شماره دادنامه: 566
تاریخ دادنامه: 21؍3؍1398
شماره پرونده: 98؍542
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام کننده تعارض: آقایان آقاشاهی (مشاور امور ایثارگران و مدیرکل دبیرخانه مرکزی و دفاتر استانی دیوان عدالت اداری) و محمدحسین گلشن (مدیر دفتر نمایندگی دیوان عدالت اداری در استان یزد)
موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار: بر اساس ماده واحده قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب 1؍9؍1367 در تعیین حقوق بازنشستگی آنان [جانبازان و...] آخرین حقوق قبل از بازنشستگی مبنای محاسبه قرار می‌گیرد. در خصوص اینکه منظور از آخرین حقوق چیست، بین شعب دیوان عدالت اداری اختلاف نظر وجود دارد، لذا به جهت مذکور، درخواست رفع تعارض و صدور رای وحدت رویه شده است.
گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعب بدوی 42، 45، 24 و 47 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به خواسته الزام به پرداخت حقوق بر اساس آخرین فیش حقوقی موضوع ماده 2 آیین‌نامه اجرایی قانون نحوه بازنشستگی جانبازان و اصلاح حکم بازنشستگی به موجب دادنامه های شماره 9409970904200815-14؍4؍1394، 9409970957000836-14؍5؍1394، 9409970902401035-25؍5؍1394 و 9709970902500034-7؍1؍1397 با این استدلال که در ماده 2 آیین‌نامه اجرایی قانون اصلاح قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور (موضوع تصویب نامه شماره 22686ت33750-6؍3؍1385 هیات وزیران)، به صراحت ملاک محاسبه آخرین حقوق و مبلغ مندرج در آخرین حکم استخدامی که بر اساس ضوابط و مقررات استخدامی حاکم بر دستگاه مربوط مبنای حقوق بازنشستگی قرار گرفته است» تعیین شده، لذا ملاک محاسبه آخرین حقوق قبل از بازنشستگی جانبازان مبلغ مندرج در آخرین حکم استخدامی آنها می‌باشد، حکم به وارد دانستن شکایت و الزام سازمان بازنشستگی کشور به اجابت خواسته شاکیان صادر کرده اند.
آراء شماره 9409970956300377-8؍7؍1394، 9509970956000291-22؍2؍1395، 9409970902401035-25؍5؍1394 و 9709970955601800-24؍5؍1397 در شعب 13، 10، 27 و 15 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری عیناً تایید شده است.
ب: شعب بدوی 26، 25، 52 و 37 در رسیدگی به خواسته الزام به محاسبه حقوق بازنشستگی بر اساس آخرین حقوق دریافتی به موجب دادنامه های 9409970902600974-9؍4؍1394، 9309970902501291-30؍10؍1393، 9209970901201652-20؍9؍1392 و 9109970902600631-30؍2؍1391 با این استدلال که منظور از «آخرین حقوق» طبق ماده واحده قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب 1؍9؍1367، آخرین حقوق دریافتی اشخاص می‌باشد و آیین‌نامه نمی تواند قانون را مقید کند، لذا طبق اطلاق قانون یاد شده محاسبه حقوق بازنشستگی بر مبنای آخرین حقوق دریافتی طبق فیش حقوقی باید صورت گیرد، حکم به وارد دانستن شکایت و الزام سازمان بازنشستگی کشوری به اجابت خواسته شاکیان صادر کرده اند.
رای شماره 9109970902600631-30؍2؍1391 شعبه 37 به لحاظ عدم تجدیدنظر خواهی قطعیت یافته است.
آراء شماره 9409970956300941-23؍8؍1394، 9509970955602645-24؍8؍1395، 9309970955500332-27؍3؍1393 در شعب 13، 6 و 14 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری عیناً تایید شده است.
