تاریخ نظریه: 1401/06/06
شماره نظریه: 7/1401/509
شماره پرونده: 1401-44-509 ح
استعلام:
1- آیا موسسات داوری که به عنوان داور سازمانی عمل می‌کنند، در اختلافات راجع به قرارداد اجاره با توجه به این‌که مدت قرارداد اجاره به اتمام رسیده است، می‌توانند به فروعات آن از جمله خسارت تأخیر در تحویل عین مستأجره رسیدگی کنند یا فقط می‌توانند به اختلافات پیش‌آمده (در زمان حاکمیت قرارداد) رسیدگی کنند؟ 2- چنانچه مستأجر ملک استیجاری را پس از اتمام قرارداد تخلیه نکند، آیا موسسات داوری از پیش تعیین‌شده در متن قرارداد می‌توانند داوری کنند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً، سپری شدن مدت قرارداد اجاره یا هر قراردادی که مقید به مدت است، به معنای بی‌اعتباری قرارداد نیست و مفاد قرارداد به منظور تعیین تعهدات و مسئولیت‌ها و حقوق طرفین حاکم است؛ در نتیجه داور یا سازمان داوری مرجوع‌الیه به درخواست هر کدام از طرفین باید به اختلاف ایجاد شده در محدوده شرط داوری رسیدگی کرده و رأی خود را صادر کند.
ثانیاً، با توجه به مواد 454 و 496 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379، ارجاع اختلافات ناشی از قرارداد اجاره از جمله تخلیه عین مستأجره به داوری منعی ندارد و داور می‌تواند طبق مقررات رسیدگی و رأی خود را در خصوص تخلیه عین مستأجره صادر کند؛ این رأی وفق مقررات قانونی توسط دادگاه صالح اجرا می‌شود؛ اما رأی داور وصف دستور تخلیه ندارد؛ زیرا مطابق ماده 3 قانون روابط موجر و مستأجر مصوب 1376 صدور دستور تخلیه صرفاً توسط مرجع قضایی صالح امکان‌پذیر است.