقتنامه ها و قراردادهای بین المللی با دول خارجه که به وسیله دولت تقدیم مجلسین می شود.
ه - تعیین خط مشی کلی هواپیمایی کشوری.
تبصره 2 (الحاقی 1347/01/21)- در مواردی که وزارتخانه ها و ادارات دولتی و سازمانها و شرکت های وابسته به دولت مقرراتی تهیه و تنظیم مینمایند که ممکن است به نحوی از انحاء با مسائل مربوط به هواپیمایی کشوری ارتباط پیدا کند موظفند قبلا نظر شورای عالی هواپیمایی کشوری را جلب کنند.
تبصره 3 (الحاقی 1347/01/21)- عضویت شورای عالی هواپیمایی کشوری افتخاری است و از لحاظ انجام این وظیفه حقی به اعضاء پرداخت نمیشود.
تبصره 4 (الحاقی 1347/01/21)- آیین نامه شورای عالی هواپیمایی کشوری شامل طرز تشکیل جلسات و طریقه ارجاع امور به شورا و رسیدگی و اتخاذ تصمیم و سایر مسائل مربوط به طرز عمل شورا به وسیله شورا تنظیم و پس از تصویب هیات وزیران به موقع اجرا گذاشته خواهد شد.
1 - رئیس کل هواپیمایی کشوری.
2 - یک نفر از اعضای عالی مقام هواپیمایی کشوری به انتخاب وزیر راه.
3 - یک نفر از قضات عالی مقام به انتخاب وزیر دادگستری.
4 - یک نفر از امرای نیروی هوایی شاهنشاهی به انتخاب وزیر جنگ.
5 - یک نفر نماینده عالی مقام از وزارت اقتصاد به انتخاب وزیر اقتصاد.
6 - یک نفر نماینده عالی مقام از وزارت کشور به انتخاب وزیر کشور.
7 - یک نفر نماینده عالی مقام از وزارت امور خارجه به انتخاب وزیر امور خارجه.
8 - یک نفر نماینده عالی مقام از سازمان برنامه به انتخاب مدیرعامل سازمان برنامه.
9 - یک نفر از اعضای اطاق بازرگانی تهران به انتخاب رئیس اطاق.
10 - [منسوخه شده است].
11 - یک نفر متخصص حقوق هوایی به انتخاب وزیر راه.
مدیرعامل شرکت هواپیمایی ملی ایران و یک نفر نماینده از موسسات هواپیمایی خصوصی داخلی در جلسات شورا شرکت نموده ولی حق رای ندارند.
تبصره 1 (الحاقی 1347/01/21)- وظائف شورای عالی هواپیمایی کشوری به قرار زیر است:
الف - مطالعه و اظهارنظر در مسائل مربوط به هواپیمایی کشوری که از طرف نخست وزیر به شورا ارجاع و یا یکی از اعضای شورا پیشنهاد نماید.
ب - اظهارنظر راجع به صدور پروانه بهره برداری هوایی یا الغاء یا توقیف موقت یا محدود ساختن اختیارات مندرج در پروانه که طبق مقررات قانونی به شورا ارجاع می شود.
ج - تعیین و تصویب نرخ حمل و نقل هوایی مسافر و بار.
د - اظهارنظر راجع بلوایح قانونی مربوط به هواپیمایی کشوری و طرح موافقتنامه ها و قراردادهای بین المللی با دول خارجه که به وسیله دولت تقدیم مجلسین می شود.
ه - تعیین خط مشی کلی هواپیمایی کشوری.
تبصره 2 (الحاقی 1347/01/21)- در مواردی که وزارتخانه ها و ادارات دولتی و سازمانها و شرکت های وابسته به دولت مقرراتی تهیه و تنظیم مینمایند که ممکن است به نحوی از انحاء با مسائل مربوط به هواپیمایی کشوری ارتباط پیدا کند موظفند قبلا نظر شورای عالی هواپیمایی کشوری را جلب کنند.
تبصره 3 (الحاقی 1347/01/21)- عضویت شورای عالی هواپیمایی کشوری افتخاری است و از لحاظ انجام این وظیفه حقی به اعضاء پرداخت نمیشود.
