مستخدم مکلف است در حدود قوانین و مقررات احکام و اوامر روسای مافوق خود را در امور اداری اطاعت نماید. اگر مستخدم حکم یا امر مقام مافوق را بر خلاف قوانین و مقررات تشخیص دهد مکلف است کتباً مغایرت دستور را با قوانین و مقررات بمقام مافوق اطلاع دهد. در صورتی که بعد از این اطلاع مقام مافوق کتبا اجرای دستور خود را تأیید کرد مستخدم مکلف به اجرای دستور صادره خواهد بود.
فصل ششم - در تکالیف عمومی مستخدمین
از
قانون استخدام کشوری
مستخدم دولت از هر نوع عملی که موجب ایجاد وقفه در امور اداری کشور شود ممنوع است.
قبول القاب و نشان های دول بیگانه که به مستخدم دولت داده می شود موکول به اجازه دولت است.
خروج از تابعیت ایران و یا قبول تابعیت کشور بیگانه به شرط گواهی وزارت امور خارجه موجب انفصال از خدمت دولت خواهد بود.
رسیدگی به تقصیر و تخلف اداری و یا قصور مستخدمین در انجام وظیفه و تعیین مجازات آنها به عهده دادگاه اداری است.
تبصره 1 - تشخیص تقصیر و تخلف و قصور مستخدمین و چگونگی تشکیل دادگاه اداری و رسیدگی به موجب آیین نامه ای خواهد بود که به‌وسیله سازمان امور اداری و استخدامی کشور تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
تبصره 2 (اصلاحی 1349/08/12)- مستخدمین مشمول این قانون که در وزارت جنگ و یا ژاندارمری کل کشور و یا شهربانی کل کشور شاغل خدمت هستند از لحاظ تقصیر و‌تخلف اداری و قصور تابع حکم تبصره ماده 5 قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی خواهند بود.
تبصره 1 - تشخیص تقصیر و تخلف و قصور مستخدمین و چگونگی تشکیل دادگاه اداری و رسیدگی به موجب آیین نامه ای خواهد بود که به‌وسیله سازمان امور اداری و استخدامی کشور تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
تبصره 2 (اصلاحی 1349/08/12)- مستخدمین مشمول این قانون که در وزارت جنگ و یا ژاندارمری کل کشور و یا شهربانی کل کشور شاغل خدمت هستند از لحاظ تقصیر و‌تخلف اداری و قصور تابع حکم تبصره ماده 5 قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی خواهند بود.
(اصلاحی 1346/04/22)- انواع مجازات های اداری به قرار زیر است:
الف - توبیخ کتبی با درج در پرونده خدمت.
ب - کسر حقوق و فوق العاده های ماهانه مستخدم تا یک سوم از یک ماه تا سه ماه.
پ - کسر حقوق و فوق العاده های ماهانه مستخدم تا یک سوم از سه ماه تا شش ماه.
ت- برکنارﻯ از خدمت ازسه ماه تا یک سال.
ث - انفصال موقت از سه ماه تا یک سال.
ج - اخراج از خدمت وزارتخانه یا موسسه دولتی متبوع.
چ - انفصال دائم از خدمت دولت.
تبصره 1 - روسای ادارات و مقامات بالاتر آنان میتوانند به تشخیص خود بدون مراجعه بدادگاه اداری کتباً با ذکر دلیل مجازات بند الف این ماده را در مورد مستخدم متخلف ادارات تابعه خود معمول دارند.
تبصره 2 (اصلاحی 1349/08/12)- وزراء و روساﻯ موسسات دولتی میتوانند به تشخیص خود بدون مراجعه به دادگاه ادارﻯ مجازات هاﻯ مندرج در بندهاﻯ الف - ب - پ وت این ماده را در مورد مستخدم خاطی وزارتخانه یا موسسه دولتی تابع خود معمول دارند.
تبصره 3 (اصلاحی 1346/02/21)- در مورد مستخدمینی که طبق مقررات مذکور در این ماده بمجازاتهای مندرج در شقوق ث - ج و چ محکوم میشوند در صورتی که دارای فرمان انتصاب یا نشان باشند وزیر مربوط استدعای مسترد داشتن فرمان انتصاب یا نشان را از مقام سلطنت خواهد نمود. هرگاه استدعای مزبور مورد‌قبول ملوکانه واقع گردد مراتب بمستخدم ابلاغ خواهد شد و از تاریخ ابلاغ حق نگاهداری فرمان و نشان و استفاده از آن را نداشته و مکلف است آن را بوزارتخانه مربوط مسترد دارد و در صورت تخلف مدام که مستخدم بوظیفه مزبور عمل نکرده است حق اخذ هیچگونه وجهی از خزانه دولت به عنوان حقوق یا فوق‌العاده و مزایا و امثال آن را نخواهد داشت.
مقررات مذکور در این تبصره شامل مستخدمین مذکور در شقوق ب - پ - ت - ج - چ و ح و خ و د ماده 2 قانون استخدام کشوری نیز می‌باشد و در صورت محکومیت بمجازاتهای مشابه طبق مقررات فوق الذکر درباره آنها عمل خواهد شد.
