صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/04/10
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر اصفهان
موضوع
اسقاط حق شکایت کیفری
پرسش
اگر شاکی و متهم در دفترخانه ی اسناد رسمی نسبت به یکدیگر رضایت و گذشت قطعی خود را بدین شرح اعلام نمایند که طرفین نسبت به یکدیگرهیچ گونه شکایت کیفری یا حقوقی نسبت به گذشته، حال یا آینده تحت هر عنوان مجرمانه ندارند و نخواهند داشت و هرگونه شکایت آنها نسبت به یکدیگر چه در حال، آینده یا گذشته در مراجع حقوقی و کیفری از درجه اعتبار ساقط می‌باشد چنانچه هر یک از طرفین بعد از گذشت مدتی از یکدیگر تحت عنوان مجرمانه دیگر یا حقوقی دیگر شکایت کنند آیا رضایت و گذشت قبلی آنها شکایت جدید با موضوع جدید آنها را از درجه اعتبار ساقط می‌نماید یا خیر؟ آیا طرفین می‌توانند درآینده تحت هر عنوان مجرمانه ی جدید دیگر از یکدیگر شکایت کنند یا خیر ؟ شما در خصوص شکایت آنها چه تصمیم یا دستوری صادر می نمایید؟
نظر هیئت عالی
اولاً: سلب حق شکایت کیفری به طور کلی چنانچه به معنای اسقاط حق تمتع به طور کلی باشد با توجه به ماده 959 قانون مدنی پذیرفته نیست و لیکن سلب حق شکایت در مورد خاص و جزیی فاقد منع قانونی است
ثانیاً: در فرض پرسش آنچه اهمیت دارد تشخیص موضوع و قلمرو و محدوده گذشت طرفین در خصوص دعاوی مطروحه است که با توجه به دلایل موجود در پرونده و اوضاع و احوال محاکم به عهده مرجع قضایی رسیدگی کننده است و در هر صورت با لحاظ ماده 101 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 گذشت شاکی باید صریح و منجز باشد بنابراین نظریه اکثریت در نتیجه مورد تائید است.
نظر اکثریت
طرح شکایت کیفری و یا طرح دعوای حقوقی یک حق و قابل اسقاط است اما اسقاط آن به طور کلی و کامل مخالف نظم عمومی بوده و بر اساس مواد 959 و 960 قانون مدنی امکانپذیر نمی‌باشد اما در صورتی که سبب طرح شکایت ایجاد شده به صورت جزئی و مشخص (نه به صورت کلی) امکان اسقاط طرح شکایت کیفری و یا دعوای حقوقی وجود دارد و در صورت اسقاط، امکان طرح شکایت مرتبط و یا مشابه با همان موضوع که سبب آن ایجاد شده و مربوط به تاریخ مشخص است وجود ندارد به عنوان مثال میان دو نفر در تاریخ مشخص درگیری حاصل شده و الف علیه ب در خصوص همان درگیری شکایت ضرب و جرح عمدی مطرح می‌نماید و پس از آن اعلام رضایت نموده و حق طرح شکایت کیفری خود را ساقط می‌نماید این به آن معناست که در خصوص هر آنچه که مرتبط با درگیری ایجاد شده است (به عنوان مثال توهین - تهدید- قدرت نمایی با چاقو و...) و مربوط به همان تاریخ وقوع جرم است حق طرح شکایت کیفری ندارد و به عبارت دیگر آنچه که عرف و اراده طرفین آن را داخل در موضوع شکایت قبلی و به تبع آن داخل در گذشت صورت گرفته می داند قابل طرح مجدد نمی‌باشد و در صورت طرح شکایت توهین و یا تهدید مرتبط با درگیری سابق به جهت اسقاط حق طرح شکایت می بایست قرار منع تعقیب صادر شود. در خصوص جرائم مستمر که با فعل واقع می‌شود (مانند تصرف عدوانی) نیز چنانچه شاکی گذشت خود را اعلام نماید و حق طرح شکایت کیفری را از خود ساقط نماید و همچنان تصرف عدوانی ادامه داشته باشد حق طرح شکایت تحت همین عنوان را ندارد البته در جرایم مستمری که با ترک فعل واقع می‌شود (مانند ترک انفاق) از آنجا که دائماً از سوی مرتکب در حال انجام است لذا امکان طرح شکایت حتی در صورت اسقاط حق طرح شکایت کیفری وجود دارد. نکته ی دیگری که می توان اشاره کرد این است که اگر شاکی در خصوص جرائم علیه تمامیت جسمانی نسبت به صدمات ایجاد شده اعلام گذشت و اسقاط حق طرح شکایت کیفری نماید و پس از آن صدمات سرایت نماید و به عنوان مثال منتهی به فوت شود با وحدت ملاک از ماده 300 قانون مجازات اسلامی 92 امکان طرح شکایت کیفری در خصوص سرایت صدمات و یا فوت وجود دارد.
نظر اقلیت
طرح شکایت کیفری یک حق و به صورت جزئی و نه کلی (بر اساس مواد 959 و 960 قانون مدنی چنانچه شاکی رضایت خویش را در پرونده ای اعلام و حق طرح شکایت کیفری خود را ساقط نماید صرفاً همان موضوع مطرح شده را در برمی گیرد چرا که متهم صرفاً در خصوص همان موضوع تحت تعقیب قرار گرفته و گذشت و اسقاط حق طرح شکایت نیز در خصوص همان موضوع معنا دارد و لذا چنانچه به عنوان مثال بین طرفین در تاریخ مشخص درگیری ایجاد شود و شاکی صرفاً شکایت ایراد ضرب و جرح عمدی مطرح نماید و نسبت به آن اعلام گذشت و اسقاط حق طرح شکایت نماید در این صورت صرفاً شاکی شکایت ایراد ضرب و جرح عمدی مرتبط با همان درگیری را نمی تواند مطرح نماید در صورتی که شکایت توهین و یا تهدید و یا... که در همان درگیری اتفاق افتاده قابل طرح است چرا که متهم در خصوص این موضوعات تحت تعقیب قرار نگرفته و گذشت و اسقاط حق طرح شکایت کیفری به آن مربوط نمی شود) قابل اسقاط است.