‌ماده 72 قانون نظام صنفی کشور

(اصلاحی 1390/04/08)- خریداران و مصرف ‌کنندگان و همچنین بازرسان و ناظران موضوع ماده (52) این قانون می ‌توانند شکایت یا گزارش خود را در مورد تخلفات موضوع این قانون به اتحادیه‌ های ذی ربط تسلیم، ارسال یا اعلام دارند.
اتحادیه ‌ها موظفند حداکثر ظرف ده روز شکایت یا گزارش تخلف دریافتی را مورد بررسی قرار دهند و در صورت احراز عدم تخلف فرد صنفی و یا انصراف شاکی پرونده را مختومه نمایند و در صورت احراز تخلف و یا اعتراض شاکی، پرونده را در مرکز استان به سازمان تعزیرات حکومتی و در شهرستان ‌ها به ادارات تابعه سازمان مذکور تسلیم نمایند. سازمان تعزیرات حکومتی و ادارات تابعه در شهرستان‌ ها مکلفند حداکثر ظرف دو هفته در جلسه‌ ای با دعوت از شاکی و مشتکی‌ عنه به پرونده رسیدگی و طبق مفاد این قانون حکم مقتضی را صادر نمایند.

تبصره 1 (اصلاحی 1392/06/12)- صدور رأی در مورد تخلفات موضوع این قانون به‌ غیر از مواردی که در تبصره (2) این ماده آمده است، رأساً توسط روسای شعب سازمان تعزیرات حکومتی و با دعوت از شاکی و مشتکی‌ عنه انجام خواهد شد. حضور نمایندگان سازمان صنعت، معدن و تجارت و اتاق اصناف یا اتحادیه مربوط در جلسات رسیدگی به تخلفات موضوع این تبصره بلامانع است. تجدیدنظرخواهی در مورد تخلفات موضوع این تبصره، مطابق مقررات سازمان تعزیرات حکومتی انجام می‌ شود.

تبصره 2 (اصلاحی 1390/04/08)- رسیدگی بدوی به تخلفات موضوع مواد 57 (گران ‌فروشی)، 58 (کم‌ فروشی)، 59 (تقلب)، 60 (احتکار) و 63 (عدم اجرای ضوابط قیمت ‌گذاری و توزیع) در مواردی که موضوع شکایت شاکی یا گزارش بازرس حاکی از تخلف 12/000/000 ریال است، توسط هیأتی متشکل از یکی از روسای شعب سازمان تعزیرات حکومتی، نماینده اتاق اصناف و نماینده سازمان صنعت، معدن و تجارت با دعوت از شاکی و مشتکی ‌عنه انجام خواهد شد.
مبنای مذکور هر ساله بر اساس نرخ تورم سالانه با پیشنهاد وزارت صنعت، معدن و تجارت و تصویب هیأت وزیران قابل تغییر است.
در صورت تجدیدنظرخواهی هر یک از طرفین، هیأت تجدیدنظر متشکل از یکی از روسای شعب تجدیدنظر سازمان تعزیرات حکومتی، نماینده اتاق اصناف شهرستان و نماینده اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان به موضوع رسیدگی خواهد کرد. نمایندگان اتاق اصناف و اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان در هیأت تجدیدنظر مربوط به هر پرونده باید غیر از نماینده دستگاههای مزبور در هیأت بدوی رسیدگی‌ کننده به همان پرونده باشند.
جلسات هیأتهای رسیدگی بدوی و تجدیدنظر با حضور هر سه عضو رسمی است و آراء صادره با دو رأی موافق معتبر می ‌باشد.

تبصره 3 (اصلاحی 1390/04/08)- ترتیبات رسیدگی اعم از ابلاغ، تشکیل جلسات، واخواهی و اجرای احکام به‌ موجب مقررات سازمان تعزیرات حکومتی صورت می ‌گیرد.

تبصره 4 (اصلاحی 1392/06/12)- در مورد تخلفات تبصره (2) در صورت عدم وجود اداره صنعت، معدن و تجارت یا اتاق اصناف در شهرستان مربوط، نمایندگان نزدیکترین شهرستان در جلسه شرکت خواهند کرد.

تبصره 5 (الحاقی 1392/06/12)- در صورت عدم امکان تشکیل هیأت رسیدگی در هر شهرستان، با تعیین رئیس سازمان تعزیرات حکومتی استان، یکی از هیأتهای رسیدگی شهرستان همجوار استان یا مرکز استان، وظایف مقرر شده را عهده ‌دار خواهد شد.

تبصره 6 (الحاقی 1392/06/12)- اداره امور مراجع رسیدگی بدوی، تجدیدنظر و شعب و مسئولیت تشکیل جلسات رسیدگی برعهده سازمان تعزیرات حکومتی شهرستان یا استان است. همچنین مسئولیت هماهنگی و رسیدگی به تخلفات هیأتها، صدور رأی و ابلاغ آن و آموزش بازرسان و ناظران بر عهده سازمان تعزیرات حکومتی می ‌باشد. نحوه نظارت و بازرسی، تهیه گزارش و اجرای رأی و رسیدگی به شکایات و تخلفات موضوع این قانون و تهیه دستورالعمل اجرائی و مالی آن به ‌موجب این قانون خواهد بود.

تبصره 7 (الحاقی 1392/06/12)- درآمدهای ناشی از جریمه‌ های دریافتی به حساب خزانه واریز می ‌شود و معادل آن در بودجه‌ های سنواتی منظور و توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت پس از تأمین بار مالی ماده (44) این قانون به ‌طور مساوی در اختیار سازمان تعزیرات حکومتی، اتاق اصناف ایران و وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار می ‌گیرد تا در اجرای این قانون هزینه نمایند.

تبصره 8 (الحاقی 1392/06/12)- هر یک از طرفین در صورت اعتراض به آرای صادره در سازمان تعزیرات حکومتی، می ‌توانند در دیوان عدالت اداری اقامه دعوی نمایند.