به منظور تنظیم و تعمیم و هدایت امر بیمه در ایران و حمایت بیمه گذاران و بیمه شدگان و صاحبان حقوق آنها همچنین به منظور اعمال نظارت دولت بر این فعالیت موسسه ای به نام بیمه مرکزی ایران طبق مقررات این قانون به صورت شرکت سهامی تاسیس میگردد.
قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گری
مصوب 1350/03/30 مجلس شورای ملی
سرمایه بیمه مرکزی ایران پانصد میلیون ریال است که به پنجاه سهم ده میلیون ریالی با نام تقسیم میشود و تمامی آن متعلق به دولت و غیر قابل انتقال است و افزایش آن با تصویب مجمع عمومی امکان پذیر است. مبلغ مزبور از محل اندوخته‌های شرکت سهامی بیمه ایران تامین خواهد شد.
مرکز اصلی بیمه مرکزی ایران تهران است و بیمه مرکزی ایران میتواند در هر جا که لازم بداند به شرکت سهامی بیمه ایران نمایندگی بدهد.
بیمه مرکزی ایران تابع قوانین و مقررات عمومی مربوط به دولت و دستگاه‌هایی که با سرمایه دولت تشکیل شده اند نمی‌باشد مگر آنکه در قانون مربوط صراحتاً از بیمه مرکزی ایران نام برده شده باشد ولی نسبت به مواردی که در این قانون پیش‌بینی نشده باشد بیمه مرکزی ایران تابع قانون تجارت است.
بیمه مرکزی ایران دارای وظایف و اختیارات زیر است:
1 - تهیه آیین‌نامه‌ها و مقرراتی که برای حسن اجرای امر بیمه در ایران لازم باشد با توجه به مفاد این قانون.
2 - تهیه اطلاعات لازم از فعالیتهای کلیه موسسات بیمه که در ایران کار میکنند.
3 - انجام بیمه های اتکائی اجباری.
4 - قبول بیمه های اتکائی اختیاری از موسسات داخلی یا خارجی.
5 - واگذاری بیمه های اتکائی به موسسات داخلی یا خارجی در هر مورد که مقتضی باشد.
6 - اداره صندوق تامین خسارت‌های بدنی و تنظیم آیین‌نامه آن، موضوع ماده 10 قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث مصوب دیماه 1347.
7 - ارشاد و هدایت و نظارت بر موسسات بیمه و حمایت از آنها در جهت حفظ سلامت بازار بیمه و تنظیم امور نمایندگی و دلالی بیمه و نظارت بر امور بیمه اتکائی و جلوگیری از رقابت‌های مکارانه و ناسالم.
تبصره - بیمه مرکزی ایران ملزم به حفظ اسرار موسساتی است که به موجب این قانون حق نظارت بر آنها را دارا میباشد و به هیچ وجه نباید از اطلاعاتی که در جهت اجرای این قانون به دست می‌آورد جز در مواردی که قانون معین مینماید استفاده کند.
بیمه مرکزی ایران دارای ارکان زیر است:
1 - مجمع عمومی
2 - شورای عالی بیمه
3 - هیات عامل
4 - بازرسان.
1 - مجمع عمومی
2 - شورای عالی بیمه
3 - هیات عامل
4 - بازرسان.
مجمع عمومی بیمه مرکزی ایران مرکب است از وزیر دارائی، وزیر اقتصاد، وزیر کار و امور اجتماعی. هیات عامل و بازرسان بدون داشتن حق رای در جلسه شرکت خواهند کرد.
مجمع عمومی عادی به دعوت رئیس کل بیمه مرکزی ایران سالی یک مرتبه حداکثر تا پایان شهریور ماه تشکیل میشود.
مجمع عمومی فوق العاده به دعوت رئیس کل بیمه مرکزی ایران و یا به پیشنهاد هر یک از اعضاء مجمع عمومی تشکیل خواهد شد.
رئیس کل بیمه مرکزی ایران موظف است ظرف ده روز پس از دریافت پیشنهاد تشکیل جلسه مجمع عمومی را کتباً دعوت کند. در دعوت نامه دستور جلسه، روز و ساعت و محل انعقاد جلسه ذکر خواهد شد.
هیچ موضوعی را نمیتوان در مجمع عمومی عادی یا فوق العاده مطرح کرد مگر آن که قبلا جزو دستور قرار داده شده باشد.
وظایف مجمع عمومی به شرح زیر است:
الف - تعیین خط مشی کلی
ب - رسیدگی و اظهار نظر نسبت به گزارش سالانه رئیس کل بیمه مرکزی ایران.
ج - رسیدگی و تصویب بودجه و ترازنامه و حساب سود و زیان و ترتیب تقسیم سود.
