تاریخ نظریه: 1397/03/05
شماره نظریه: 7/97/376
شماره پرونده: 96-11-2463
استعلام:
1- طبق مواد فصل سوم از باب دوم قانون امور حسبی مصوب 1319/4/2 اختیارات و مسئولیت قیم و با تاکید بر ماده ی 79 آن آیا اختیار اجازه‌ی خروج از کشور توسط قیم مقرر در بند صدرالاشاره توسعه ی اختیارات و وظایف قیمومت بنا بر قاعده امور مالی تربیت و اصلاح حال محجور بوده و یا اینکه یک امر استثنایی مربوط به امور غیرمالی به شمار می آید؟ 2- ناظر به پاسخ سوال اول در خصوص فرد زیر 18 سال که حکم رشد گرفته است و مفهوم آن با توجه به ماده ی 1210 و تبصره ی 2 آن و ماده ی 1218 قانون مدنی انتفای ولایت در امور مالی و انتفای قیمومت می‌باشد آیا خروج از کشور ایشان به استناد بند 1 ماده 18 قانون صدرالذکر کماکان مشروط به موافقت ولی خاص خود می‌باشد و یا اینکه دادستان نیز می‌تواند در خصوص وی تجویز خروج از کشور اقدام نماید؟ و در ادامه آیا این تجویز دادستان ضرورتا در محدوده ی اضطرار تفسیر می‌شود و یا اینکه موارد غیر اضطرار را نیز شامل می‌شود؟ 3- طبق ماده 119 قانون امور حسبی مبنی بر اینکه مقررات راجع به وظایف و اختیارات مسئولیت قیم شامل امین غائب می‌شود آیا شامل اجازه ی خروج از کشور نیز می‌شود در نتیجه امین غائب نیز بتواند تجویز خروج از کشور نماید یا خیر؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- با عنایت به منطوق بند 1 ماده 18 قانون گذرنامه با اصلاحات بعدی مشعر بر اینکه: «برای اشخاص زیر با رعایت شرایط مندرج در این ماده گذرنامه صادر می‌شود: اشخاصی که کمتر از هجده سال تمام دارند و کسانی که تحت ولایت و یا قیمومت می‌باشند با اجازه کتبی ولی یا قیم آن ها» لذا در مورد بند 1 استعلام، با تقاضای قیم، اداره گذرنامه اقدام به صدور گذرنامه خواهد نمود و بیان اینکه منشا وضع ماده قانونی مذکور بر چه اساسی بوده و آیا توسعه اختیارات و وظایف قیمومت است یا یک امر استثنایی، خارج از وظایف این اداره کل می‌باشد.
2- در خصوص خروج از کشور فرد زیر 18 سال تمام که حکم رشد دریافت نموده است، از آنجائی که صدور حکم رشد از دادگاه برای افرادی که سن آن ها کمتر از 18 سال تمام شمسی است، به معنی اصلح سن آنان در شناسنامه هایشان نیست، لذا این قبیل اشخاص مادام که به سن 18 سال تمام شمسی نرسیده اند، با توجه به بند 1 ماده 18 قانون گذرنامه با اصلاحات بعدی، نمی توانند رأساً تقاضای صدور گذرنامه و خروج از کشور را بنمایند.
3- امین غایب مفقودالاثر که با توجه به ماده 1012 قانون مدنی و ماده 131 قانون امور حسبی منحصراً برای اداره امور مالی غایب مذکور تعیین می‌شود فاقد اختیار تجویز خروج صغیر از کشور می‌باشد؛ ولی امین موقت که طبق ماده 1187 قانون مدنی تعیین می‌گردد دارای اختیار تجویز خروج از کشور می‌باشد.