تبصره 4 (الحاقی 1347/01/21)- آیین نامه شورای عالی هواپیمایی کشوری شامل طرز تشکیل جلسات و طریقه ارجاع امور به شورا و رسیدگی و اتخاذ تصمیم و سایر مسائل مربوط به طرز عمل شورا به وسیله شورا تنظیم و پس از تصویب هیات وزیران به موقع اجرا گذاشته خواهد شد.
هواپیمای ایرانی با رعایت قوانین و مقررات کشور در پرواز بر فراز ایران آزاد میباشد.
هواپیمای خارجی میتواند با رعایت قوانین و مقررات کشور بر فراز ایران پرواز نماید یا در ایران فرود آید و مسافر و بار محمولات پستی یا یکی از آنها را پیاده و یا قبول نماید مشروط بر اینکه قبلا اجازه دولت ایران تحصیل شده باشد یا به موجب قراردادی این اجازه داده شده باشد و دولت متبوع آن هواپیما همین حقوق را برای هواپیمای ایرانی شناخته باشد.
حمل و نقل بازرگانی مسافر و بار و محمولات پستی یا یکی از آنها از یک نقطه کشور به یک نقطه دیگر آن منحصر به هواپیماهای ایرانی میباشد.
اداره کل هواپیمایی کشوری میتواند در مواردی که امنیت عمومی یا علل نظامی ایجاب مینماید با تصویب هیات وزیران پرواز هواپیمای ایرانی یا خارجی را بر فراز قسمتی از خاک کشور ممنوع یا محدود یا مقید بشرایط خاصی بنماید.
برای اینکه هواپیمایی به تابعیت ایرانی شناخته شود باید در دفتر ثبت هواپیماها که در اداره کل هواپیمایی کشوری نگاهداری میشود به ثبت برسد.
شرائط ثبت هواپیما به قرار زیر است:
الف - هواپیما در کشور دیگری به ثبت نرسیده باشد و در صورتی که قبلا در ثبت کشور دیگر بوده از ثبت آن کشور خارج شده باشد
ب) هواپیما باتباع ایران اعم از شخص یا شرکت متعلق باشد.
ج (اصلاحی 1338/01/24)- اگر هواپیما تعلق بشرکتی داشته باشد اکثریت سهام آن باید متعلق به اتباع ایران و اقامتگاه قانونی آن شرکت در ایران باشد و در شرکتهائی که سرمایه آن ها به صورت سهام یا قطعات متساوی القیمت درآمده سهام شرکت با اسم باشد پس از ثبت هواپیما گواهی نامه ثبت و تابعیت ایرانی صادر و علائم ثبت و تابعیت تعیین می شود.
شرائط ثبت هواپیما به قرار زیر است:
الف - هواپیما در کشور دیگری به ثبت نرسیده باشد و در صورتی که قبلا در ثبت کشور دیگر بوده از ثبت آن کشور خارج شده باشد
ب) هواپیما باتباع ایران اعم از شخص یا شرکت متعلق باشد.
ج (اصلاحی 1338/01/24)- اگر هواپیما تعلق بشرکتی داشته باشد اکثریت سهام آن باید متعلق به اتباع ایران و اقامتگاه قانونی آن شرکت در ایران باشد و در شرکتهائی که سرمایه آن ها به صورت سهام یا قطعات متساوی القیمت درآمده سهام شرکت با اسم باشد پس از ثبت هواپیما گواهی نامه ثبت و تابعیت ایرانی صادر و علائم ثبت و تابعیت تعیین می شود.
هواپیماییکه به تابعیت ایرانی شناخته شده در صورتی که در کشور دیگری به ثبت برسد و یا مالک آن تغییر یا فوت کند یا تغییر تابعیت دهد و همچنین در صورتی که یکی از شرایط ثبت مندرج در ماده 11 را فاقد شود ثبت هواپیما و همچنین گواهینامه ثبت و تابعیت آن از تاریخ وقوع یکی از علل فوق باطل میشود.
هواپیماییکه در دفتر ثبت هواپیماها به ثبت رسیده باشد در صورتی میتواند پرواز کند که گواهینامه قابلیت پروازی که مدت اعتبار آن منقضی نشده دارا باشد.
