ماده 8 آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور

علاوه بر وظایفی که در قانون آیین دادرسی کیفری و دیگر قوانین و مقررات، برای قاضی اجرای احکام پیش بینی شده است، انجام اقدام های زیر در خصوص زندانیان نیز به عهده قاضی اجرا است:
الف - شرکت در جلسات شورای طبقه بندی؛
ب - اظهار نظر فوری نسبت به موضوعات مطرح شده در شورای طبقه بندی و مصوبات شورای انضباطی؛
پ - بازدید برنامه ریزی شده به طور روزانه یا حداقل هفته ای دو نوبت از تمام سالن ها و اندرزگاه های موسسه به منظور ملاقات مستقیم و استماع اظهارات و بررسی وضعیت هر زندانی یا متهم بازداشتی و رسیدگی به درخواست های قانونی و مشکلات قضایی او و ابلاغ کتبی و سیستمی نتیجه اقدام حداکثر ظرف یک هفته به وی. کمیت وکیفیت بازرسی قضات و اسامی زندانیان ملاقات شده، با ذکر مشکلات یا درخواست های ابرازی، توسط مقام قضایی مربوط صورتجلسه و در پرونده نظارتی زندانی در سامانه سجازا ثبت و جهت درج در سوابق زندانی، تحویل مسئول واحد امور قضایی می‌شود.
ت - نظارت بر موسسه کیفری در امور راجع به حقوق قانونی زندانیان و متهمان بازداشتی؛
ث - نظارت بر انعقاد عقد نکاح و اجرای صیغه طلاق و تنظیم اسناد مربوط به قراردادها و تعهدات، در موسسه که یک طرف آن متهم یا زندانی است، پس از هماهنگی با مقام قضایی مربوط و به وسیله یکی از سردفتران اسناد رسمی یا ازدواج و طلاق، معرفی شده از سوی اداره ثبت اسناد محل؛
ج - اظهار نظر ظرف یکهفته درباره متهمان و محکومان واجد شرایط استفاده از ارفاق های قانونی از قبیل عفو، آزادی مشروط، آزادی تحت نظارت سامانه های الکترونیکی، نظام نیمه آزادی و بررسی ادعای توبه و پیگیری مقتضی در مراجع قضایی و اعلام نتیجه به موسسه، پس از ثبت در سامانه مربوط؛
چ - نظارت بر اعزام زندانی به خارج از موسسه و عودت وی؛
ح - اتخاذ تصمیم درباره محکومان سالمند، مبتلایان به بیماریهای روانی، جسمی و همچنین دیگر محکومان نیازمند به مراقبت و توجه ویژه از قبیل صدور دستور اعزام به پزشکی قانونی، بستری شدن آن ها در مراکز درمانی، صدور دستور تعویق اجرا و یا پیشنهاد تبدیل مجازات، بر اساس ضوابط و مقررات؛
خ - صدور مجوز خروج زندانی بیمار از موسسه به منظور معالجه و درمان به استثناء موارد اورژانسی و اضطراری که موسسه رأساً اقدام می کند؛
د - اظهار نظر ظرف سه روز و اخذ تأمین مناسب برای اعزام زندانی به مرخصی و همچنین اخذ تأمین برای زندانیان شاغل در مراکز حرفه‌آموزی و اشتغال یا زندان باز، پس از تصویب شورای طبقه بندی و اعلام مراتب به موسسه، از طریق ثبت در پرونده نظارتی؛
ذ - اقدام های قانونی به منظور ضبط تأمین اخذ شده برای اعطای مرخصی و اشتغال، صدور دستور دستگیری زندانی فراری و یا زندانیانی که پس از خاتمه مرخصی یا در حین اشتغال در خارج از زندان یا مراکز حرفه آموزی و اشتغال، مرتکب غیبت شده اند و همچنین گزارش غیبت زندانی به دادستان و قاضی اجرای احکام دادسرا و اعلام نتیجه اقدام های صورت گرفته به موسسه به منظور ثبت در سابقه زندانی؛
ر - نظارت بر وضعیت متهمان تحت قرار، از حیث رعایت مواعد قانونی، بازنگری در قرار تأمین و ارائه گزارش ماهانه به مراجع قضایی و نظارتی؛
ز - اجرای تکلیف مقرر در ماده 491 قانون آیین دادرسی کیفری؛
تبصره 1- چنانچه قاضی اجرای احکام در راستای تکالیف خود با قرارها و احکام نامتناسب منجر به بازداشت مواجه شود، مراتب را به دادستان اعلام می کند.
تبصره 2- به منظور ثبت درخواست های زندانیان از قاضی اجرا (ناظر زندان) و همچنین ثبت پاسخ ها و تصمیمات اتخاذی مربوط و مدیریت هوشمند مواعد و ارفاق های قانونی، در سامانه سجازا، برای هر زندانی پرونده ای تحت عنوان «پرونده نظارتی» با مسئولیت قاضی اجرا تشکیل می‌شود.