تاریخ دادنامه قطعی: 1394/03/25
شماره دادنامه قطعی: ---
پیام: در فرض تداوم رابطه زوجیت بین طرفین به مدت قابل توجهی(چهل سال) که عرفا حکایت از دائمی بودن عقد نکاح دارد و با توجه به اینکه موقت بودن نکاح امری استثنائی بوده و نیاز به اثبات دارد؛ نکاح مذکور دائم تلقی میشود.
خانم م. ف.ف. با وکالت آقای ع. ن. در تاریخ 1393/06/03 دادخواستی به طرفیت وراث مرحوم م. ن.ق.الف. (خانم ها و آقایان ف. همسر و الف. و م. و ز. و ص. و الف. شهرت همگی ن. ق. فرزندان مرحوم) به خواسته اثبات زوجیت با ثبت واقعه ازدواج تقدیم دادگاههای خانواده تبریز نموده و وکیل خواهان چنین توضیح داده بر حسب اعلام موکله و استشهادیه محلی پیوستی مبنی بر اینکه مشارالیها در اوایل سال 1349 هجری شمسی با مرحوم م. ن. ق. (مورث خواندگان) ازدواج دائم نموده و سالهای متمادی به عنوان همسر دومی مرحوم در منزل جداگانه ایشان زندگی کردهاند که به لحاظ شرایط و موقعیت خانوادگی مرحوم امکان ثبت واقعه ازدواج نشده و موکله از حقوق بعد از فوت همسرش محروم گردیده است و تقاضای رسیدگی و صدور حکم شایسته مبنی بر اثبات زوجیت را نمودهاند. رسیدگی به موضوع به شعبه بیست و ششم دادگاه خانواده تبریز ارجاع گردیده دادگاه مرقوم با ارسال نسخه ثانی دادخواست و ضمائم برای خواندگان طرفین را به دادرسی دعوت نموده جلسه مقرر در تاریخ 1393/06/29 با حضور وکیل خواهان و سه تن از خواندگان به اسامی الف.، م. و الف. هر سه ن. تشکیل گردیده وکیل خواهان خواسته را به شرح دادخواست بیان داشته و عنوان نموده که برای اثبات ادعا شهودی وجود دارد که به شهادت آنان استناد نموده خواندگان حاضر در جلسه باستثنای الف. که مادر وی خواهان پرونده است ضمن قبول رابطه زوجیت نکاح خواهان را موقت اعلام نمودهاند نه دائم و آقای الف. ن. اظهار داشته بنده خواسته را قبول دارم و خواهان با مرحوم پدرمان ازدواج دائمی نموده بودند. دادگاه ضمن اخذ توضیحاتی از وکیل خواهان در مورد وجود سندعادی یا رسمی در مورد نوع عقد قرار استماع شهادت شهود خواهان را صادر نموده و الف. و م. دو تن از خواندگان حاضر نیز در جهت اثبات نوع عقد (موقت بودن آن) به شهادت شهود استناد نمودهاند که دادگاه مراتب حاضر کردن شهود را در جلسه بعدی و ابلاغ آن به خواندگان را دستور داده است. آقای ی. پ.به وکالت از خواندگان خود را معرفی نموده جلسه مقرر بعدی در تاریخ 1393/07/28 تشکیل گردیده است. در این جلسه وکیل خواهان و نیز وکیل خواندگان حضور یافتهاند. از خواندگان نیز آقایان الف. و الف. حضور داشتهاند. طرفین شهود خود را معرفی و از هر طرف دو نفر که دادگاه شهادت آنان را استماع نموده است. شهود عمدتا خواهان و مرحوم م. ن. را در مدت 40 سال زن و شوهر اعلام نمودهاند ولیکن از اینکه عقد نامبردگان موقت یا دائمی بوده اظهار بی اطلاعی نمودهاند. وکلاء هر یک مطالبی بیان داشتهاند که دادگاه اظهارات آنان را استماع کرده و در صورتمجلس منعکس نموده است و متعاقب جلسه مذکور دادگاه با اعلام ختم رسیدگی به شرح دادنامه شماره --- -- 1393/08/18 به صدور رای مبادرت نموده