هیچکس نمیتواند هواپیمایی را براند یا به سمت عضو هیات رانندگی در هواپیما به هر نوع عمل مربوط براندن هواپیما اقدام یا کمک نماید یا تعلیم خلبانی دهد مگر اینکه گواهینامه فنی که مدت اعتبار آن منقضی نشده دارا باشد
مرجع صدور هرگونه اجازه نامه مربوط بامور هواتیمائی [هواپیمایی] کشوری و گواهینامه مربوط بمتخصصین فنی هواپیمایی کشوری و پروانه مربوط ببهره برداری هوایی اداره کل هواپیمایی کشوری میباشد
اداره کل هواپیمایی کشوری میتواند در موارد تخلف از مقررات این قانون و آیین نامه های اجرایی آن صرفنظر از تعقیبات جزایی هرگونه اجازه نامه یا گواهینامه متخلف را لغو یا موقه توقیف نموده یا اختیارات مندرجه در آن را محدود سازد و همچنین پرواز هواپیمای متخلف را در صورتی که محتمل خطر برای سرنشینان هواپیما یا اشخاص یا حیوانات روی زمین یا حدوت [حدوث] خسارتی برای اموال اعم از منقول یا غیرمنقول باشد ممنوع سازد
برای اینکه شخص طبیعی یا حقوقی بتواند در ایران به تصدی حمل و نقل بازرگانی هوایی اشخاص یا اشیاء مبادرت نماید باید تبعه ایران بوده و قبلا پروانه بهره برداری هوایی از اداره کل هواپیمایی کشوری تحصیل کرده باشد این پروانه در صورتی داده میشود که شورای عالی هواپیمایی کشوری بهره برداری هوایی تقاضا شده را منطبق با مصالح کشور و احتیاجات جامعه تشخیص دهد و اطمینان حاصل نماید که تقاضاکننده قادر بانجام نوع بهره برداری هوایی مورد تقاضای خود به طرز اطمینان بخش میباشد.
در مورد شرکتهای هواپیمایی برای صدور پروانه بهره برداری هوایی علاوه بر وجود شرایط فوق دارا بودن شرایط ثبت هواپیما مندرجه در ماده 11 الزامی است.
برای هر نوع پرواز بازرگانی دیگر و همچنین تاسیس و دایر نمودن آموزشگاه به منظور تعلیم و تربیت متخصصین فنی هواپیمایی شرایط مندرجه در این ماده ضروری است ولی به جای پروانه بهره برداری هوایی اجازه نامه اداره کل هواپیمایی کشوری باید قبلا تحصیل شده باشد.
در مورد شرکتهای هواپیمایی برای صدور پروانه بهره برداری هوایی علاوه بر وجود شرایط فوق دارا بودن شرایط ثبت هواپیما مندرجه در ماده 11 الزامی است.
برای هر نوع پرواز بازرگانی دیگر و همچنین تاسیس و دایر نمودن آموزشگاه به منظور تعلیم و تربیت متخصصین فنی هواپیمایی شرایط مندرجه در این ماده ضروری است ولی به جای پروانه بهره برداری هوایی اجازه نامه اداره کل هواپیمایی کشوری باید قبلا تحصیل شده باشد.
در صورتی که دارنده پروانه بهره برداری هوایی یا سایر پروانه های مربوط بامور هواپیمایی کشوری شرایطی را که برای تحصیل پروانه لازم بوده فاقد شود یا از انجام تعهداتیکه به موجب مندرجات پروانه به عهده گرفته تخلف نماید اداره کل هواپیمایی کشوری میتواند طبق نظر شورای عالی هواپیمایی کشوری برحسب درجه اهمیت تخلف و تکرار آن پروانه او را لغو یا موقه توقیف نموده یا اختیارات مندرجه در آن را محدود سازد.
هر وقت اداره کل هواپیمایی کشوری برای ایجاد فرودگاهها یا تاسیسات مربوط به هواپیمایی کشوری احتیاج به خریداری زمین یا ساختمان متعلق به دیگری پیدا کند میتواند طبق قانون راجع باحداث و توسعه معابر و خیابانها مصوب 23 آبانماه 1312 شمسی اقدام نماید.
اداره کل هواپیمایی کشوری میتواند از املاک عمومی یا خصوصی اعم از اراضی و ساختان‌ها برای برقرار کردن وسائل مربوط به تامین بی‌خطری پرواز هواپیماها مجانا استفاده کند و حق عبور از آن املاکرا برای به کار انداختن و نگاهداری وسائل مزبور خواهند داشت مشروط بر اینکه مانع استفاده عادی از ان [آن] املاک نشود.
