بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 181
تاریخ دادنامه: 2/3/1396
کلاسه پرونده: 95/1467
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای مهدی یوسفی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند «و» دفترچه آزمون سراسری سال 1396 دانشگاهها و موسسات عالی کشور در اجرای مقررات ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392
گردش کار: 1- به موجب بند «و» دفترچه آزمون سراسری سال 1396 دانشگاه ها و موسسات عالی کشور مقرر شده است که:
«و) براساس مصوبه چهل و چهارمین جلسه کمیته مطالعه و برنامه ریزی کنکور مورخ 3/2/1383، با توجه به محدودیت امکانات دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی دولتی و لزوم توزیع عادلانه فرصت های موجود بین تمامی متقاضیان، پذیرش آن دسته از داوطلبانی که قبلاًٌ با استفاده از امکانات دولتی (آموزش رایگان) تحصیلات خود را در رشته ای به اتمام رسانیده اند، در همان مقطع قبولی قبلی و در همان دوره (روزانه) امکان پذیر نمیباشد. این قبیل از داوطلبان در صورت تمایل میتوانند برای دوره نوبت دوم (شبانه) در همان مقطع متقاضی شوند و یا در صورت قبولی در دوره روزانه، میتوانند با پرداخت شهریه همانند دانشجویان دوره نوبت دوم (شبانه) در رشته مربوط ادامه تحصیل دهند.»
2- دو رای 1205 و 494 الی 508 با لحاظ رای شماره 734- 30/10/1392 صادر شده اند. متن رای 734- 30/10/1392 به شرح زیر قید میشود:
« با توجه به این که مطابق ماده 7 لایحه قانونی اصلاح مواد 7 و 8 قانون تامین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب سال 1358، تحصیل در دانشگاهها و موسسات آموزش عالی داخل کشور به صورت رایگان و در قبال تعهد خدمت برابر مدتی که از تحصیل رایگان استفاده کرده اند مورد حکم مقنن قرار گرفته و پرداخت شهریه در فرضی اعمال میشود که کسی مایل به تحصیل رایگان نباشد و در سایر قوانین دلیلی برمحدودیت تحصیل رایگان در مراکز آموزش عالی فقط در یک مقطع وجود ندارد و از طرفی مطابق ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 1380، دریافت هر گونه وجه، کالا و خدمات تحت هر عنوان از اشخاص حقیقی و حقوقی توسط وزارتخانه ها، موسسات و شرکتهای دولتی غیر از مواردی که در مقررات قانونی مربوط معین شده یا میشود، ممنوع اعلام شده است، بنابراین قسمت اول بند 3 مصوبه چهل و پنجمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مبنی بر پرداخت شهریه تحصیل در مقطع دکترا توسط داوطلبی که در مقطع کارشناسی از آموزش رایگان برخوردار بوده است، مغایر احکام مقنن به شرح فوق الذکر است و به استناد بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال میشود.»
3- رییس دیوان عدالت اداری با رسیدگی به پرونده در اجرای ماده 92 تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 در خصوص موضوع موافقت می کند.
در اجرای ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از نماینده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سازمان سنجش و آموزش کشور خواسته شد نماینده خود را به جلسه معرفی کنند. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 2/3/1396 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان و نیز با حضور نماینده معرفی شده از طرف شکایت تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
مطابق ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، مقرر شده است که: «چنانچه مصوبه ای در هیات عمومی ابطال شود، رعایت مفاد رای هیات عمومی در مصوبات بعدی الزامی است. هرگاه مراجع مربوط، مصوبه جدیدی مغایر رای هیات عمومی تصویب کنند، رئیس دیوان موضوع را خارج از نوبت، بدون رعایت مفاد ماده 83 قانون مذکور و فقط با دعوت نماینده مرجع تصویب کننده در هیات عمومی مطرح مینماید.» نظر به اینکه در آراء شماره 734-30/10/1392، 1205-22/10/1394 و 494 الی 508-4/8/1395 هیات عمومی دیوان عدالت اداری به ترتیب قسمت اول بند 3 مصوبه چهل و پنجمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مبنی بر پرداخت شهریه تحصیل در مقطع دکتری توسط داوطلبی که در مقطع کارشناسی از آموزش رایگان برخوردار بوده است، بند 3 بخش (ز) فصل سوم دفترچه آزمون سراسری سال 1394 مبنی بر پرداخت شهریه توسط داوطلبی که در مقطع کارشناسی از آموزش رایگان برخوردار بوده است در تحصیل در مقطع دکترای عمومی رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی و یا مقطع کارشناسی رشته های گروه پزشکی و بخش دوم بند «و» دفترچه شماره یک راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال 1395 و قسمتی از بند 1-8 دفترچه راهنمای انتخاب رشته تحصیلی آزمون سراسری سال 1395 در خصوص عدم پذیرش آن دسته از داوطلبانی که قبلاً با استفاده از امکانات دولتی (آموزش رایگان) تحصیلات خود را در رشته ای به اتمام رسانیده اند در همان مقطع قبولی قبلی و در همان دوره (روزانه) و امکان ثبت نام این قبیل از داوطلبان در دوره نوبت دوم (شبانه) در همان مقطع و پرداخت شهریه همانند دانشجویان دوره شبانه در صورت قبولی در دوره روزانه، ابطال شده است و در تصویب بند «و» دفترچه آزمون سراسری سال 1396 دانشگاهها و موسسات آموزش عالی کشور پذیرش آن دسته از داوطلبانی که قبلاً با استفاده از امکانات دولتی (آموزش رایگان) تحصیلات خود را در رشته ای به اتمام رسانیده اند، در همان مقطع قبولی قبلی و در همان دوره (روزانه) امکان پذیر ندانسته است، بنابراین بند «و» دفترچه آزمون سراسری سال 1396 به لحاظ مغایرت با مفاد آراء هیات عمومی با استناد به بند 1 ماده 12 و مواد 88 و 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال میشود.
محمدکاظم بهرامی - رئیس هیات عمومی دیوان عدالت اداری