د - تصویب سازمان و آیین نامه های مالی و اداری بیمه مرکزی ایران.
ھ - تصویب مقررات استخدامی با رعایت بند پ ماده 2 قانون استخدام کشوری.
و - انتخاب بازرسان
ز - تعیین حقوق رئیس کل و اعضای هیات عامل و حق الزحمه بازرسان.
ح - تصمیم نسبت به هر موضوعی که از طرف رئیس کل بیمه مرکزی ایران جزو دستور قرار داده شده باشد.
(اصلاحی 1398/05/07)- شورای عالی بیمه از اشخاص زیر تشکیل میشود:
1 - رئیس کل بیمه مرکزی ایران.
2 - معاون وزارت دارائی.
3 - معاون وزارت اقتصاد.
4 - معاون وزارت کار و امور اجتماعی.
5 - معاون وزارت تعاون و امور روستاها.
6 - رئیس شرکت سهامی بیمه ایران.
7 - مدیر عامل یکی از موسسات بیمه به انتخاب سندیکای بیمه گران ایران.
8 - یک نفر کارشناس امور حقوقی به انتخاب مجمع عمومی
9 - یک نفر کارشناس در امور بیمه به انتخاب مجمع عمومی.
10 - یکنفر مطلع در امور بیمه به انتخاب رئیس اطاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران.
11 - رئیس سازمان مدیریت بحران کشور
تبصره - اعضای شورای عالی بیمه موضوع بندهای 7 و 8 و 9 و 10 برای مدت سه سال انتخاب میشوند و انتخاب مجدد آنان بلا مانع است.
ریاست شورای عالی بیمه بدون شرکت در اخذ رای با رئیس کل بیمه مرکزی ایران و در غیاب او با قائم مقام او خواهد بود.
اعضای شورای عالی بیمه قبل از شروع به کار باید در مجمع عمومی سوگند یاد کند که در انجام وظایف شورای عالی بیمه نهایت دقت و مراقبت را مبذول دارند و کلیه تصمیمات خود را به صلاح کشور اتخاذ نمایند و اسرار شورای عالی بیمه را حفظ کنند.
جلسات شورای عالی بیمه حداقل ماهی یکبار به دعوت رئیس شورای عالی بیمه تشکیل خواهد شد و در صورتی که حداقل چهار نفر از اعضای شورای عالی بیمه کتبا تقاضای تشکیل جلسه را بنمایند رئیس شورای عالی بیمه موظف است ظرف یک هفته اعضای شورای عالی را برای تشکیل جلسه دعوت کند.
جلسه شورای عالی بیمه با حضور حداقل شش نفر از اعضاء رسمیت مییابد و تصمیمات با اکثریت پنج رای حاضر در جلسه رسمی معتبر و قابل اجرا است. هنگام رسیدگی و اخذ رای نسبت به موسسه بیمه ای که یکی از اعضاء شورای عالی به نحوی در آن سهیم است آن عضو در رای شرکت نخواهد کرد.
صورت جلسات مذاکرات شورای عالی بیمه در دفتری ثبت و به امضای رئیس شورای عالی بیمه رسیده و در بیمه مرکزی ایران نگاهداری میشود.
شورای عالی بیمه دارای دبیرخانه ای خواهد بود که سازمان آن را شورای عالی بیمه تصویب خواهد کرد، رئیس و کارکنان دبیرخانه از بین کارکنان بیمه مرکزی ایران انتخاب میشوند.
وظایف شورای عالی بیمه به شرح زیر است ،
1 - رسیدگی و اظهار نظر نسبت به صدور پروانه تاسیس یا لغو پروانه موسسات بیمه طبق مقررات این قانون و پیشنهاد آن به مجمع عمومی.
2 - تصویب نمونه ترازنامه که باید مورد استفاده موسسات بیمه قرار گیرد.
3 - تعیین انواع معاملات بیمه و شرایط عمومی بیمه نامه ها و نظارت بر امور بیمه های اتکائی.
4 - تعیین میزان کارمزد و حق بیمه مربوط برشته های مختلف بیمه مستقیم.
5 - تصویب آیین نامه های لازم برای هدایت امر بیمه و فعالیت موسسات بیمه.
6 - رسیدگی و اظهار نظر نسبت به گزارش بیمه مرکزی ایران درباره عملیات و فعالیتهای موسسات بیمه در ایران که حداقل هر شش ماه یکبار باید تسلیم شود.
7 - اظهار نظر درباره هر گونه پیشنهاد که از طرف رئیس شورای عالی بیمه به آن ارجاع میشود.
8 - انجام سایر وظایفی که این قانون برای آن تعیین نموده است.
هیات عامل بیمه مرکزی ایران مرکب از رئیس کل و قائم مقام رئیس کل و معاونان بیمه مرکزی ایران خواهد بود.
