رای شماره 140331390000732387 مورخ 1403/03/29 هیات تخصصی اراضی شهرسازی، منابع طبیعی و محیط زیست دیوان عدالت اداری

بسمه تعالی

هیات تخصصی اراضی شهرسازی، منابع طبیعی و محیط زیست

شماره پرونده: ه- ت/ 0300024 شماره دادنامه سیلور: 140331390000732387 تاریخ: 1403/03/29

شاکی: خانم مهری کرکوتی اسکویی

طرف شکایت: اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال نامه های شماره 992/114/703 مورخ 1399/08/22 و شماره 14002/112/1436 مورخ 1400/03/22

--

شاکی دادخواستی به طرفیت اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی به خواسته ابطال نامه های شماره 992/114/703 مورخ 1399/08/22 و شماره 14002/112/1436 مورخ 1400/03/22 به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:

نامه شماره 992/114/703 مورخ 1399/08/22

جناب آقای طوسی

مدیر کل محترم دفتر فنی، امور عمرانی و حمل و نقل و ترافیک استانداری آذربایجان شرقی

با سلام و احترام؛

بازگشت به نامه شماره 58700 مورخ 1400/03/09 در خصوص درخواست اهالی محترم ساکن در بن بست شهدا واقع در خیابان جمهوری جنب مسجد شهدا به استحضار می رساند قسمتی از بن بست مزبور در محدوده حریم درجه یک بازار تبریز واقع بوده و مابقی در محدوده مرکزی بافت تاریخی می‌باشد. (نقشه پیوستی) فلذا ضوابط ارتفاعی چه در محدوده حریم درجه یک و چه در مابقی آن که در محدوده مرکزی بافت تاریخی (داخل بارو) می‌باشد دارای ضابطه یکسان هفت و نیم متر ارتفاع بوده مگر در مواردی که پلاک چسبیده به عرصه ثبت ملی اثر باشد که تابع قوانین خاص خود می‌باشد و لازم به ذکر است ساختمان های احداثی چهار و پنج طبقه بدون اخذ مجوزهای قانونی از این اداره کل و در دهه 80 احداث شده است. این ضوابط حریم منظری و درجه بندی آن که در نامه درخواستی اهالی محترم به آن اشاره شده نداشته و حریم ثبت جهانی بازار تبریز مطابق بندهای 22 و 23 مصوبه شماره 44696/300 مورخ 1395/09/15 شورای عالی معماری و شهرسازی جز سند بالادست و تعهد جمهوری اسلامی به یونسکو محسوب گردیده و لازم الاجرا می‌باشد و رعایت حداکثر ارتفاع 7/5 متر الزامی می‌باشد همچنین در خصوص نتیجه اقدامات تهیه طرح تفصیلی ویژه بافت تاریخی تبریز، علیرغم تمامی مشکلات موجود در خصوص تهیه اسناد و نقشه های پایه و عدم همکاری نهادهای مدیریت شهری کلیه مراحل تهیه این طرح به انجام رسیده و در حال طی نمودن مراحل نهایی از سوی وزارتخانه متبوع و سایر مراجع ذی صلاح می‌باشد که پس از تصویب و ابلاغ آن ملاک عمل خواهد بود.

نامه شماره 14002/112/1436 مورخ 1400/03/22

اهالی کوچه شهداء

ارباب رجوع محترم

با سلام و احترام

بازگشت به نامه شماره 991/112/1184 مورخ 1399/03/17 در خصوص درخواست مجدد بررسی پاسخ صادره استعلام این اداره کل به شماره نامه 982/112/4006 مورخ 1398/05/26 واقع در منطقه مرکزی شهر در خیابان جمهوری اسلامی روبه روی خیابان دارایی جنب مسجد شهداء همجوار با پاساژ امیرکبیر و شیخ صفی به شرح ذیل اعلام می‌گردد:

1- کوچه شهدا از گذرهای مهم بافت تاریخی شهر است که بخشی از آن در حریم بازار و بخش دیگر آن در حریم منظری ثبت جهانی بازار تبریز قرار دارد و هرگونه اقدام مداخله از مرمت تا ساخت و ساز تابع شرایط ضوابط و مقررات ثبت جهانی بازار تبریز خواهد بود.

