اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان با توجه به تعداد شعبات مراجع حل اختلاف کار، تعداد نمایندگان کارگران و کارفرمایان در مراجع مذکور را به نحوی تعیین خواهد کرد که تشکیل جلسات هیاتها با حضور نمایندگان میسر باشد.
فصل سوم - مقررات مشترک
از
آیین‌نامه انتخاب اعضای مراجع حل اختلاف کار
اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان باید حداقل چهار ماه قبل از پایان مهلت اعتبار نامه نمایندگان در مراجع حل اختلاف کار، مراتب را به مرجع انتخاب کننده اعلام نماید.
از هر کارگاه فقط یک نفر را میتوان تحت عنوان نماینده کارگر و یک نفر را تحت عنوان نماینده کارفرما برای عضویت در مراجع حل اختلاف کار هر واحد تعاون کار و رفاه اجتماعی انتخاب و معرفی نمود.
نماینده کارگران در مراجع حل اختلاف کار باید کارگر مشمول قانون کار بوده و نمی توان افراد غیر مشمول قانون کار با کارگران بازنشسته را به عنوان نماینده کارگران در مراجع مذکور معرفی نمود. لیکن کارگران بازنشسته که بعد از بازنشستگی در کارگاهی مشغول به کار میشوند کارگر مشمول قانون کار به شمار آمده و با ارائه مدارک و مستندات اشتغال از طرف مرجع معرفی کننده به اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان می‌توانند به عنوان نماینده کارگران در مراجع حل اختلاف کار عضویت داشته باشند.
نماینده کارفرمایان در مراجع حل اختلاف کار باید کارفرمای مشمول قانون کار بوده و نمی‌توان کارگر مشمول قانون کار را به عنوان نماینده کارفرما به اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان معرفی نمود.
مسئولیت تطبیق شرایط افراد معرفی شده برای عضویت در مراجع حل اختلاف کار با مقررات این آیین‌نامه با مرجع انتخاب کننده میباشد. در صورت معرفی افراد فاقد شرایط اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان مکلف است به طور مستند و مستدل نسبت به اعلام موضوع به مرجع انتخاب کننده برای معرفی افراد جدید مطابق با شرایط مقرر در این آیین‌نامه اقدام نماید مرجع انتخاب کننده مکلف است حداکثر ظرف مدت پانزده روز فرد جایگزین را معرفی نماید؛ در غیر این صورت حسب مورد برابر با مفاد مواد (5) (6)، (7) فراز آخر ماده (10) و مواد (11) و (12) این آیین‌نامه اقدام خواهد شد. در خصوص نماینده کارفرمایان در هیات حل اختلاف چنانچه فرد منتخب اول واجد شرایط مقرر در این آیین‌نامه نباشد، با درخواست اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی استان کانون انجمنهای صنفی کارفرمایی استان با کانون عالی انجمن های صنفی کارفرمایی ایران حسب مورد مکلف است فرد منتخب بعدی واجد شرایط را به اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان معرفی نماید در غیر این صورت اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان نسبت به برگزاری انتخابات در استان اقدام می‌نماید.
نمایندگان کارگران و کارفرمایان در مراجع حل اختلاف کار نماینده وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی در هیات تشخیص و نماینده مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی در هیات حل اختلاف از تاریخ صدور اعتبارنامه و به مدت دو سال به عضویت مراجع حل اختلاف کار در می آیند. اعتبار نامه عضویت در مراجع حل اختلاف کار توسط اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان و در صورت داشتن شرایط مقرر در این آیین‌نامه حداکثر ظرف یک ماه پس از معرفی مرجع معرفی کننده صادر میگردد. عضویت افراد در مراجع حل اختلاف کار بدون صدور اعتبار نامه یا با اعتبار نامه بدون قید مدت یا مدت کمتر یا بیشتر مطلقاً ممنوع میباشد. چنانچه مدیر کل تعاون کار و رفاه اجتماعی فرماندار و رئیس دادگستری محل شخصاً در جلسه حاضر شوند نیازی به صدور اعتبار نامه برای آنان نمیباشد. معرفی نامه نماینده فرماندار و نماینده رئیس دادگستری محل در حکم اعتبار نامه آنان میباشد. انتخاب و عضویت مجدد اعضا با رعایت شرایط مقرر در این آیین‌نامه بعد از پایان مدت اعتبارنامه بلامانع میباشد.
نمایندگان کارگران و کارفرمایان در مراجع حل اختلاف کار در موارد ذیل عضویت خود را از دست میدهند و اعتبار نامه آنان باطل گردیده و حسب مورد نمایندگان جدید بر اساس مقررات این آیین‌نامه انتخاب و جایگزین آنان میشوند.