(اصلاحی 1360/03/14)- رئیس کل بیمه مرکزی ایران و قائم مقام او به پیشنهاد وزیر دارائی و تصویب هیات وزیران با امضای وزیر امور اقتصادی و دارایی و معاونان بیمه مرکزی ایران به پیشنهاد رئیس کل بیمه مرکزی ایران و موافقت وزیر دارائی به موجب تصویبنامه هیات وزیران منصوب میشوند.
رئیس کل و قائم مقام رئیس کل بیمه مرکزی ایران برای مدت چهار سال منصوب میشوند و انتصاب مجدد آنان بلامانع است.
رئیس کل بیمه مرکزی ایران بالاترین مقام اجرایی و اداری بیمه مرکزی ایران میباشد.
وظایف و اختیارات رئیس کل بیمه مرکزی ایران به شرح زیر است:
الف - نظارت در اجرای این قانون و آیین نامه های مربوط بآن.
ب - نمایندگی بیمه مرکزی ایران در مقابل اشخاص و موسسات دولتی یا خصوصی و دادگاه‌ها و سایر مراجع قضایی و غیر قضایی با حق توکیل و سازش و سایر اختیارات مندرج در ماده 62 قانون آیین دادرسی مدنی.
ج - تفویض قسمتی از اختیارات خود و حق امضا بقائم مقام و یا معاونان و یا روساء یا کارمندان و تعیین وظایف آن.
د - تقدیم گزارش وضع حساب‌ها و امور بیمه مرکزی ایران به مجمع عمومی.
ھ - تقدیم گزارش عملیات و فعالیتهای موسسات بیمه در ایران به شورای عالی بیمه.
در غیاب رئیس کل بیمه مرکزی ایران قائم مقام رئیس کل دارای کلیه اختیارات و وظایف قانونی او خواهد بود.
بیمه مرکزی ایران دارای دو نفر بازرس که اطلاعات و تجارب کافی در امور بیمه و حسابداری داشته باشند خواهد بود که یک نفر از آنان از طرف وزیر دارائی و دیگری از طرف وزیر اقتصاد پیشنهاد و با تصویب مجمع عمومی برای یک سال تعیین خواهند شد انتخاب مجدد بازرسان بلامانع است.
بازرسان حق دارند هر گونه اطلاعی را از بیمه مرکزی ایران بخواهند ولی حق دخالت مستقیم در امور بیمه مرکزی ایران را ندارند.
رسیدگی به ترازنامه سالانه وظیفه اصلی بازرسان میباشد ترازنامه بیمه مرکزی ایران یکماه قبل از تشکیل مجمع عمومی تسلیم بازرسان خواهد شد تا گزارش درباره آن تهیه و ضمن اظهار نظر به مجمع عمومی تسلیم کنند.
رسیدگی به ترازنامه سالانه وظیفه اصلی بازرسان میباشد ترازنامه بیمه مرکزی ایران یکماه قبل از تشکیل مجمع عمومی تسلیم بازرسان خواهد شد تا گزارش درباره آن تهیه و ضمن اظهار نظر به مجمع عمومی تسلیم کنند.
رئیس کل و سایر اعضاء هیات عامل در مدت تصدی خود نمیتوانند عضویت شرکت‌ها و موسسات بازرگانی را قبول نمایند و یا در سایر دستگاههای دولتی یا ملی سمتی داشته باشند.
تبصره - تدریس در دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و قبول سمت‌های غیر موظف در موسسات خیریه و اجتماعی و آموزشی بلامانع است.
اسناد مالی و اوراق بهادار و چک های بیمه مرکزی ایران با دو امضا معتبر خواهد بود.
(اصلاحی 1353/03/28)- بیمه مرکزی ایران مجاز خواهد بود که موجودی‌های نقدی خود را به صورت حساب جاری و یا سپرده نزد بانک بیمه ایران نگاهداری نماید. یا براساس بودجه مصوب از محل سرمایه و ذخایر و اندوخته های خود و صندوق تامین خسارت‌های بدنی تا مبلغ یکصد میلیون ریال در هر سال با تصویب هیات عامل و مازاد بر آن با تصویب مجمع عمومی به هر نوع عملیات دیگر از جمله خرید سهام و مشارکت در بانک‌ها و شرکتهای دیگر با حق فروش و انتقال آنها که برای توسعه و پیشرفت وظایف بیمه مرکزی ضروری یا مفید باشد مبادرت نماید.
اعضاء شورای عالی بیمه و مشاورین و اعضاء اداری شورای عالی بیمه و افرادی که شورای عالی بیمه در اجرای وظایف خود به آنها مراجعه میکند و رئیس کل و سایر اعضاء هیات عامل و بازرسان و کلیه کارکنان بیمه مرکزی ایران باید از افشای اطلاعات محرمانه ای که در اجرای وظایف محوله به دست می‌آورند خودداری نمایند والا مشمول مقررات ماده 138 قانون مجازات عمومی خواهند بود.