تبصره 4 (اصلاحی 1346/04/22)- هرگاه مستخدم رسمی متهم به ارتکاب عملی شود که عنوان یکی از بزه های مندرج در بند (د) ماده 19 قانون مجازات عمومی و خطای اداری را تواماً دارا باشد دادگاه اداری مستخدم مذکور را پس از صدور کیفرخواست دادستان اداری از خدمت معلق و دادرسی اداری را تا صدور حکم نهائی یا قرار موقوفی تعقیب از مراجع کیفری متوقف میدارد.
حکم دادگاه کیفری در این مورد از حیث تشخیص بزهکاری یا بی گناهی مستخدم برای دادگاه اداری لازم الاتباع است. در موردی که تعقیب در مرجع کیفری به جهتی از جهات موقوف گردد و دادگاه اداری هم مستخدم را در این مورد بیکی از مجازات های مندرج در بندهاﻯ ث یا ج یا چ محکوم ننماید مدت تعلیق جزء سابقه خدمت مستخدم محسوب و حقوق ایام تعلیق به او پرداخت خواهد شد.
تبصره 5 (الحاقی 1349/08/12)- وزراء و روسای موسسات دولتی میتوانند مستخدمینی را که باتهام تقصیر تخلف و قصور به موجب کیفرخواست دادستان اداری تحت تعقیب دادگاه اداری قرار میگیرند آماده به خدمت نمایند.
مستخدمی که از اتهام منتسب برائت حاصل نماید در پستهای ثابت سازمانی وزارتخانه یا موسسه متبوع بکار گمارده خواهد شد.
تبصره 6 (الحاقی 1351/12/24)- در مواردﻯ که مستخدم طبق بند (ت) این ماده از خدمت برکنار میشود وزارتخانه یا موسسه دولتی مربوط در خاتمه مدت برکنارﻯ در‌صورت وجود پست سازمانی بلامتصدﻯ او را منصوب میکند و اگر مستخدم مذکور در محل خدمت خود حاضر نشود طبق ماده 65 این قانون با او‌رفتار خواهد شد و در صورت نبودن پست سازمانی بلا متصدﻯ مستخدم مذکور بحال آماده به خدمت در می‌آید. دوران برکنارﻯ از خدمت با پرداخت کسور مربوط بمأخذ تمام حقوق فقط از لحاظ بازنشستگی وظیفه جزو سابقه خدمت مستخدم محسوب میشود. حقوق دوران برکنارﻯ از خدمت به تشخیص وزیر یا رئیس موسسه دولتی از نصف حقوق دریافتی قبل از برکنارﻯ کمتر نخواهد بود ولی در مواردﻯ که‌مدت برکنارﻯ از خدمت بیش از ششماه باشد براﻯ مدت زائد بر آن در هر حال تمام حقوق پرداخت میشود.
تبصره 7 (اصلاحی 1351/12/24)- مستخدمینی که به موجب حکم قطعی دادگاه ادارﻯ به مجازاتهاﻯ مذکور در بندهاﻯ ج و چ این ماده محکوم شوند در صورتی که در تاریخ محکومیت دارای بیست سال تمام سابقه خدمت قابل قبول از لحاظ بازنشستگی باشند از نصف حقوق بازنشستگی مقرر در این قانون استفاده خواهند کرد. در مورد مستخدمینی که به موجب حکم قطعی دادگاه ادارﻯ به مجازات مذکور در بند ج این ماده محکوم شوند و به سن پنجاه و پنج سالگی نرسیده باشند هرگاه مجدداً در وزارتخانه یا موسسه دولتی دیگرﻯ باستخدام رسمی پذیرفته شوند نصف سوابق خدمت آنان از لحاظ بازنشستگی و وظیفه و تعیین پایه محسوب خواهد شد.
الف - توبیخ کتبی با درج در پرونده خدمت.
ب - کسر حقوق و فوق العاده های ماهانه مستخدم تا یک سوم از یک ماه تا سه ماه.
پ - کسر حقوق و فوق العاده های ماهانه مستخدم تا یک سوم از سه ماه تا شش ماه.
ت- برکنارﻯ از خدمت ازسه ماه تا یک سال.
ث - انفصال موقت از سه ماه تا یک سال.
ج - اخراج از خدمت وزارتخانه یا موسسه دولتی متبوع.
چ - انفصال دائم از خدمت دولت.
تبصره 1 - روسای ادارات و مقامات بالاتر آنان میتوانند به تشخیص خود بدون مراجعه بدادگاه اداری کتباً با ذکر دلیل مجازات بند الف این ماده را در مورد مستخدم متخلف ادارات تابعه خود معمول دارند.
تبصره 2 (اصلاحی 1349/08/12)- وزراء و روساﻯ موسسات دولتی میتوانند به تشخیص خود بدون مراجعه به دادگاه ادارﻯ مجازات هاﻯ مندرج در بندهاﻯ الف - ب - پ وت این ماده را در مورد مستخدم خاطی وزارتخانه یا موسسه دولتی تابع خود معمول دارند.
