فصل سوم - تشکیل و ثبت شرکتهای تعاونی

(اصلاحی 1350/12/05)- شرکت تعاونی طبق تصمیم مجمع عمومی موسس تشکیل میگردد. ‌در مجمع مذکور اساسنامه شرکت مطرح و با رای اکثریت اعضاء حاضر در جلسه بتصویب میرسد و همچنین اولین هیئت مدیره و بازرس ‌یا بازرسان شرکت باکثریت نسبی اعضاء حاضر انتخاب و مأموریت ثبت شرکت به هیئت مدیره ای که قبولی خود را کتباً اعلام کرده باشند داده میشود.
تبصره - در جلسات مجمع موسس تعداد اعضاء موافق با اساسنامه نباید کمتر از 7 نفر باشد.

(اصلاحی 1354/02/24)- آن عده از داوطلبان تشکیل شرکت که با مصوبات مجمع عمومی موسس موافق نباشند اعم از اینکه در مجمع عمومی موسس حضور یافته یا‌ نیافته باشند در صورتیکه یکهفته پس از تشکیل مجمع مخالفت خود را کتباً اعلام نمایند، حق استرداد تقاضای عضویت خود و مبالغی را که برای ‌خرید سهم یا سهام پرداخته‌ اند دارند - در این صورت‌ سرمایه شرکت تعاونی به مبلغی پس از کسر وجوه سهام اینگونه اشخاص به ثبت خواهد رسید.
‌تبصره 1 (الحاقی 1354/02/24)- وجوه پرداختی بابت سهام داوطلبان مذکور در این ماده بلافاصله بعد از معرفی امضاهای مجاز شرکت باید مسترد گردد.
‌تبصره 2 (الحاقی 1354/02/24)- در صورتیکه تقاضای ثبت شرکتی طبق ماده 24 این قانون بطور قطعی رد شود وزارت تعاون و امور روستاها (‌یا وزارت کار و امور‌اجتماعی در مورد شرکتهای تعاونی کارگری) بلافاصله دستور استرداد وجوه پرداختی داوطلبان عضویت را خواهد داد.
تبصره 3 (الحاقی 1354/02/24)- در صورتیکه ظرف ششماه از تاریخ پرداخت بهای سهام به وسیله داوطلبان عضویت نسبت به ثبت شرکت اقدام نشود هر صاحب سهمی‌ میتواند برای استرداد وجوه پرداختی خود به وزارت تعاون و امور روستاها و در مورد شرکتهای تعاونی کارگری به وزارت کار و امور اجتماعی مراجعه ‌نماید، در این صورت وزارت مربوط بلافاصله دستور استرداد وجوه مذکور را خواهد داد.

(اصلاحی 1350/12/05)- اساسنامه و نام اعضای موسس و هیئت مدیره و بازرس یا بازرسان و مدیرعامل همچنین هرگونه تغییرات بعدی در شرکتها و اتحادیه های‌ تعاونی با رعایت تشریفات مقرر در این قانون و تأیید وزارت تعاون و امور روستاها از نظر تطبیق با مقررات قانون در اداره ثبت مرکز اصلی شرکت یا اتحادیه به ثبت میرسد.‌ در مورد شرکتهای تعاونی کارگری ثبت شرکت با تأیید وزارت کار و امور اجتماعی انجام خواهد شد و آن وزارت باید مراتب را کتباً باطلاع وزارت ‌تعاون و امور روستاها برساند.