1- از دست دادن تابعیت یا کسب تابعیت مضاعف
2- انجام اعمال خلاف موازین اسلامی
3- سلب عدالت و وثاقت
4- استعفا از عضویت در مراجع حل اختلاف کار
5- فوت
6- جنون یا سفه به موجب حکم دادگاه
7- رای دادگاه مبنی بر محرومیت از حقوق اجتماعی
8- پایان دوره نمایندگی
9- بازنشستگی با سایر صور خاتمه قرارداد کار
10- خروج از شمول قانون کار
11- احراز حضور در مراجع حل اختلاف کار سراسر کشور به عنوان نماینده طرفین دعوا
12- غیبت غیر موجه بیش از 3 جلسه متوالی و یا 5 جلسه متناوب در طول یک سال
13- نقض قوانین و مقررات در هنگام انجام وظیفه در مراجع حل اختلاف کار
14- تبعیض یا غرض ورزی و روابط غیر اداری در اجرای قوانین و مقررات در هنگام انجام وظیفه در مراجع حل اختلاف کار
15- سوء استفاده از مقام و موقعیت
16- درخواست مرجع معرفی کننده با ارائه دلیل
1- از دست دادن تابعیت یا کسب تابعیت مضاعف
2- انجام اعمال خلاف موازین اسلامی
3- سلب عدالت و وثاقت
4- استعفا از عضویت در مراجع حل اختلاف کار
5- فوت
6- جنون یا سفه به موجب حکم دادگاه
7- رای دادگاه مبنی بر محرومیت از حقوق اجتماعی
8- پایان دوره نمایندگی
9- بازنشستگی با سایر صور خاتمه قرارداد کار
10- خروج از شمول قانون کار
11- احراز حضور در مراجع حل اختلاف کار سراسر کشور به عنوان نماینده طرفین دعوا
12- غیبت غیر موجه بیش از 3 جلسه متوالی و یا 5 جلسه متناوب در طول یک سال
13- نقض قوانین و مقررات در هنگام انجام وظیفه در مراجع حل اختلاف کار
14- تبعیض یا غرض ورزی و روابط غیر اداری در اجرای قوانین و مقررات در هنگام انجام وظیفه در مراجع حل اختلاف کار
15- سوء استفاده از مقام و موقعیت
16- درخواست مرجع معرفی کننده با ارائه دلیل
هر یک از نمایندگان کارگران و کارفرمایان در صورت استعفا از عضویت در مراجع حل اختلاف کار، باید اصل استعفا را به مرجع معرفی کننده و رونوشت آن را به اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تسلیم نماید.
به منظور اجرای ماده (27) این آیین‌نامه کمیته ای متشکل از مدیر روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان یک نفر نماینده کارگران منتخب از تشکلهای کارگری استانی به طریق ذکر شده در مواد (10)، (11) و (12) این آیین‌نامه و یک نفر نماینده کارفرمایان منتخب توسط تشکل کارفرمایی استان به طریق ذکر شده در مواد (6) و (7) این آیین‌نامه تشکیل میگردد. ریاست کمیته با مدیر روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان خواهد بود. تصمیمات کمیته در خصوص ابطال اعتبار نامه با آرای اکثریت اعضای کمیته خواهد بود. هر کدام از اعضای کمیته یک رای خواهند داشت. رای گیری بعد از بحث و بررسی در خصوص ابطال اعتبار نامه به صورت کتبی و محرمانه خواهد بود. دستور العمل چگونگی تشکیل کمیته مزبور و نحوه فعالیت آن و چگونگی ابطال اعتبار نامه توسط معاونت روابط کار تهیه و ابلاغ خواهد شد.
نمایندگان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در هیات تشخیص و نمایندگان مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان در هیات حل اختلاف در موارد ذیل عضویت خود را از دست میدهند و اعتبار نامه آنان باطل گردیده و حسب مورد نمایندگان جدید بر اساس مقررات این آیین‌نامه انتخاب و جایگزین میشوند.