2- با توجه به معیارهای بافت تاریخی تبریز و رویکرد این مشاور در تهیه طرح جامع حفاظت بافت تاریخی هرگونه تعریض معبر منطبق بر گذرهای تاریخی با توجه به ضوابط بالادست ممنوع بوده و از سوی دیگر بارگذاری عملکردی و جمعیتی منجر به از دست رفتن ارزشهای تاریخی و کیفیت های زیست پذیری خواهد بود. لذا با در نظر گرفتن ضوابط بالادستی لزوم حفظ یکپارچگی و انسجام بافت و. ... بارگذاری و ایجاد طبقات مجاز نخواهد بود.

3- درخواست اهالی محترم بر این استوار است که مجوز بارگذاری و افزایش تراکم موجب صرفه اقتصادی و توسعه این محل خواهد بود که این استدلال با توجه به تجارب سایر بافت های شهری تبریز ارمغانی جز تخریب بیشتر بافت و از دست رفتن ارزش های تاریخی فرهنگی و کیفیت های سکونتی نخواهد داشت.

شایان ذکر است اعتبارنامه صادره یک سال شمسی بوده و پس از انقضای مدت اعتبار نامه یاد شده اخذ مجوز ضروری می‌باشد.

دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:

بن بست شهدا واقع در شهر تبریز یکی از باقت های فرسوده می‌باشد. چون تعدادی از اهالی منجمله اینجانب در نظر دارم منزل خود را تجدیدبنا نمایم بر اساس نظر خوانده و نامه های شماره 992/114/703 مورخ 1399/08/22 و شماره 14002/112/1436 مورخ 1400/03/22 مجوز ساخت حداکثر به ارتفاع 5/7 متر محدود گردیده و موجب شده که ملک اینجانب ارزش اقتصادی تجدیدبنا را از دست داده و امکان بهره برداری از ملک ساقط شده و خسارت سنگینی به اینجانب وارد گردیده است.

به دلایل ذیل تقاضای صدور حکم به ابطال مفاد نامه های فوق الاشعار و الزام خوانده به رعایت طرح تفضیلی تبریز مورد استدعاست.

بر اساس دادنامه شماره 581 مورخ 1398/28/03 و دادنامه شماره 532 مورخ 1391/08/01 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مرجع تعیین تراکم ساختمان (ارتفاع) مطابق بند 3 ماده 1 قانون تغییر نام وزارت ابادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی و ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، کمیسیون ماده 5 قانون مزبور است و این اختیار قابل تفویض به اداره میراث فرهنگی نیست. همچنین مقررات حاکم بر حریم مربوط بر اماکن میراث فرهنگی در بندهای 11 و 12 ماده 2 قانون اساسنامه سازمان میراث با ذکر جزییات مشخص شده است. بنابراین تعیین ارتفاع 5/7 متر خارج از حدود وظایف خوانده بود و فاقد وجاهت قانونی است.

با توجه به مراتب از آنجا که مفاد نامه های فوق الذکر خلاف قانون و خارج از حدود وظایف خوانده می‌باشد لذا تقاضای ابطال آن ها و الزام خوانده به رعایت طرح تفضیلی تبریز را دارم.