(اصلاحی 1352/04/09)- اساسنامه شرکت تعاونی با توجه به مقررات این قانون باید شامل نکات زیر باشد:
1 - نام (‌با قید کلمه تعاونی) مرکز اصلی و نشانی شرکت، مدت و حوزه عملیات شرکت.
2 - موضوع و حدود عملیات شرکت.
3 - شرایط عضویت، مقررات مربوط بقبول یا عدم قبول عضویت، خروج از عضویت (‌اخراج - استعفا - فوت و یا ترک عضویت) حقوق و‌تعهدات اعضاء مسئولیت اعضاء.
4 - سرمایه و تعداد سهام اولیه، ارزش هر سهم، حداکثر تعداد و میزان سهامی که یک عضو ممکن است داشته باشد، بازپرداخت یا انتقال سهام مقررات مربوط بوکالت یا نمایندگی از طرف عضو.
5 - مقررات مربوط بمجامع عمومی و ضرب‌ الاجل مربوط بدعوت مجامع مقررات راجع به دستور جلسات مجامع عمومی و حد نصاب ‌برای تشکیل آن و فاصله بین دو جلسه.
6 - اعضای هیئت مدیره و بازرسان (‌تعداد، نحوه انتخاب، وظایف عزل، استعفا و فوت) و مقررات مربوط بجلسات آنان، تعیین صاحبان امضای ‌مجاز حدود و اختیارات و مسئولیتهای آنان و همچنین تعیین مرجع تصمیم گیرنده برای افتتاح حساب بانکی و نحوه استفاده از وجوه زائد بر احتیاج ‌شرکت.
7 - سال مالی - مقررات تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت و گزارشهای هیئت مدیره و بازرسان و طرحها و برنامه ها بودجه مخارج و‌ عملیات شرکت - حسابرسی شرکت.
8 - طرز عمل شرکت درباره ذخیره قانونی غیرقابل تقسیم و سایر ذخایر.
9 - سود سالانه سهام و مازاد برگشتی.
10 - طرز عمل شرکت درباره زیان احتمالی.
11 - چگونگی اعلام و آگهی تصمیمات شرکت به اعضاء.
12 - مقررات راجع به عضویت شرکت در سایر شرکتهای تعاونی و اتحادیه‌ های تعاونی.
13 - مقررات مربوط به تغییر اساسنامه.
14 - موارد انحلال و طرز تصفیه شرکت.
15 - امکان ادغام با شرکت تعاونی دیگر و ضوابط آن.
17 - سرمایه‌ گذاری در موسسات تولیدی به منظور رفع نیازمندیهای حرفه‌ ای و شخصی اعضاء با موافقت وزارت تعاون و امور روستاها

وزارت تعاون و امور روستاها میتواند به دلائل زیر تقاضای ثبت شرکت تعاونی را رد کند و نظر خود را مستدلاً به شرکت اعلام دارد. در‌مورد شرکتهای تعاونی کارگری این وظیفه بر عهده وزارت کار و امور اجتماعی است.
1 - عدم تطبیق اساسنامه شرکت با مقررات این قانون.
2 - عدم تطبیق هدفهای شرکت با مقاصد و هدفهای انواع شرکتهای تعاونی مقرر در این قانون.

(اصلاحی 1350/12/05)- هر گاه شرکت تعاونی که درخواست ثبت آن از طرف وزارت تعاون و امور روستاها و یا وزارت کار و امور اجتماعی رد شده است به ‌تصمیم مذکور اعتراض داشته باشد میتواند ظرف ده روز از تاریخ وصول اعلام نظر وزارت مربوط اعتراض خود را همراه با دلائل و مدارک مربوط به تقاضای ثبت و رونوشت اعلام نظر دائر به رد تقاضای ثبت به شورای رسیدگی و داوری در اختلافات تعاونیهای مذکور در این قانون ارسال دارد. نظر شورای مذکور قطعی و‌لازم‌ الاجرا است.

(اصلاحی 1354/02/24)- ثبت شرکت و تغییرات اساسنامه به وسیله آگهی در روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی باطلاع عموم میرسد. شرکت میتواند علاوه بر‌ روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی در صورت لزوم در یکی از جراید محلی و یا نشریات تعاونی و یا با الصاق آگهی در معابر عمومی مرکز شرکت، ثبت و‌ یا تغییرات اساسنامه را اعلام دارد. ‌انتشار آگهی در روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی برای اعلام تغییر هیأت مدیره، بازرسان و مدیرعامل الزامی نیست.
‌تبصره - در مورد شرکتهای تعاونی روستائی انتشار آگهی ثبت شرکت و تغییرات آن در روزنامه رسمی کشور و جراید مورد لزوم نیست.