‌بخش سوم - معافیت کفالت

از قانون خدمت وظیفه عمومی
(اصلاحی 1390/08/22)- مشمولین زیر حسب مورد از انجام خدمت دوره ضرورت معاف میباشند:
1 (اصلاحی 1390/08/22)- یگانه فرزند ذکور مراقب یا نگهدارنده پدر نیازمند مراقبت که قادر به اداره امور خود نباشد.
2 (اصلاحی 1390/08/22)- یگانه مراقب یا نگهدارنده مادر فاقد شوهر
3 (اصلاحی 1390/08/22)- تنها برادر تنیِ سرپرست خواهر فاقد پدر، همسر و فرزند ذکور غیرمحجور
4 (اصلاحی 1390/08/22)- تنها برادرِ سرپرستِ برادرِ کبیرِ نیازمندِ مراقب و فاقد پدر و همسر و فرزند ذکور غیرمحجور و فاقد شغل
5 (اصلاحی 1390/08/22)- یگانه سرپرست برادر کمتر از هجده سال تمام
6 (الحاقی 1390/08/22)- یگانه نوه ذکور مراقب یا نگهدارنده جد فاقد فرزند یا جده فاقد شوهر و فرزند
7 (الحاقی 1390/08/22)- مشمولی که همسرش فوت نموده و از او دارای فرزند صغیر بوده مادامی که ازدواج مجدد نکرده است و یا همسری دارد که بعد از ازدواج معلول شده و نیازمند مراقبت باشد.
8 (الحاقی 1390/08/22)- از چند برادر واجد شرایط اعزام به خدمت در صورت اعزام یکی از برادران به خدمت، یکی از برادران میتواند تا اتمام خدمت او از تعویق اعزام استفاده نماید.
9 (الحاقی 1390/08/22)- در مورد معافیت از انجام خدمت ضرورت یک نفر از فرزندان خانواده‌‌ ای که دو برادر آنان خدمت سربازی را انجام داده‌ اند، ستاد کل نیروهای مسلح تصمیم ‌گیری می‌ کند.
10 (الحاقی 1390/08/22)- یکی از فرزندانِ پسر سربازی که در حین خدمت سربازی فوت کند و یا یکی از فرزندان ذکور خانواده ای که یک فرزند آن خانواده در حین انجام خدمت سربازی فوت نموده باشد.
تبصره 1 (اصلاحی 1379/03/01)- منظور از یگانه مراقب، تنها فرزند ذکور یا برادر یا نوه بیش از هجده سال تمام اس-ت که مراقبت ه-ر یک از بستگان مذکور در این ماده را به علت نقص عضو، بیماری، کبر سن، صغر سن، یا اناث بودن برعهده دارد، نیازمندی اشخاص مذکور به مراقبت با توجه به نقص عضو، بیماری و یا محجور بودن آنان به تشخیص شورای پزشکی است.
تبصره 2 (اصلاحی 1390/08/22)- مشمولین موضوع بند (2) این ماده تا سی ماه متوالی می‌توانند از معافیت کفالت موقت استفاده نمایند و در پایان مدت فوق در صورت دارا بودن شرایط کفالت از انجام خدمت دوره ضرورت معاف می گردند.
تبصره 3 (اصلاحی 1379/03/01)- وجود برادری که از معافیت تحصیلی برخوردار است مانع از معافیت کفالت موقت مشمولی که سرپرستی خانواده را برعهده دارد، نیست. این معافیت فقط در طول مدت معافیت تحصیلی برادر مشمول که خارج از شهرستان محل سکونت به تحصیل اشتغال دارد معتبر است و مشمول پس از آن با رعایت سایر مقررات این قانون به خدمت دوره ضرورت اعزام می‌ شود.
تبصره 4 (الحاقی 1390/08/22)- در صورتیکه برادر یا برادران یا پدر مشمول به دلیل بیماری یا معلولیت زمینگیر بوده و بنا به تشخیص شورای پزشکی فاقد صلاحیت و یا ناتوان برای سرپرستی باشند و مشمول نیز عملاً مراقبت یا سرپرستی را بر عهده داشته باشد، میتواند از معافیت کفالت برخوردار گردد.
(الحاقی 1390/08/22)- نحوه معافیت از خدمت فرزندان ذکور مددجویان به شرح زیر است:
1 - یکی از فرزندان ذکور مادران فاقد شوهر تحت پوشش کمیته امداد حضرت امام(ره) و سازمان بهزیستی از انجام خدمت دوره ضرورت معاف است.