خلاصه مدافعات طرف شکایت:

ملک مورد نظر داخل در باروی نجف قلی خان و حریم مصوب مجموعه تاریخی، فرهنگی و ثبت جهانی بازار با لزوم رعایت برای کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی همچنین داخل در بافت تاریخی تبریز واقع شده و مشمول قوانین حاکم بر موضوع می‌باشد. استعلامات شهرداری از این اداره کل در خصوص ساخت و سازهای شهری و صدور پروانه ساخت برابر ماده یک آیین‌نامه اجرایی ماده 166 قانون برنامه سوم توسعه و ماده 102 الحاقی قانون شهرداری ها ضوابط مصوب ملی و جهانی بازار تاریخی، فرهنگی بزرگ تبریز دارای حریم مصوب معمول و این اداره کل نیز مستنداً به ماده 3 قانون اساسنامه میراث فرهنگی مصوب 1367، قانون تشکیل میراث فرهنگی و آیین‌نامه اجرایی حفاظت از میراث فرهنگی مصوب 1381 شورای عالی امنیت کشور و نامه دادستان عمومی و انقلاب کل کشور کشور متضمن لزوم رعایت حرایم آثار ثبتی، حسب وظایف ذاتی و صلاحیتی خویش با رعایت ضوابط اجرایی بافت تاریخی مشاور عرصه مصوب 1374 ممهور به مهر شورای عالی معماری و شهرسازی با لزوم رعایت و اجرای آن برای کلیه ادارات نظر به تصویب نقشه و محدوده بافت تاریخی شهر تبریز مصوب 1394 شورای عالی معماری و شهرسازی ایران ابلاغی به ادارات مربوطه و قانون رعایت از مرمت و احیای بافت های تاریخی، فرهنگی مصوب 1398 با ابلاغ نقشه تدقیق شده بافت تاریخی به دستگاه های ذی صلاح توسط وزارت متبوع مبادرت به اعلام نظر فنی و کارشناسی در خصوص استعلامات صورت گرفته را می‌نماید و برابر نامه وزارت مسکن و شهرسازی رعایت ضوابط حریم بازار در مصوبات کمیسیون ماده 5 نیز الزامی بوده و اقدامات صورت گرفته حسب وظظیفه اداره کل متبوع به طور مطلق برابر قوانین حاکم و جاری معمول و ادعای حال حاضر شاکی واهی، بیاساس و فاقد وجاهت قانونی و اداری می‌باشد و کلیه اعلام نظرات کارشناسی و محدودیت های اعلامی وفق قوانین حاکم و جاری برابر میتثنیات مقرر قانونی در مالکیت و ساخت و ساز به عمل آمده و تبعیضی در پاسخ به استعلامات با وحدت موضوع و محل در امورات محوله قانونی نبوده و جهت احتراز لازم در بازدیدهای کارشناسی نظارت مطلوب اداری به عمل آمده و ایضاً حسب اعلام شکایات در محدوده وقوع ملک متنازع فیه با موضوع واحد آراء قطعی متعدد مبنی بر رد شکایت از شعبات محترم بدوی و تجدیدنظر دیوان عدالت اداری اصدار یافته که بیانگر صحت لزوم رعایت ضوابط مصوب و مقررات قانونی با قابلیت اعمال در حق مالکین می‌باشد.

پرونده شماره ه- ت/0300024 مبنی بر ابطال نامه شماره 992/114/703 مورخ 1399/08/22 معاون مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان آذربایجان شرقی و نامه شماره 14002/112/1436 مورخ 1400/03/22 مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان آذربایجان شرقی در جلسه مورخ 1403/03/13 هیات تخصصی شهرسازی، منابع طبیعی و محیط زیست مورد رسیدگی قرارگرفت و اعضای محترم هیات با اکثریت قریب به اتفاق آرا به شرح ذیل اعلام نظر نمودند:

رای هیات تخصصی شهرسازی، منابع طبیعی و محیط زیست

1- بر اساس ماده 102 قانون شهرداری الحاقی مصوب 1345 مقرر گردیده: «اگر در موقع طرح و اجرای برنامههای مربوط به توسعه معابر تامین سایر احتیاجات شهری مندرج در ماده 96 الحاقی این قانون به آثار ‌باستانی برخورد شود شهرداری مکلف است موافقت وزارت فرهنگ و هنر را قبلاً جلب نماید و نیز شهرداری ها مکلفند نظرات و طرح های وزارت ‌فرهنگ و هنر را راجع به نحوه حفظ آثار باستانی و میزان حریم و مناظر ساختمان ها و میدان های مجاور آنها را رعایت نمایند.»