شرکت سهامی بیمه ایران عملیات خود را جز آنچه به موجب بندهای 1 و 2 و 3 و 6 و 7 ماده 5 این قانون جزء وظایف و اختیارات بیمه مرکزی ایران قرار داده شده است بر طبق اساسنامه خود ادامه خواهد داد.
وزارتخانه ها و موسسات و شرکت های دولتی و شهرداریها و هر موسسه دیگری که اکثریت سرمایه آن متعلق به دولت یا سازمانهای مزبور میباشد و یا تحت نظر دولت و یا سازمانهای مزبور اداره میشوند موظفند بیمه های خود را منحصرا در شرکت سهامی بیمه ایران انجام دهند.
این حکم شامل شرکت ملی نفت ایران - شرکت ملی ذوب آهن ایران - شرکت هواپیمایی ملی ایران - بانک مرکزی ایران - بانک ملی ایران - سازمان مرکزی گسترش و نوسازی صنایع ایران و صندوق توسعه کشاورزی خواهد بود مگر آنکه مجمع عمومی هر یک از این موسسات نسبت به بیمه آنها تصمیم دیگری اتخاذ نماید.
تبصره - دولت مکلف است ظرف چهار ماه از تاریخ تصویب این قانون اساسنامه جدید شرکت مزبور را برای تصویب کمیسیون‌های دارائی و استخدام مجلسین تقدیم کند.
عملیات بیمه در ایران به وسیله شرکتهای سهامی عام ایرانی که کلیه سهام آنها با نام بوده و با رعایت این قانون و طبق قانون تجارت به ثبت رسیده باشند انجام خواهد گرفت.
تبصره 1 - فعالیت موسسات بیمه خارجی مشمول مقررات فصل چهارم این قانون خواهد بود.
تبصره 2 - تشخیص فعالیت‌هایی که به آن عملیات بیمه اطلاق میشود با شورای عالی بیمه خواهد بود.
تعداد سهام داران یک موسسه بیمه ایرانی نباید کمتر از ده شخص حقیقی یا حقوقی باشد.
هر شخص حقیقی یا حقوقی نمیتواند بیش از 20 درصد سهام یک موسسه بیمه ایرانی را دارا باشد. نصاب 20 درصد شامل اقارب نسبی و سببی درجه یک از طبقه اول صاحب سهم نیز خواهد بود.
احکام مواد 31 و 32 و 33 شامل موسسات بیمه ای که صاحب سهم آن دولت یا بنیاد پهلوی است نمیشود.
(اصلاحی 1353/03/28)- واگذاری سهام موسسات بیمه ایرانی غیر دولتی باشخاص حقیقی یا حقوقی تبعه خارج تا بیست درصد با موافقت بیمه مرکزی ایران مجاز است و بیش از آن موکول به پیشنهاد بیمه مرکزی ایران و تایید شورای عالی بیمه و تصویب هیات وزیران خواهد بود. در مورد اخیر انتقال سود سهام سهامداران خارجی در هر سال نباید از دوازده درصد مجموع سرمایه پرداخت شده و سود انتقال نیافته سال‌های قبل تجاوز کند.
موسسات بیمه ایرانی با سرمایه حداقل یکصد میلیون ریال تشکیل میشود که باید 50 درصد آن نقداً پرداخت شده باشد میزان ودیعه ای که عندالاقتضاء برای هر یک از رشته های بیمه در نظر گرفته خواهد شد در آیین نامه ای که از طرف بیمه مرکزی ایران تهیه و به تصویب شورای عالی بیمه میرسد تعیین خواهد شد.
ثبت هر موسسه بیمه در ایران موکول به ارائه پروانه تاسیس که از طرف بیمه مرکزی ایران صادر میشود خواهد بود همچنین ثبت هر گونه تغییرات بعدی در اساسنامه و میزان سرمایه و سهام موسسات بیمه ای که به ثبت رسیده باشند موکول به ارائه موافقت بیمه مرکزی ایران میباشد.
برای انجام عملیات بیمه در تمام رشته ها یا رشته ای معین باید قبلاً طبق مقررات این فصل از بیمه مرکزی ایران پروانه تحصیل گردد برای تحصیل پروانه مذکور متقاضی باید مدارک و اطلاعات زیر را به بیمه مرکزی ایران تسلیم کند:
1 - اساسنامه موسسه
2 - میزان سرمایه موسسه
3 - صورت کامل اسامی شرکاء و مدیران و تابعیت و تعداد سهام هر یک از آنها
4 - میزان سهام نقدی و غیر نقدی و نحوه پرداخت آنها
5 - اسناد و مدارک و اطلاعات دیگری که بیمه مرکزی ایران برای احراز صلاحیت مالی و فنی موسسه و حسن شهرت مدیران لازم بداند.
