شماره دادنامه: 140231390003359924
تاریخ دادنامه: 1402/12/22
شماره پرونده: 0105237
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: شرکت انجمن صنفی کارفرمایی انبوه سازان و سازندگان مسکن و ساختمان استان مازندران با وکالت آقای حسین محمدی دارابی
طرف شکایت: شورای اسلامی شهرستان ساری
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 4-2-4-19 تحت عنوان مابه التفاوت عوارض از تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1401 مصوب شورای اسلامی شهر ساری
گردش کار: آقای حسین محمدی دارابی به وکالت از شرکت انجمن صنفی کارفرمایی انبوه سازان و سازندگان مسکن و ساختمان استان مازندران به موجب دادخواستی ابطال بند 4-2-4-19 تحت عنوان مابه التفاوت عوارض تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1401 مصوب شورای اسلامی شهر ساری را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:
" به استحضار عالی می رساند که شورای اسلامی شهر ساری به موجب بند 4-2-4-19 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1401 شهرداری ساری ردیفی تحت عنوان مابه التفاوت عوارض ساختمان هایی که مازاد بر پروانه ساختمان به موجب رای کمیسیون ماده صد به ابقاء آن باشد، وضع نموده است و بر اساس آن عوارض چندین برابر و مضاعف نسبت به بنا دریافت میدارد با این توضیح برای تراکم تا 2000 متر، متری پانصد هزار تومان، از 2000 متر تا 3000 متر، متری 600 هزار تومان و از 3000 تا 5000 متر، متری 800 هزار تومان و سپس اقدام به صدور پروانه می نماید. لیکن پس از شروع به ساخت ساختمان و تخلفات ساختمانی و پس از طرح موضوع تخلف در کمیسیون ماده 100 شهرداری، در صورتی که رای کمیسیون ماده صد بر ابقای بنا با جریمه باشد شهرداری به موجب این مصوبه شورای شهر اقدام به اخذ عوارض (پس از جریمه و مبالغ جریمه برای اضافه بنای احداثی) مینماید و در صورتی که مجموع مساحت احداث بنا شده از متراژ مندرج در پروانه بالاتر رود به گونه ای که از یک گروه تعرفه ای مثلاً از 2000 متری به گروه تعرفه 3000 متری وارد گردد شهرداری مابه التفاوت مبلغ این دو گروه تعرفه ای را برای متراژ پروانه مجدداً از مالک اخذ می نماید.
مفاد ردیف وضع شده شورای اسلامی شهر ساری برخلاف آراء شماره 1100 و 2353 هیات عمومی دیوان عدالت اداری که در رابطه با موضوع مشابه صادر شده است، میباشد. همچنین در اجرای مصوبه مذکور به جداول مربوطه در جهت اخذ عوارض اشاره شده است که این جداول و نحوه محاسبه آن چندین برابر و برخلاف آراء هیات عمومی دیوان عدالت اداری میباشد. این انجمن با سازمان امور شهرداری های کشور در مور غیرقانونی بودن دریافت عوارض مکاتباتی نموده است و مدیرکل دفتر برنامه ریزی و بودجه سازمان امور شهرداری های کل کشور طی شرحی به شماره 16447-1401/04/04 به شهرداری ساری دستوری در جهت عدم وصول این گونه عوارض صادر کرده، اما متاسفانه با وصف تمامی این موضوعات شهرداری به استناد مصوبه شورای اسلامی شهرسازی مبادرت به دریافت عوارض مضاعف و برخلاف قانون مینماید با توجه به اینکه رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری در حکم قانون است و شورای اسلامی شهر ساری پس از صدور آراء هیات عمومی دیوان عدالت اداری مجاز به تصویب چنین مصوبه ای نبوده است و عوارض وضع شده مضاعف میباشد. بر اساس بند 1 ماده 12 و ماده 13 قانون دیوان عدالت اداری ابطال مصوبه مذکور مورد درخواست است. "
در پی اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر هیات عمومی دیوان عدالت اداری، برای وکیل شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه ای به طور خلاصه توضیح داده است که:
" مصوبه مورد شکایت مغایر با:
1- ماده 92 قانون آیین دادرسی دیوان عدالت اداری
2- مغایر با آرای شماره های 2253-1400/08/18 و 1100-1400/03/29 هیات عمومی دیوان عدالت اداری
3- بند 14 اصل 3 و اصل 20 قانون اساسی
4- بند (ج) و (ش) ماده 14 آییننامه اجرایی نحوه وصول عوارض توسط شورای اسلامی شهر مصوب 1378/07/07
5- نامه شماره 16447-1401/04/04 سازمان شهرداری ها و دهیاری های کل کشور میباشد. "
متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:
" تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1401 مصوب شورای اسلامی شهر ساری
4-2-4-19 مابه التفاوت عوارض: در محاسبه عوارض صدور پروانه ساختمانی بناهای احداثی مازاد بر پروانه ساختمانی و یا بناهای احداثی بدون پروانه ساختمانی در خانه های تک واحدی و مجتمع های مسکونی در صورتی که رای قطعی کمیسیون ماده صد بر ابقاء بنا باشد، کل بنا (سطح ناخالص کل بنا) در ردیف مربوط به جداول منظور و مابه التفاوت عوارض محاسبه و دریافت خواهد شد. مابه التفاوت ناشی از افزایش بهای عوارض یک مترمربع از بنا به علت افزایش مساحت بنا و افزایش درصد میانگین سطح واحد با توجه به ردیف جدولی عوارض پذیره بوده و شامل مراحل ذیل میباشد:
1- محاسبه بهای عوارض یک مترمربع از بنای سابق با توجه به ردیف جدولی و قیمت منطقه ای سال جاری انجام میگیرد.