چنانچه در نتیجه برقرار [قرار] کردن یا به کار انداختن یا نگاهداری وسائل مذکور خساراتی وارد شود باید از طرف اداره کل هواپیمایی کشوری جبران گردد.
چنانچه در نتیجه برقرار [قرار] کردن یا به کار انداختن یا نگاهداری وسائل مذکور خساراتی وارد شود باید از طرف اداره کل هواپیمایی کشوری جبران گردد.
دولت میتواند به پیشنهاد اداره کل هواپیمایی کشوری با صدور تصویبنامه ایجاد هرگونه ساختمان یا مانع دیگری را در فاصله معینی از حدود یک فرودگاه یا تاسیسات مربوط به تامین بی‌خطری پرواز هواپیماها ممنوع یا محدود سازد مگر در صورتی که ساختمان یا مانع مزبور موجد خطری به پرواز هواپیماها نگردیده و مورد موافقت اداره کل هواپیمایی کشوری قرار گرفته باشد چنانچه خسارتی مستقیما و منحصرا در نتیجه این ممنوعیت یا محدودیت به کسی وارد گردد باید از طرف اداره کل هواپیمایی کشوری جبران شود.
در صورتی که ساختمان یا مانع دیگری که مطابق این ماده ممنوع یا محدود شده باشد در اطراف یک فرودگاه کشوری یا تاسیسات مربوط به تامین بی‌خطری پرواز هواپیماها قبل از اجرای این قانون موجود بوده دولت میتواند مطابق ماده 19 برای برداشتن یا محدود ساختن آن اقدام نماید.
آیین نامه های اجرایی اینقانون شامل مقررات مربوط به پرواز هواپیماهای کشوری ایرانی و خارجی تامین بی‌خطری پرواز هواپیماها - فرودگاهها - ثبت و تابعیت هواپیماها - قابلیت پرواز هواپیما - گواهینامه های متخصصین فنی هواپیمایی موسسات مربوط به تعلیم و تربیت متخصصین فنی هواپیمایی - کارخانه ها و تعمیرگاه‌های مربوط به هواپیمایی - حمل و نقل هوایی سوانح هواپیمایی مخابرات هواپیمایی و موارد توقیف موقت یا لغو هرگونه اجازه نامه یا گواهینامه یا پروانه صادره یا توقیف هواپیمای متخلف به وسیله اداره کل هواپیمایی کشوری تنظیم و پس از تصویب هیات وزیران به موقع اجرا گذاشته خواهد شد.
هر کس به قصد ایجاد خطر برای هواپیما یا سرنشینان آن علامت هواپیمایی تقلبی به کار برد به نحوی که بتوان آن را علامت حقیقی مخصوص هواپیمایی تلقی نمود یا علامت هواپیمایی موجود را غیرقابل استفاده سازد یا مانعی در مقابل هواپیما ایجاد یا اطلاع غلط دهد یا هرگونه عملی به منظور ایجاد خطر برای هواپیما یا سرنشینان آن انجام بدهد به حبس تادیبی از ششماه تا سه سال محکوم خواهد شد و در صورتی که از عمل او قتل یا جرح واقع شود مرتکب به مجازاتی که به نفس جرم مزبور مقرر است نیز محکوم خواهد گردید و مجازات اشد قابل اجرا است.
هر کس عالما هواپیمایی را که دارای علائم ثبت و تابعیت مجعول باشد براند و همچنین هر کس عالما هواپیمایی را که بدون حق علامت تابعیت ایران بان نصب شده در خارج از ایران براند به حبس تادیبی از 6 ماه تا 3 سال محکوم خواهد شد.
هر کس عالما هواپیمایی را که فاقد علائم ثبت و تابعیت بوده براند به حبس تادیبی از 3 ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.
(اصلاحی 1399/11/08)- در مواردی که پرواز هواپیما بر فراز ایران مشروط به تحصیل اجازه قبلی از دولت است هر کس عمدا بدون داشتن اجازه هواپیمایی را بر فراز ایران براند و همچنین در مواردی که مطابق مقررات این قانون پرواز هواپیما بر فراز قسمتی از خاک کشور ممنوع یا محدود یا مقید بشرایط خاصی باشد عمدا هواپیما را بر فراز مناطق ممنوعه براند یا بدون رعایت محدودیت ها یا شرایط مقرره پرواز کند به جزای نقدی از 14/000/000 تا 70/000/000 ریال یا به حبس تادیبی از دو ماه تا یک سال یا به هر دو مجازات محکوم خواهد شد و اگر به موجب قوانین دیگری مجازات شدیدتر برای این عمل مقرر‌شده باشد مجازات اشد قابل اجرا است.