تقاضای صدور پروانه به بیمه مرکزی ایران تسلیم میشود بیمه مرکزی ایران مکلف است حداکثر ظرف مدت شصت روز از تاریخ تسلیم آخرین مدارک و اطلاعات خواسته شده با رعایت مفاد بند یک ماده 17 نظر مجمع عمومی را اعم از قبول یا رد تقاضا کتباً به متقاضی اعلام نماید.
هر گاه متقاضی نسبت به نظر اعلام شده اعتراض داشته باشد میتواند ظرف سی روز اعتراض خود را به هیات وزیران تسلیم نماید. نظری که هیات وزیران اتخاذ نماید قطعی خواهد بود.
هر گاه متقاضی نسبت به نظر اعلام شده اعتراض داشته باشد میتواند ظرف سی روز اعتراض خود را به هیات وزیران تسلیم نماید. نظری که هیات وزیران اتخاذ نماید قطعی خواهد بود.
پروانه بیمه برای تمام رشته ها و یا رشته های معینی در موارد زیر پس از موافقت شورای عالی بیمه با تصویب مجمع عمومی بیمه مرکزی ایران ابطال خواهد شد:
1 - در صورت تقاضای دارنده پروانه
2 - در صورتی که موسسه بیمه تا یک سال پس از صدور پروانه عملیات خود را شروع نکرده باشد.
3 - در مواردی که به تشخیص بیمه مرکزی ایران وضع مالی موسسه بیمه طوری باشد که نتواند به تعهدات خود عمل نماید یا بر بیمه مرکزی ایران ثابت گردد که ادامه فعالیت موسسه به زیان بیمه‌شدگان و بیمه‌گذاران و یا صاحبان حقوق آنهاست.
در مواردی که موسسه بر خلاف اساسنامه خود یا قوانین و مقررات بیمه رفتار کند به پیشنهاد بیمه مرکزی ایران و تصویب شورای عالی بیمه به طور موقت از قبول بیمه در رشته‌های معین ممنوع خواهد شد.
در صورتی که پروانه موسسه بیمه ای طبق ماده 40 باطل گردد موسسه مزبور میتواند ظرف سی روز به هیات وزیران مراجعه و لغو تصمیم متخذه را درخواست کند.
نظر هیات وزیران قطعی است.
نظر هیات وزیران قطعی است.
صدور یا لغو پروانه موسسه بیمه و اطلاعاتی که از لحاظ حفظ منافع بیمه گذاران و بیمه شدگان و صاحبان حقوق آنها لازم باشد به هزینه خود موسسه بیمه توسط بیمه مرکزی ایران در روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار تهران و در صورتی که موسسه بیمه در شهر یا شهرهای دیگر شعبه یا نمایندگی داشته باشد در یکی از روزنامه های آن شهرها نیز در دو نوبت به فاصله یک ماه آگهی خواهد شد.
در صورتی که پروانه موسسه بیمه‌ای برای یک یا چند رشته به طور دائم لغو شود بیمه مرکزی ایران با تصویب شورای عالی بیمه کلیه سوابق و اسناد مربوط به حقوق و تعهدات (پرتفوی Portefeuille) موسسه مزبور را به شرکت سهامی بیمه ایران انتقال خواهد داد و یا ترتیب خاص دیگری را که متضمن منافع بیمه‌گذاران و بیمه‌شدگان و صاحبان حقوق آنها باشد خواهد داد.
از تاریخ تصویب این قانون شروع فعالیت موسسات بیمه خارجی در ایران موکول به پیشنهاد بیمه مرکزی ایران و تایید شورای عالی بیمه و تصویب هیات وزیران خواهد بود.
موسسات بیمه خارجی باید طبق آیین‌نامه‌ای که به پیشنهاد بیمه مرکزی ایران به تصویب شورای عالی بیمه میرسد مبلغی برای هر یک از دو رشته بیمه های زندگی و سایر انواع بیمه نزد بیمه مرکزی ایران تودیع نمایند.
مبلغ این ودیعه در هر یک از دو مورد مذکور از پانصد هزار دلار یا معادل آن از ارزهای مورد قبول بانک مرکزی ایران کمتر نخواهد بود.
هر یک از موسسات بیمه خارجی باید درآمدهای خود را سال به سال به ودیعه مزبور اضافه کند تا در هر مورد مبلغ ودیعه حداقل به دو برابر مبلغ مصوب شورای عالی بیمه برسد.
افزایش ودیعه مازاد بر مبالغ فوق اختیاری است.