و با استدلالات مندرج در دادنامه و از جمله اینکه تداوم رابطه زوجیت بین طرفین به مدت تقریبی چهل سال عرفا حکایت از دائمی بودن عقد نکاح دارد و موقت بودن نکاح امری استثنائی بوده و نیاز به اثبات دارد دعوی مطروحه را وارد تشخیص و به استناد مواد 183 - 191 - 219 - 223 - 1062 از قانون مدنی و ماده 198 از قانون آیین دادرسی مدنی حکم به وجود رابطه زوجیت دائم بین خواهان با مورث خواندگان (مرحوم م. ن.) تا زمان فوت آن مرحوم صادر و اعلام میدارد. رای حضوری و قابل تجدیدنظر توصیف شده است. پس از آن خواندگان با وکالت آقای ی. تجدیدنظر خواهی به عمل آوردهاند و پرونده در شعبه --- دادگاه تجدیدنظر استان آذربایجان شرقی مطرح گردیده و دادگاه مرقوم نیز با اعلام ختم دادرسی در وقت فوق العاده مورخ 1393/10/16 به شرح دادنامه شماره --- -- 1393/10/17 به صدور رای مبادرت و با استدلال منعکس در دادنامه تجدیدنظر خواهی را وارد ندانسته و ضمن رد آن دادنامه تجدیدنظر خواسته را تایید و استوار نمودهاند و رای را قابل فرجام خواهی در دیوان عالی کشور توصیف نموده اند و پس از صدور و ابلاغ رای مزبور خواندگان با وکالت آقای ی. پ. فرجام خواهی به عمل آورده و پرونده جهت رسیدگی به فرجام خواهی نامبردگان به دیوان عالی کشور ارسال و حسب الارجاع در این شعبه مطرح و اینک رسیدگی به درخواست مطروحه در دستور کار شعبه قرار دارد و مفاد لایحه وکیل فرجامخواهان حین شور قرائت میگردد. از ناحیه فرجام خوانده ظاهرا لایحهای واصل نگردیده است. هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای م. ک. عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده نسبت به دادنامه شماره --- -- 1393/10/07 فرجام خواسته مشاوره نموده چنین رای میدهد:
در خصوص فرجام خواهی آقایان و خانمها: 1 - ف. خ. 2 - الف. 3 - م. 4 - س. 5 - ز. 6 - ص. 7 - الف. شهرت همگی ن. ق. (ردیف اول همسر مرحوم م. ن.ق. وردیفهای 2 الی آخر فرزندان آن مرحوم) با وکالت آقای ی. پ. نسبت به دادنامه شماره --- -- 1393/10/07 صادره از شعبه سیزدهم دادگاه تجدیدنظر استان آذربایجان شرقی که متضمن تایید دادنامه شماره --- -- 1393/08/18 صادره از شعبه بیست و ششم دادگاه خانواده تبریز است و دادنامه اخیر الذکر مشعر بر صدور حکم به وجود رابطه زوجیت دائم بین خانم م. ف.ف. با مورث فرجام خواهان (مرحوم م. ن.ق.الف.) تا زمان فوت آن مرحوم است. نظر به اینکه ازناحیه وکیل فرجام خواهان ایراد و اعتراض موثر و موجهی که بر اساس و مبانی و استنباط و استدلال دادگاههای بدوی و تجدیدنظر خدشه وارد و موجب نقض رای فرجام خواسته گردد به عمل نیامده و رای مزبور نیز با توجه به محتویات پرونده و دلایل موجود در آن موافق با موازین شرعی و قانونی صادر شده و فاقد ایراد و اشکال موثر است و لذا بنا به مراتب ضمن رد فرجام خواهی به عمل آمده دادنامه فرجام خواسته مستندا به ماده 370 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی ابرام میگردد. این رای قطعی است.
شعبه --- دیوان عالی کشور - رئیس و عضو معاون
محمد علی کریمپور - غلامرضا شاکری