(اصلاحی 1399/11/08)- هر کس با هواپیمای خارجی به قصد حمل و نقل بازرگانی از یک نقطه کشور بیک نقطه دیگر آن مسافر و بار و محمولات پستی یا یکی از آنها را حمل کند به جزای نقدی از 14/000/000 تا 70/000/000 ریال یا به حبس تادیبی از دو ماه تا یک سال یا به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
(اصلاحی 1399/11/08)- اشخاص زیر به جزای نقدی از 7/000/000 تا 60/000/000 ریال یا به حبس تادیبی از دو ماه تا ششماه یا به هر دو مجازات محکوم خواهند شد:
الف - هر کس بدون داشتن پروانه بهره برداری هوایی به تصدی حمل و نقل بازرگانی هوایی اشخاص یا اشیاء مبادرت ورزد.
ب - هر کس بدون داشتن اجازه نامه از اداره کل هواپیمایی کشوری به هر نوع پرواز بازرگانی دیگر یا تاسیس و دائر نمودن آموزشگاه به منظور تعلیم و تربیت متخصصین فنی هواپیمایی عمل نماید.
ج - هر کس بدون داشتن گواهینامه فنی هواپیمایی را براند یا به سمت عضو هیات رانندگی در هواپیما به هر نوع عمل مربوط براندن هواپیما اقدام یا کمک نماید یا تعلیم خلبانی دهد.
د - هر کس هواپیمایی را براند که فاقد گواهی نامه قابلیت پرواز بوده یا مدت اعتبار گواهینامه مزبور منقضی شده باشد.
الف - هر کس بدون داشتن پروانه بهره برداری هوایی به تصدی حمل و نقل بازرگانی هوایی اشخاص یا اشیاء مبادرت ورزد.
ب - هر کس بدون داشتن اجازه نامه از اداره کل هواپیمایی کشوری به هر نوع پرواز بازرگانی دیگر یا تاسیس و دائر نمودن آموزشگاه به منظور تعلیم و تربیت متخصصین فنی هواپیمایی عمل نماید.
ج - هر کس بدون داشتن گواهینامه فنی هواپیمایی را براند یا به سمت عضو هیات رانندگی در هواپیما به هر نوع عمل مربوط براندن هواپیما اقدام یا کمک نماید یا تعلیم خلبانی دهد.
د - هر کس هواپیمایی را براند که فاقد گواهی نامه قابلیت پرواز بوده یا مدت اعتبار گواهینامه مزبور منقضی شده باشد.
روابط حقوقی بین اشخاصیکه در داخل یک هواپیماییکه بر فراز ایران پرواز می نماید قرار دارند در مواردی که از لحاظ حق حاکمیت ارضی اصولا مشمول قوانین محلی است تابع قانون کشور متبوع آن هواپیما میباشد.
مقررات جزایی ایران نسبت بجرائمی که داخل یک هواپیمای ایرانی در خارج از ایران ارتکاب شود وقتی اجرا میشود که متهم در ایران دستگیر شده باشد و متهم تبعه خارجی برای تعقیب به کشور خارجی رد نشده یا در موردی که متهم به علت ارتکاب آن جرم بایران مسترد شده باشد.
بجنحه و جنایاتیکه در داخل هواپیمای خارجی حین پرواز ارتکاب شود در صورت وجود یکی از شرایط ذیل محاکم ایران رسیدگی خواهند کرد.
الف - جرم مخل انتظامات یا امنیت عمومی ایران باشد.
ب - متهم یا مجنی علیه تبعه ایران باشد
ج - هواپیما بعد از وقوع جرم در ایران فرود آید.
در هر یک از موارد بالا رسیدگی در دادگاه محلی که هواپیما فرود آمده یا دادگاه محلی که متهم در آن دستگیر شود به عمل خواهد آمد.
الف - جرم مخل انتظامات یا امنیت عمومی ایران باشد.
ب - متهم یا مجنی علیه تبعه ایران باشد
ج - هواپیما بعد از وقوع جرم در ایران فرود آید.