انتقال درآمد موسسات بیمه خارجی پس از تکمیل ودیعه مذکور در ماده 46 به خارج بلامانع خواهد بود مشروط بر اینکه رقم انتقالی در هر سال از 10 درصد مبلغی که به عنوان ودیعه در نزد بیمه مرکزی ایران است تجاوز ننماید.
تبصره - ترتیب انتقال درآمد مازاد بر ودیعه به ماخذ 10 درصد در سال مذکور در این ماده موکول به پیشنهاد بیمه مرکزی ایران و تایید شورای عالی بیمه و تصویب هیات وزیران خواهد بود.
موسسات بیمه خارجی که در ایران کار میکنند باید نماینده‌ای که در ایران مقیم و دارای اختیارات لازم برای اداره کردن تمام کارهای موسسه در ایران و انجام تعهدات از طرف موسسه بیمه اصلی باشد معرفی نمایند. نماینده مذکور مسئول کلیه عملیات موسسه بیمه اصلی در ایران خواهد بود و باید دارای اختیار نامه ای باشد که ضمن آن حدود اختیارات او مشخص گردیده و حق انتخاب نماینده مجاز یا قائم مقام به جای خود باو داده شده باشد.
نماینده مزبور موظف است کلیه بیمه های منعقد شده در ایران را شخصاً یا به وسیله قائم مقام یا نماینده مجاز خود بدون اینکه تصویب موسسه بیمه اصلی لازم باشد امضا نماید و بتواند در دعاوی خوانده یا خواهان قرار گیرد و حق توکیل و سازش داشته باشد.
نماینده موسسات بیمه خارجی فقط تا حدودی که از موسسه بیمه اصلی اختیار دارد اقدام به بیمه در ایران خواهد نمود و در صورتی که در هر یک از رشته های بیمه از موسسه بیمه اصلی سلب اجازه بیمه کردن به طور موقت یا دائم بشود و یا موسسه بیمه اصلی از نماینده خود جزئاً یا کلاً سلب اختیار کند باید مراتب را کتباً به بیمه مرکزی ایران اطلاع دهد.
موسسات بیمه خارجی علاوه بر مقررات این قانون و آیین‌نامه‌های اجرایی مربوط مشمول مقررات عمومی مربوط به شرکت‌ها و موسسات خارجی نیز خواهند بود.
در صورتی که ورشکستگی یک موسسه بیمه اعلام بشود دادگاه مکلف است قبل از اتخاذ هر گونه تصمیم نظر بیمه مرکزی ایران را جلب نماید. بیمه مرکزی ایران از تاریخ وصول استعلام دادگاه باید ظرف 15 روز نظریه خود را کتباً به دادگاه اعلام دارد. دادگاه با توجه به نظریه بیمه مرکزی ایران تصمیم مقتضی اتخاذ خواهد کرد.
ابطال پروانه یک موسسه بیمه برای کلیه عملیات بیمه ای از موارد انحلال موسسه است و در این صورت مفاد ماده 44 این قانون اجرا خواهد شد.
تصفیه موسسه بیمه ورشکسته طبق قانون تجارت به عمل می‌آید. در نقاطی که اداره تصفیه امور ورشکستگی وجود ندارد دادگاه بیمه مرکزی ایران را به عنوان قائم مقام اداره تصفیه تعیین مینماید و در حوزه دادگاه‌های شهرستانی که اداره تصفیه در آنجا تاسیس گردیده است اداره تصفیه با معاونت بیمه مرکزی ایران امر تصفیه را انجام خواهد داد.
موسسات بیمه میتوانند با موافقت بیمه مرکزی ایران و تصویب شورای عالی بیمه تمام یا قسمتی از پرتفوی (Portefeuille) خود را با کلیه حقوق و تعهدات ناشی از آن به یک یا چند موسسه بیمه مجاز دیگر واگذار کنند.
تقاضای انتقال پرتفوی (Portefeuille) یک موسسه بیمه به موسسات دیگر بیمه دو بار به فاصله ده روز در روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی و در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار تهران و عنداللزوم در یکی از روزنامه های محلی به هزینه متقاضی از طرف بیمه مرکزی ایران آگهی خواهد شد.
پس از انقضای سه ماه از تاریخ آخرین آگهی بیمه مرکزی ایران در صورت حصول اطمینان از اینکه در این انتقال هیچ یک از حقوق بیمه شدگان و بیمه گذاران و صاحبان حقوق آنها تضییع نخواهد شد موافقت خود را با انتقال پرتفوی کتباً به موسسه بیمه متقاضی اعلام خواهد داشت.
در صورت موافقت بیمه مرکزی ایران با انتقال پرتفوی این انتقال برای کلیه بیمه شدگان و بیمه گذاران و صاحبان حقوق آنها از تاریخ انتقال معتبر خواهد بود.