2 - مشمولانی که حداقل یک فرزند معلول داشته باشند از انجام خدمت دوره ضرورت معاف می‌ باشند. 3 - تنها پسر خانواده‌هایی که دارای سه فرزند اناث یا بیشتر باشند از انجام خدمت دوره ضرورت معافند.
4 - مشمولانی که با معلولان اناث دارای معلولیت جسمی - حرکتی ازدواج کنند به صورت موقت از انجام خدمت دوره ضرورت معاف می‌شوند و پس از گذشت پنجسال از استمرار ازدواج آنها معافیت موقت به معافیت دائم تبدیل می‌ شود.
(اصلاحی 1390/08/22)- مشمولانی که پدر یا مادر یا فرزند یا برادر یا خواهر آنان در راه به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی و استمرار آن شهید یا جانباز یا اسیر یا جاویدالاثر شده یا بشوند و مراتب مورد تأیید نهادهای ذی ربط باشد به شرح ذیل از انجام خدمت سربازی معاف می‌شوند:
1 (اصلاحی 1364/09/14)- کلیه فرزندان ذکور شهدا و جاویدالاثران (مفقودین) از انجام خدمت دوره ضرورت معاف می‌باشند.
2 (اصلاحی 1364/09/14)- به ازاء هرشهید یا آزاده با حداقل بیست و چهار ماه سابقه اسارت یا جانباز با حداقل (25%) جانبازی یا جاویدالاثر(مفقود) فاقد فرزند ذکور یک نفر از برادران آنها از انجام خدمت دوره ضرورت معاف می‌ شوند.
3(اصلاحی 1390/08/22)- در صورت تأیید فرماندهی کل قوا بیست و چهار ماه آزادگی به دوازده ماه آزادگی، بیست ‌و ‌پنج ‌درصد (25 %) جانبازی به ده ‌درصد (10 %) جانبازی، سی ‌ماه سابقه حضور در جبهه به دوازده‌ ماه سابقه حضور در جبهه
تبصره(الحاقی 1395/11/10)- فرزند شهید مشابه جانباز پنجاه درصد (50 %) محسوب می ‌شود.
4 (الحاقی 1390/08/22)- کلیه مشمولین جانباز دارای حداقل ده درصد (10%) جانبازی از انجام خدمت دوره ضرورت معاف می‌باشند.
5 (الحاقی 1390/08/22)- یک فرزند خوانده قانونی ذکور جانبازی که برابر گواهی بنیاد شهید و امور ایثارگران صاحب فرزند نمی شود از انجام خدمت دوره ضرورت معاف می‌شود.
6 (الحاقی 1390/08/22)- مشمولانی که با جانبازان اناث دارای درصد جانبازی بیست و پنج درصد (25%) و بالاتر ازدواج کنند به صورت موقت از انجام خدمت دوره ضرورت معاف می‌ شوند و پس از گذشت پنج سال از معافیت موقت آنان در صورت استمرار ازدواج معافیت موقت به معافیت دائم تبدیل می‌گردد.
7 (الحاقی 1395/12/14)- در صورت اذن فرماندهی کل قوا:
- فرزندان رزمندگان با سابقه حضور در جبهه به ازای هر ماه حضور یک ماه کسر خدمت از نظام وظیفه
- فرزندان آزادگان به ازای هر ماه اسارت یک ماه کسر خدمت از نظام وظیفه
- فرزندان جانبازان به ازای هر درصد جانبازی یک ماه کسر خدمت از نظام وظیفه
تبصره(الحاقی 1395/12/14)- بهره مندی فرزندان جانبازان بر اساس درصد جانبازی صادره از کمیسیون عالی پزشکی نیروهای مسلح یا بنیاد اقدام می‌گردد و در خصوص آموزش خدمت نظام وظیفه بر اساس مقررات ستاد کل نیروهای مسلح عمل می‌گردد.
تبصره - شرایط اسیر و مفقودالاثر و معلول شناخته شدن و خانواده آنان در آیین‌نامه اجرائی این قانون پیش ‌بینی خواهد شد.
مشمولانی که ادعای کفالت میکنند میتوانند مدارک لازم را پیش از اعزام به حوزه وظیفه عمومی محل سکونت خود تسلیم کنند.
تحقیقات لازم نسبت به ادعای کفالت این قبیل مشمولان و همچنین تصدیق صحت مندرجات استشهاد و مدارک آنها با شهربانی و یا ژاندارمری خواهد ‌بود.
تبصره - در هر سال که مشمولان سالم و بلامانع، نیاز نیروهای مسلح جمهوری اسلامی را تأمین نموده باشند به مشمولان بند 2 ماده 39 و‌ مشمولانی که دارای معافیت موقت و معتبر به مدت 2 سال باشند معافیت دائم در زمان صلح داده خواهد شد.