در هر یک از موارد بالا رسیدگی در دادگاه محلی که هواپیما فرود آمده یا دادگاه محلی که متهم در آن دستگیر شود به عمل خواهد آمد.
در موردی که جنحه یا جنایتی داخل یک هواپیما که بر فراز ایران پرواز میکند یا داخل یک هواپیمای ایرانی در خارج از ایران ارتکاب شود فرمانده هواپیما مکلف است تا زمانیکه مداخله مامورین صلاحیتدار میسر باشد طبق مقررات قانون اصول محاکمات جزایی تفتیشات و تحقیقات مقدماتی را به عمل آورده دلائل و مدارک جرم را جمع آوری و تامین نماید و در صورت لزوم میتواند موقتا مظنونین به ارتکاب جرم را توقیف کند مسافرین و اعضای هیات رانندگی را تفتیش و اشیائی را که ممکنست دلیل جرم باشد توقیف نماید.
در مورد این ماده فرمانده هواپیما برای تفتیش جرم و تحقیقات مقدماتی از ضابطین دادگستری محسوب میشود و کلیه وظایفی را که به موجب فصل دوم قانون اصول محاکمات جزایی برای کمیسرهای شهربانی مقرر است عهده دار میباشد.
در مورد این ماده فرمانده هواپیما برای تفتیش جرم و تحقیقات مقدماتی از ضابطین دادگستری محسوب میشود و کلیه وظایفی را که به موجب فصل دوم قانون اصول محاکمات جزایی برای کمیسرهای شهربانی مقرر است عهده دار میباشد.
در مورد ماده 32 پس از فرود آمدن هواپیما فرمانده هواپیما باید گزارش کتبی راجع به موضوع جرم و اقدامات مقدماتی که به عمل آورده است تنظیم و باداره کل هواپیمایی کشوری ارسال دارد.
به علاوه در صورتی که هواپیما در ایران فرود آید فرمانده هواپیما مکلف است فورا وقوع جرم و نتیجه تفتیشات و تحقیقات و اقداماتی را که به عمل آورده به دادستان محل فرود آمدن هواپیما یا قائم مقام او اطلاع داده متهم یا مظنون را با دلایل و مدارک جرم به دادستان یا بازپرس تسلیم و از مداخله خودداری کند و در موردی که هواپیمای ایرانی بعد از وقوع جرم در خارج از ایران فرود آید فرمانده هواپیما باید مراتب را به اطلاع کنسول ایران که در حوزه او هواپیما فرود آمده رسانیده و از او کسب تکلیف کند.
به علاوه در صورتی که هواپیما در ایران فرود آید فرمانده هواپیما مکلف است فورا وقوع جرم و نتیجه تفتیشات و تحقیقات و اقداماتی را که به عمل آورده به دادستان محل فرود آمدن هواپیما یا قائم مقام او اطلاع داده متهم یا مظنون را با دلایل و مدارک جرم به دادستان یا بازپرس تسلیم و از مداخله خودداری کند و در موردی که هواپیمای ایرانی بعد از وقوع جرم در خارج از ایران فرود آید فرمانده هواپیما باید مراتب را به اطلاع کنسول ایران که در حوزه او هواپیما فرود آمده رسانیده و از او کسب تکلیف کند.
تخلف از مقررات آیین نامه های اجراء احکام این قانون موجب کیفرهایی است که حداکثر آن نباید از ده هزار ریال جزای نقدی و دو ماه حبس تادیبی تجاوز نماید. میزان مجازات هر یک از انواع تخلفات در آیین نامه ایکه به پیشنهاد وزارتین دادگستری و راه به تصویب هیات وزیران رسیده باشد تعیین خواهد شد.
رسیدگی بجرائم مذکور در این قانون در مراحل کیفری و دادگاه‌های صلاحیتدار فورا و خارج از نوبت به عمل خواهد آمد.
چون به موجب قانون مصوب 28 میرماه [تیرماه] 28 اجازه اجرای لایحه هواپیمایی کشوری پس از تصویب کمیسیونهای راه و دادگستری مجلس داده شده است بنابراین قانون مزبور که مشتمل بر 35 ماده و به تصویب کمیسیونهای نامبرده رسیده قابل اجرا است.
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
⦙
برچسب‌ها