یک یا چند موسسه بیمه میتوانند با رعایت مواد 55 - 56 و 57 با موافقت بیمه مرکزی ایران و تصویب شورای عالی بیمه در یک موسسه بیمه دیگر ادغام شوند.
بیمه مرکزی ایران به منظور حفظ حقوق بیمه گذاران و بیمه شدگان و صاحبان حقوق آنها یا به ملاحظات اقتصادی و حمایت امر بیمه میتواند با تایید شورای عالی بیمه و تصویب مجمع عمومی بیمه مرکزی ایران موسسات بیمه ای را که وضع مالی یا اداری آنها رضایت‌بخش نیست مکلف نماید که در یکی از موسسات بیمه دیگری که موافق باشند ادغام شوند و در صورتی که ادغام صورت نگیرد پروانه موسسه ای که وضع مالی یا اداری آن رضایت‌بخش نیست طبق مقررات این قانون لغو خواهد شد. تصمیم بیمه مرکزی ایران علاوه بر ابلاغ کتبی به موسسات مورد نظر در روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی و در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار تهران و عنداللزوم در یکی از روزنامه‌های محلی به اطلاع عموم خواهد رسید.
اموال موسسات بیمه همچنین ودایع مذکور در مواد 36 و 46 تضمین حقوق و مطالبات بیمه گذاران، بیمه شدگان و صاحبان حقوق آنان است و در صورت انحلال یا ورشکستگی موسسه بیمه بیمه گذاران و بیمه شدگان و صاحبان حقوق آنان نسبت به سایر بستانکاران حق تقدم دارند. در میان رشته های مختلف بیمه حق تقدم با بیمه عمر است.
موسسات بیمه نمیتوانند بدون موافقت قبلی بیمه مرکزی ایران اموال خود را صلح حقوق نمایند و یا به رهن واگذار کنند و یا موضوع هر نوع معامله با حق استرداد قرار دهند.
دفاتر اسناد رسمی موظفند هنگام انجام این قبیل معاملات موافقتنامه بیمه مرکزی ایران را مطالبه و مفاد آن را در سند منعکس کنند.
موسسات بیمه موظفند اندوخته های فنی و قانونی نگهدارند و در حسابهای خود نحوه به کار افتادن آنها را به طور مشخص منعکس نمایند. انواع اندوخته‌های فنی و قانونی برای هر یک از رشته های بیمه و میزان و طرز محاسبه همچنین ترتیب به کار انداختن این اندوخته ها و نحوه ارزیابی اموال منقول و غیر منقولی که نماینده اندوخته های موسسات بیمه است از طرف شورای عالی بیمه تعیین خواهد شد.
کلیه موسسات بیمه موظفند ترازنامه و حسابهای سود و زیان خود را طبق نمونه‌ای که از طرف بیمه مرکزی ایران تهیه و به تصویب شورای عالی بیمه میرسد تنظیم نمایند و پس از تصویب نسخه ای از آن را برای بیمه مرکزی ایران ارسال دارند.
موسسات بیمه موظفند ترازنامه خود را در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار تهران درج نمایند.
اشخاصی که در ایران یا در خارجه به علت ارتکاب جنایت یا دزدی یا خیانت در امانت یا کلاهبرداری یا صدور چک بی‌محل یا اختلاس یا معاونت در یکی از جرائم فوق محکوم شده باشند ورشکستگان به تقصیر نمیتوانند جزو موسسین یا مدیران موسسات بیمه باشند. همچنین واگذاری نمایندگی به این اشخاص و اشتغال به دلالی از طرف آنان ممنوع است.
در صورتی که به حکم دادگاه مسلم شود که ورشکستگی موسسه بیمه به علت تقصیر و تقلب مدیر یا مدیران بوده است در صورت عدم تکافوی دارائی موسسه مدیران متضامناً مسئول پرداخت طلب بیمه گذاران و بیمه شدگان و صاحبان حقوق آنان خواهند بود.
عرضه بیمه جز به وسیله اشخاص زیر ممنوع است:
1 - موسسات بیمه
2 - نمایندگان بیمه
3 - دلالان رسمی بیمه
تبصره - هر کارمند یا نماینده بیمه که اقدام به عرضه بیمه نماید باید دارای کارت شناسائی از طرف موسسه بیمه مربوط باشد. نام دلال رسمی یا نماینده بیمه که بیمه‌نامه وسیله او عرضه شده است باید در بیمه‌نامه ذکر شود.
موسسات بیمه و نمایندگان و دلالان رسمی بیمه مسئول جبران خساراتی میباشند که در اجرای وظایفشان به سبب تقصیر و یا مسامحه آنها یا کارکنانشان به دیگران وارد آید.