تبصره 3 (اصلاحی 1346/02/21)- در مورد مستخدمینی که طبق مقررات مذکور در این ماده بمجازاتهای مندرج در شقوق ث - ج و چ محکوم میشوند در صورتی که دارای فرمان انتصاب یا نشان باشند وزیر مربوط استدعای مسترد داشتن فرمان انتصاب یا نشان را از مقام سلطنت خواهد نمود. هرگاه استدعای مزبور مورد‌قبول ملوکانه واقع گردد مراتب بمستخدم ابلاغ خواهد شد و از تاریخ ابلاغ حق نگاهداری فرمان و نشان و استفاده از آن را نداشته و مکلف است آن را بوزارتخانه مربوط مسترد دارد و در صورت تخلف مدام که مستخدم بوظیفه مزبور عمل نکرده است حق اخذ هیچگونه وجهی از خزانه دولت به عنوان حقوق یا فوق‌العاده و مزایا و امثال آن را نخواهد داشت.
مقررات مذکور در این تبصره شامل مستخدمین مذکور در شقوق ب - پ - ت - ج - چ و ح و خ و د ماده 2 قانون استخدام کشوری نیز می‌باشد و در صورت محکومیت بمجازاتهای مشابه طبق مقررات فوق الذکر درباره آنها عمل خواهد شد.
تبصره 4 (اصلاحی 1346/04/22)- هرگاه مستخدم رسمی متهم به ارتکاب عملی شود که عنوان یکی از بزه های مندرج در بند (د) ماده 19 قانون مجازات عمومی و خطای اداری را تواماً دارا باشد دادگاه اداری مستخدم مذکور را پس از صدور کیفرخواست دادستان اداری از خدمت معلق و دادرسی اداری را تا صدور حکم نهائی یا قرار موقوفی تعقیب از مراجع کیفری متوقف میدارد.
حکم دادگاه کیفری در این مورد از حیث تشخیص بزهکاری یا بی گناهی مستخدم برای دادگاه اداری لازم الاتباع است. در موردی که تعقیب در مرجع کیفری به جهتی از جهات موقوف گردد و دادگاه اداری هم مستخدم را در این مورد بیکی از مجازات های مندرج در بندهاﻯ ث یا ج یا چ محکوم ننماید مدت تعلیق جزء سابقه خدمت مستخدم محسوب و حقوق ایام تعلیق به او پرداخت خواهد شد.
تبصره 5 (الحاقی 1349/08/12)- وزراء و روسای موسسات دولتی میتوانند مستخدمینی را که باتهام تقصیر تخلف و قصور به موجب کیفرخواست دادستان اداری تحت تعقیب دادگاه اداری قرار میگیرند آماده به خدمت نمایند.
مستخدمی که از اتهام منتسب برائت حاصل نماید در پستهای ثابت سازمانی وزارتخانه یا موسسه متبوع بکار گمارده خواهد شد.
تبصره 6 (الحاقی 1351/12/24)- در مواردﻯ که مستخدم طبق بند (ت) این ماده از خدمت برکنار میشود وزارتخانه یا موسسه دولتی مربوط در خاتمه مدت برکنارﻯ در‌صورت وجود پست سازمانی بلامتصدﻯ او را منصوب میکند و اگر مستخدم مذکور در محل خدمت خود حاضر نشود طبق ماده 65 این قانون با او‌رفتار خواهد شد و در صورت نبودن پست سازمانی بلا متصدﻯ مستخدم مذکور بحال آماده به خدمت در می‌آید. دوران برکنارﻯ از خدمت با پرداخت کسور مربوط بمأخذ تمام حقوق فقط از لحاظ بازنشستگی وظیفه جزو سابقه خدمت مستخدم محسوب میشود. حقوق دوران برکنارﻯ از خدمت به تشخیص وزیر یا رئیس موسسه دولتی از نصف حقوق دریافتی قبل از برکنارﻯ کمتر نخواهد بود ولی در مواردﻯ که‌مدت برکنارﻯ از خدمت بیش از ششماه باشد براﻯ مدت زائد بر آن در هر حال تمام حقوق پرداخت میشود.
تبصره 7 (اصلاحی 1351/12/24)- مستخدمینی که به موجب حکم قطعی دادگاه ادارﻯ به مجازاتهاﻯ مذکور در بندهاﻯ ج و چ این ماده محکوم شوند در صورتی که در تاریخ محکومیت دارای بیست سال تمام سابقه خدمت قابل قبول از لحاظ بازنشستگی باشند از نصف حقوق بازنشستگی مقرر در این قانون استفاده خواهند کرد. در مورد مستخدمینی که به موجب حکم قطعی دادگاه ادارﻯ به مجازات مذکور در بند ج این ماده محکوم شوند و به سن پنجاه و پنج سالگی نرسیده باشند هرگاه مجدداً در وزارتخانه یا موسسه دولتی دیگرﻯ باستخدام رسمی پذیرفته شوند نصف سوابق خدمت آنان از لحاظ بازنشستگی و وظیفه و تعیین پایه محسوب خواهد شد.