2- بر اساس بندهای 11 و 12 ماده 3 ‌قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب 1367، « اظهار نظر در کلیه طرحهای عمرانی جامع و تفصیلی در رابطه با مناطق فرهنگی و تاریخی و موافقت نهایی درباره محوطهها و بافت ها و اماکن‌ فرهنگی تاریخی ارزشمند در موارد مذکور و جلوگیری از هرگونه تخریب آنها.» و «تعیین حریم بناها، مجموعهها، محوطهها و تپههای تاریخی ثبت شده و ضوابط خاص معماری و طراحی داخل حریم.» از جمله وظایف سازمان میراث فرهنگی کشور دانسته شده است.

3- بر اساس بندهای 22 و 23 مصوبه شماره 44696/300 مورخ 1395/09/15 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران درخصوص طرح جامع شهر تبریز مقرر گردیده: «به جهت اهمیت و حفظ یکپارچگی و اصالت بافت تاریخی و همچنین با توجه به آسیب ها و تغییرات چند سال گذشته در بافت تاریخی شهر تبریز مقرر می‌گردد طرح ویژه بافت تاریخی در محدوده ابلاغ شده توسط شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با رعایت ضوابط مصوب ثبت جهانی بازار و با تاکید بر آسیب شناسی روندها و اقدامات گذشته، توسط شرکت عمران و بهسازی شهری ایران با همکاری شهرداری و سازمان میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی در مدت 10 ماه آینده تهیه و جهت تصویب نهایی به شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ارسال گردد.» و «با توجه به جایگاه ویژه بازار تاریخی شهر تبریز و لزوم رعایت کلیه ضوابط و مقررات شهرسازی تعهد شده دولت جمهوری اسلامی ایران در محدوده ثبت جهانی بازار، لازم است عرصه و حریم درجه 1 و حریم منظری بازار تاریخی تبریز در نقشه کاربری اراضی پیشنهادی طرح جامع درج و کلیه ضوابط و مقررات ساخت و ساز تا تهیه و تصویب طرح ویژه بافت تاریخی، بر اساس ضوابط سازمان یونسکو و براساس استعلام از اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان صورت پذیرد. ضمن اینکه محدوده بافت تاریخی و عرصه و حرایم سایر آثار ثبتی مطابق ضوابط میراث فرهنگی در اسناد طرح لحاظ شود.»

بنابه مراتب مذکور اظهارنظر در خصوص ارتفاع ساختمان های احداثی در محوطهها و بافت ها و اماکن‌ فرهنگی تاریخی در صلاحیت وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بوده و نامه شماره 992/114/703 مورخ 1399/08/22 معاون مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان آذربایجان شرقی و نامه شماره 14002/112/1436 مورخ 1400/03/22 مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان آذربایجان شرقی مغایر قوانین و مقررات مورد استناد شاکی و خارج از حدود اختیارات مرجع وضع آنها نبوده و قابل ابطال نمی‌باشند. این رای به استناد بند (ب) ماده 84 قانون دیوان عدالت اداری اصلاحی مصوب 1402 ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور از جانب رییس محترم دیوان عدالت اداری یا 10 نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است. همچنین این رای به استناد ماده 93 قانون مذکور پس از قطعیت در رسیدگی و تصمیم گیری های آتی مراجع قضایی و اداری، معتبر و ملاک عمل خواهد بود.

شهریار قلعه

نایب رییس هیات تخصصی شهرسازی، منابع طبیعی و محیط زیست

دیوان عدالت اداری

منبع