پروانه دلالی رسمی بیمه به وسیله بیمه مرکزی ایران صادر خواهد شد و آیین نامه دلالان رسمی بیمه به پیشنهاد بیمه مرکزی ایران به تصویب شورای عالی بیمه خواهد رسید.
هر موسسه بیمه در رشته یا رشته های معینی که پروانه بیمه ندارد راساً و یا به وسیله نمایندگان خود قبول بیمه نماید مکلف به جبران خسارت زیان دیده خواهد بود.
تبصره - هر شخص حقیقی یا حقوقی که بدون داشتن پروانه از موسسه بیمه تحت عنوان نمایندگی بیمه برای هر یک از رشته ها قبول بیمه نماید به مجازات مقرر در ماه 238 قانون مجازات عمومی محکوم خواهد شد.
بیمه‌های زیر باید منحصراً به وسیله موسسات بیمه ای که بر اساس این قانون اجازه فعالیت دارند انجام گیرد:
الف - بیمه اموال منقول و یا غیر منقول موجود در ایران.
ب - بیمه حمل و نقل کالای وارداتی که قرارداد خرید آن در ایران منعقد میشود یا اعتبار اسنادی آن در ایران باز شده است.
ج - بیمه مربوط بکارگران و مستخدمین خارجی به استثنای بیمه عمر و حوادث شخصی در مدت اقامت در ایران.
د - بیمه مربوط به ایرانیان مقیم ایران.
کلیه موسسات بیمه که در ایران فعالیت مینمایند باید 50 درصد در رشته بیمه‌های زندگی و 25 درصد در سایر رشته ها از معاملات بیمه ای مستقیم خود را نزد بیمه مرکزی ایران بیمه اتکائی نمایند بیمه مرکزی ایران مکلف است با توجه به ظرفیت قبولی هر یک از موسسات بیمه ای که در ایران کار میکنند تمام یا قسمتی از بیمه اتکائی مجدد سهمیه اتکائی اجباری دریافتی را در صورت تساوی شرایط به آنها واگذار نماید.
تبصره - آنچه موسسات بیمه به عنوان اتکائی قبول میکنند از شمول این ماده خارج است.
نحوه واگذاری بیمه اتکائی اجباری و میزان کارمزد و مشارکت در سود آن برای هر رشته بیمه به وسیله شورای عالی بیمه تعیین خواهد شد.
موسسات بیمه که در ایران فعالیت میکنند موظف خواهند بود معادل 30 % از مازاد سهمیه بیمه اتکائی اجباری از معاملات مستقیم خود را با همان شرایطی که در خارج بیمه اتکائی مینمایند به بیمه مرکزی ایران واگذار کنند.
در صورتی که بیمه مرکزی ایران به هر علت از قبول آن استنکاف بنماید موسسات مزبور مجاز خواهند بود در خارج از ایران بیمه اتکائی نمایند. انتقال ارز بابت این 30 % موکول به ارائه اجازه بیمه مرکزی ایران خواهد بود.
موسسات بیمه اعم از ایرانی یا خارجی که تا تاریخ تصویب این قانون به موجب مقررات قبلی به ثبت رسیده اند و مشغول فعالیت های بیمه ای میباشند برای رشته هائی که در آن فعالیت میکنند احتیاج به کسب پروانه جدید نخواهند داشت ولی در هر حال موظفند ظرف هیجده ماه از تاریخ تصویب این قانون وضع خود را با مقررات این قانون تطبیق دهند در غیر این صورت پروانه آنها لغو خواهد شد.
شورای عالی بیمه میتواند با توجه به دلائل و مقتضیات این مدت را یکبار تمدید نماید.
موسسات بیمه که در ایران کار میکنند عضو سندیکای بیمه‌گران ایران شناخته میشوند اساسنامه این سندیکا به وسیله بیمه مرکزی ایران با جلب نظر اعضای سندیکا تدوین میشود و حداکثر ظرف شش ماه پس از تشکیل بیمه مرکزی ایران به تصویب شورای عالی بیمه خواهد رسید.
موسسات بیمه که در ایران فعالیت مینمایند ملزم به رعایت دستورات بیمه مرکزی ایران که در حدود این قانون و آیین‌نامه‌های اجرایی آن صادر میشود خواهند بود.
کلیه قوانین و مقررات مغایر با این قانون از تاریخ تصویب این قانون ملغی است.
قانون فوق مشتمل بر هفتاد و هفت ماده و ده تبصره پس از تصویب مجلس سنا در تاریخ روز شنبه 1350/03/29 در جلسه فوق العاده عصر روز یکشنبه سی‌ام خرداد ماه یکهزار و سیصد و پنجاه شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - عبداله ریاضی