ج: شعبه 16 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به خواسته اعتراض به نحوه برقراری مستمری بازنشستگان جانبازان به طرفیت سازمان تامین اجتماعی به موجب دادنامه شماره 2445 - 27؍12؍1386 به شرح زیر رای صادر کرده است:
با توجه به مفاد دادخواست تقدیمی و پاسخ مشکی عنه و نظر به اینکه اقدامات سازمان تامین اجتماعی وفق ماده 2 آیین‌نامه اجرایی اصلاح قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلی مشاغل سخت و زیان آور مصوب 10؍2؍1385 بوده که ملاک محاسبه آخرین حکم استخدامی می‌باشد و در خصوص شاکی نیز به همین منوال اقدام گردیده است. علیهذا تخلفی از مقررات مشاهده نگردیده است و حکم به رد شکایت تقدیمی صادر و اعلام می‌گردد.ر ای صادره قطعی است.
در اجرای درخواست اعمال ماده 18 قانون دیوان عدالت اداری توسط ریاست کل دیوان عدالت اداری نسبت به دادنامه صادره از شعبه مذکور، شعبه 2 تشخیص به موجب دادنامه شماره 385-27؍7؍1388 با استدلال زیر رای مذکور را نقض می کند:
از آنجا که دادنامه شماره 2445-27؍12؍1386 صادره از شعبه 16 دیوان عدالت اداری در خصوص خواسته شاکی به طرفیت مشتکی عنه به خواسته اعتراض به نحوه برقراری مستمری وی که منتهی به رد شکایت شاکی گردیده است استدلال شعبه صادر کننده رای این بوده است که وفق ماده 2 آیین‌نامه اجرایی اصلاح قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و... مصوب 10؍2؍1385 که ملاک محاسبه آخرین حکم استخدام در پرداخت مستمری و حقوق بازنشستگی می‌باشد و در خصوص شاکی نیز به همین منوال اقدام گردیده است شکایت شاکی را مردود اعلام نموده است ولی با توجه به اینکه در قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی مصوب 1؍9؍1367 ملاک تعیین حقوق بازنشستگی جانبازان آخرین حقوق قبل از بازنشستگی ملاک محاسبه می‌باشد ولی در مورد شاکی ملاک آخرین حکم استخدامی وی قرار گرفته است که با عنایت به مراتب فوق وقوع اشتباه در خصوص مورد محرز و مسلم است لذا با پذیرش وقوع اشتباه در دادنامه شماره فوق به شرح مرقوم در اجرای ماده 16 قانون دیوان عدالت اداری با نقض دادنامه شماره 2445-27؍12؍1386 صادره از شعبه 16 دیوان عدالت اداری شکایت شاکی را وارد تشخیص و در نتیحه حکم بر الزام مشتکی عنه به محاسبه حقوق بازنشستگی شاکی بر مبنای آخرین حقوق دریافتی شاکی صادر و اعلام می‌نماید. این رای قطعی است. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 21؍3؍1398 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
الف- تعارض در آراء محرز است.
ب- اولاً: با توجه به این که حقوق بازنشستگی از محل کسور بازنشستگی تامین و پرداخت می‌شود و مبالغ مندرج در آخرین فیش حقوقی لزوماً مبنای کسور بازنشستگی نیست و آخرین مبلغ مندرج در فیش حقوقی هر شخص ممکن است در یک ماه بر اثر مطالبات یا دیون افزایش یا کاهش غیر ثابت داشته باشد و مبنا قرار دادن آن می‌تواند موجب تضییع حق یا تبعیض و سوء استفاده اشخاص شود. ثانیاً: هیات وزیران در ماده 2 آیین‌نامه اجرایی قانون اصلاح قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور (موضوع تصویب نامه شماره 2686؍ت33750-6؍3؍1385 هیات وزیران) به صراحت ملاک محاسبه آخرین حقوق جهت بازنشستگی جانبازان و آزادگان را که دارای احکام استخدامی می‌باشند، مبلغ مندرج در آخرین حکم استخدامی تعیین کرده است و این مقرره با توجه به دادنامه شماره 1556-26؍12؍1386 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مغایر قانون تشخیص داده نشده است، بنابراین آراء شعبی که برای محاسبه حقوق بازنشستگی مبلغ مندرج در آخرین حکم استخدامی که مبنای کسور بازنشستگی مستخدم است را ملاک قرار داده اند و نه آخرین دریافتی مستخدم بر اساس فیش حقوقی، صحیح و موافق مقررات تشخیص شد. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
محمدکاظم بهرامیرئیس هیات عمومی دیوان عدالت اداری