1- از دست دادن تابعیت با کسب تابعیت مضاعف
2- انجام اعمال خلاف موازین اسلامی
3- سلب عدالت و وثاقت
4- پذیرش استعفا از عضویت در مراجع حل اختلاف کار
5- قطع ارتباط با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
6- فوت
7- جنون یا سفه به موجب حکم دادگاه
8- رای دادگاه مبنی بر محرومیت از حقوق اجتماعی
9- پایان دوره نمایندگی
10- احراز حضور در مراجع حل اختلاف کار سراسر کشور به عنوان نمایندگان طرفین دعوا
11- غیبت غیر موجه بیش از 3 جلسه متوالی و یا 5 جلسه متناوب در طول یک سال
12- نقض قوانین و مقررات در هنگام انجام وظیفه در مراجع حل اختلاف کار
13- تبعیض یا غرض ورزی و روابط غیر اداری در اجرای قوانین و مقررات در هنگام انجام وظیفه در مراجع حل اختلاف کار
14- سوء استفاده از مقام و موقعیت
15- اعمال و رفتار خلاف شئون شغلی
1- از دست دادن تابعیت با کسب تابعیت مضاعف
2- انجام اعمال خلاف موازین اسلامی
3- سلب عدالت و وثاقت
4- پذیرش استعفا از عضویت در مراجع حل اختلاف کار
5- قطع ارتباط با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
6- فوت
7- جنون یا سفه به موجب حکم دادگاه
8- رای دادگاه مبنی بر محرومیت از حقوق اجتماعی
9- پایان دوره نمایندگی
10- احراز حضور در مراجع حل اختلاف کار سراسر کشور به عنوان نمایندگان طرفین دعوا
11- غیبت غیر موجه بیش از 3 جلسه متوالی و یا 5 جلسه متناوب در طول یک سال
12- نقض قوانین و مقررات در هنگام انجام وظیفه در مراجع حل اختلاف کار
13- تبعیض یا غرض ورزی و روابط غیر اداری در اجرای قوانین و مقررات در هنگام انجام وظیفه در مراجع حل اختلاف کار
14- سوء استفاده از مقام و موقعیت
15- اعمال و رفتار خلاف شئون شغلی
به منظور اجرای ماده (30) این آیین‌نامه کمیته ای در ستاد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با عضویت نمایندگان اداره کل روابط کار جبران خدمت و بیمه بیکاری مرکز امور حقوقی مرکز بازرسی ارزیابی عملکرد و ارتباطات مردمی و مرکز حراست وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی تشکیل میگردد. تصمیم کمیته در خصوص ابطال اعتبار نامه با اکثریت آرا و به صورت محرمانه و کتبی خواهد بود. هر یک از اعضای کمیته یک رای خواهند داشت دستورالعمل چگونگی تشکیل کمیته مزبور و نحوه فعالیت آن و چگونگی ابطال اعتبار نامه توسط معاونت روابط کار تهیه و ابلاغ خواهد شد. کمیته مکلف است در صورت ابطال اعتبار نامه فرد متخلف را به هیات تخلفات اداری کارمندان وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی معرفی نماید.
در صورت غیبت غیر موجه سه جلسه متوالی با پنج جلسه متناوب فرماندار و یا رئیس دادگستری محل و یا نمایندگان آنان در طول یک سال موضوع به مقام مافوق آنان اطلاع داده خواهد شد.
موسسه کار و تامین اجتماعی مکلف است به صورت سالیانه نسبت به برگزاری دوره های آموزشی لازم برای اعضای مراجع حل اختلاف کار اقدام نموده و گزارش سالیانه آن را به وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارائه دهد.
ادارات کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استانها مکلف اند حق حضور تخصیص یافته به اعضای مراجع حل اختلاف کار را حداکثر ظرف یک ماه به آنان پرداخت نموده و نتیجه را به اداره کل روابط کار جبران خدمت و بیمه بیکاری اعلام نمایند. هر گونه اهمال در اجرای این ماده مستوجب مسئولیت انتظامی خواهد بود.
اعضای مراجع حل اختلاف کار در رسیدگی و صدور رای با رعایت قوانین و مقررات عمومی کشور به طور مستقل عمل نموده و دارای استقلال رای هستند و هیچ شخص و مرجعی نمیتواند در حین رسیدگی در کار آنان دخالت نماید. نظارت بر عملکرد مراجع حل اختلاف کار توسط کمیته های مقرر در مواد (29) و (31) این آیین‌نامه و بعد از اتمام رسیدگی و صدور رای توسط مرجع رسیدگی کننده و طبق مقررات این آیین‌نامه خواهد بود؛ بنابراین هیچ شخص حقیقی یا حقوقی نمی تواند به بهانه نظارت بر عملکرد مراجع حل اختلاف کار اعضای مراجع مزبور را تحت تاثیر با تسلط خود قرار دهد. در ضمن آرای صادره مراجع حل اختلاف کار لازم الاجرا بوده و هیچ شخص مرجع و مقامی نمیتواند از اجرای آرای مراجع حل اختلاف کار جلوگیری نماید؛ مگر مرجع بالاتر که به موجب قانون چنین اختیاری به او داده شده باشد. اعتراض به آرای مراجع حل اختلاف کار نیز بر اساس قانون در مرجع بالاتر به عمل خواهد آمد. هم چنین به منظور حفظ استقلال نمایندگان وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی در مراجع حل اختلاف کار نقل و انتقال آنان از یک اداره به اداره دیگر با تصمیم کمیته موضوع ماده (31) این آیین‌نامه خواهد بود. تخطی از مفاد این ماده و دخالت در روند رسیدگی مراجع حل اختلاف کار مستلزم معرفی فرد متخلف به هیات تخلفات اداری خواهد بود.
در صورت بروز هر گونه اختلاف در اجرای مقررات این آیین‌نامه نظر مستدل و مستند اداره کل روابط کار جبران خدمت و بیمه بیکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی لازم الاتباع خواهد بود.
این آیین‌نامه در (37) ماده در جلسه مورخ 1402/12/15 توسط شورای عالی کار تهیه شده و در تاریخ....................... به تصویب وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی رسید از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، «آیین‌نامه انتخاب اعضای هیاتهای تشخیص» و «آیین‌نامه انتخاب اعضای هیاتهای حل اختلاف» مصوب 1387/09/02 با اصلاحات و الحاقات بعدی نسخ میگردد.