2- محاسبه بهای یک مترمربع از مساحت بنای موجود با توجه به ردیف جدولی و قیمت منطقه ای سال جاری انجام میگیرد.
3- محاسبه اختلاف بهای بند 2 و بند 1. بدیهی است اگر حاصل عدد صفر یا منفی باشد مشمول مابه التفاوت نمی گردد.
4- در صورتی که حاصل بند 3 از صفر بیشتر باشد در کل مساحت بنای قدیم (سال تغییرات 1400 و به بعد) ضرب میگردد.
5- در صورتی که یک واحد تجاری بدون تغییر مساحت به دو واحد یا بیشتر تبدیل شود، عوارض ناشی از افزایش تعداد واحدها از مابه التفاوت عوارض بر اساس تعداد واحدهای قدیم و عوارض بر اساس تعداد واحدهای جدید، بر اساس محاسبات روز به دست میآید.
6- در صورتی که مالک دارای پایانکار باشد و مبادرت به تغییر تعداد دهنه مغازه ها نماید مابه التفاوت عوارض بر اساس فرمول مربوطه اخذ میگردد. "
در پاسخ به شکایت مذکور، رییس شورای اسلامی شهر ساری به موجب لایحه شماره 6/11590/ش/140-1401/10/20 به طور خلاصه توضیح داده است که:
" همان گونه که مستحضر می باشید عوارض موضوع دادخواست پس از سیر تشریفات قانونی و تایید کمیته تطبیق مصوبات فرمانداری شهرستان ساری و بر مبنای عوارض مجاز اعلامی در لیست ابلاغی وزارت کشور تصویب و جهت اجرا به شهرداری ساری ابلاغ شده لذا عوارض مورد ادعا جزء عوارض قانونی قابل دریافت محسوب گردد. با امعان نظر به مصوبه مورد ادعای شاکی، کاملاً واضح و روشن میباشد که موارد مورد ادعا چه از لحاظ مساحت و قیمت پایه عوارض مورد ادعا فرضی و غیر واقعی بوده و نحوه محاسبه و تطابق آن با مصوبه هیچ گونه انطباقی با تعرفه عوارض مصوب شده معترض عنه ندارد و این ادعا صرفاً در جهت انحراف ذهن اعضا بیان شده است. پیش از توضیح در مصوبه معترض عنه بایستی بیان نمود که کلیه مجوزهای ساختمانی بر اساس طرح جامع و تراکم پایه 100 درصد مساحت زمین مورد نظر بوده، لذا با توجه به تراکم مجاز مقرر در طرح جامع که در هر پهنه و قطعه متفاوت از هم میباشد ضریبی بزرگتر از 1 نسبت به تراکم پایه میباشد. لیکن در اثر افزایش تراکم مجاز (اعم از سطح و ارتفاع) بر حسب میزان تراکم مجاز، ساختمان در گروه بندی مقرر در دفترچه تعرفه عوارض قرار گرفته و با تناسب بین ضریب مجاز به پایه گروه بندی هر ساختمان تغییر و متعاقباً به تناسب افزایش تراکم، قیمت پایه محاسباتی عوارض هر ساختمان نیز تغییر نموده و افزایش می یابد.
همچنین بر اساس آرای هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره 1030-1396/10/12 و 1748-1399/11/18 این هیات، وضع عوارض برای بناهای احداثی ابقاء شده در کمیسیون ماده صد قانون شهرداری صرفاً در رابطه با عوارض صدور پروانه ساخت مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات نیست و علاوه بر آن مانند یک و نیم برابر یا دو و یا چند برابر از مصادیق عوارض مضاعف محسوب شده و دریافت آن فاقد وجاهت قانونی و برخلاف مفاد آرای هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره 786-1396/08/09 این هیات است که این شهرداری کاملاً موارد مورد اشاره را در تنظیم و اخذ هرگونه عوارض رعایت نموده است. علی هذا با عنایت به مراتب معنونه نظر به اینکه شاکی دلیل و مستندی که بیانگر غیرشرعی و غیرقانونی بودن تعرفه عوارض موضوع شکایت به ضمیمه دادخواست ارایه ننموده و صرفاً ادعای بدون پشتوانه قانونی بیان شده، این در حالی است که مصوبه مورد اعتراض با رعایت و تشریفات قانونی و تایید مراجع ذی ربط مورد تصویب قرار گرفته لذا از محضر ریاست تقاضای رسیدگی و رد شکایت شاکی مورد استدعا است. "
در اجرای ماده 84 قانون دیوان عدالت اداری، پرونده به هیات تخصصی شوراهای اسلامی دیوان عدالت اداری ارجاع میشود و هیات مذکور به موجب دادنامه شماره 140231390003001692-1402/11/17، ردیف 5 و 6 بند (4-2-4-19) تحت عنوان مابه التفاوت عوارض تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1401 مصوب شورای اسلامی شهر ساری را قابل ابطال تشخیص نداد و رای به رد شکایت صادر کرد. رای مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رییس و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.
رسیدگی به بند 4-2-4-19 تحت عنوان مابه التفاوت عوارض از تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1401 مصوب شورای اسلامی شهر ساری در دستورکار هیات عمومی قرار گرفت.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1402/12/22 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
با توجه به اینکه تصویب تعرفه شماره 4-2-4-19 به استثناء ردیف های 5 و 6 آن از تعرفه عوارض محلی سال 1401 شهرداری ساری که تحت عنوان مابهالتفاوت عوارض به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، در حدود اختیارات مرجع تصویبکننده آن بوده و مغایرتی با قوانین و مقررات مورد استناد ندارد، لذا ابطال نشد. این رای براساس ماده 93 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/02/10) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است./
حکمتعلی مظفری
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری