رای شماره 140231390002352038 مورخ 1402/09/11 هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی دیوان عدالت اداری

بسمه تعالی

هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی

شماره پرونده: ه- ت/ 0200214 شماره دادنامه سیلور: 140231390002352038 تاریخ:1402/09/11

شاکی: آقای سجاد کریمی پاشاکی

طرف شکایت: وزارت علوم تحقیقات و فناوری (شورای عالی برنامه ریزی آموزش)

موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده 5 آیین‌نامه آموزش دوره دکتری تخصصی مصوب جلسه 871 مورخ 1394/11/24 ابلاغی به شماره 27733/2 مورخ 1395/02/17

--

شاکی دادخواستی به طرفیت وزارت علوم تحقیقات و فناوری (شورای عالی برنامه ریزی آموزش) به خواسته ابطال ماده 5 آیین‌نامه آموزش دوره دکتری تخصصی مصوب جلسه 871 مورخ 1394/11/24 ابلاغی به شماره 27733/2 مورخ 1395/02/17 به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:

ماده 5 آیین‌نامه آموزش (بخش دوم شرایط و ضوابط پذیرش)

«تحصیل در دوره دکتری تخصصی به صورت تمام وقت است. همچنین تحصیل همزمان دانشجوی این دوره در همان دوره یا سایر دوره های تحصیلی ممنوع است»

دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:

این ماده از حیث تضییق تحصیل در دوره های دیگر به طور همزمان برخلاف قانون و خارج از حدود اختیارات و تکالیف طرف شکایت می‌باشد. نظر به اینکه دوره دکتری تخصصی به طور استاندارد 3 ترم تحصیل با واحدهای آموزشی محدود و امتحان جامع و در نهایت ارایه رساله است و ساختار آن مبتنی بر پژوهش است و هیچ منع قانونی برای تحصیل دانشجوی دکتری تخصصی با توجه به تعداد محدود واحدهای آموزشی در دوره های دیگر و کارشناسی ارشد وجود ندارد و پس از اتمام واحدهای آموزشی دوره دکتری تخصصی نیز حتی محدودیتی برای تحصیل در دوره های یاد شده اساساً وجود نخواهد داشت و ماده معترض عنه از حیث تضییق حقوق اساسی خلاف اصول قانون اساسی بوده و همچنین خارج از حدود اختیار و تکالیف طرف شکایت می‌باشد.

خلاصه مدافعات طرف شکایت:

به استناد بند 1 ماده 12 و بند ت ماده 80 قانون دیوان عدالت اداری تقاضای ابطال مصوبات در هیات عمومی همراه با دلایل و مدارک و جهات اعتراض از حیث مغایرت با قانون اساسی و شرع و سایر قوانین و مقررات و یا خروج از اختیارات مرجع تصویب کننده باید به صراحت ذکر شود که شاکی بدین گونه عمل ننموده است.

مطابق قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم تحقیقات و فناوری مصوب 1383 مجلس شورای اسلامی به ویژه مواد یک و دو آن یکی از وظایف و ماموریت های وزارت سیاستگذاری نظام علمی امور تحقیقات و فناوری است که یکی از جلوه های این امر تدوین و نظارت به آیین‌نامه های جامع برای دوره های تحصیلی بوده و در حدود اختیارات وزارت به عنوان واضع می‌باشد.

سابقه رسیدگی به موضوع در هیات تخصصی فرهنگی آموزشی و پزشکی دیوان عدالت با موضوع واحد و رد شکایت شاکی به لحاظ موافق قانون بودن و در حدود اختیارات واضع می‌باشد و اینکه دوره دکتری دوره تمام وقت و بیشتر زمان تحصیل دانشجو صرف فعالیت های پژوهشی و رساله می‌شود و با توجه به محدودیت ظرفیت دوره و افزایش تقاضا و رعایت کیفیت آموزش و عدم تداخل امتحانات تحصیل همزمان ممنوع می‌باشد لذا رد شکایت مورد تقاضا می‌باشد.

چنانچه ادعای مغایرت مقرره مورد اعتراض با موازین شرعی مطرح شده است، نظریه شورای نگهبان نوشته شود:

ادعای مغایراتی با موازین شرعی مطرح نشده است.

پرونده شماره ه- ع / 0200214 مبنی بر درخواست ابطال ماده (5) آییننامه آموزشی دوره دکتری تخصصی (Ph.D) مصوب جلسه شماره 871 مورخ 1394/11/24 شورای عالی برنامهریزی آموزشی، در جلسه مورخ 1402/09/06 هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی مورد رسیدگی قرار گرفت و اعضاء به اتفاق آراء به شرح ذیل مبادرت به صدور رای نمودند:

رای هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی

اولاً: به موجب جزء (4) بند «ب» ماده (2) قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب سال 1383، تعیین ضوابط، معیارها و استانداردهای علمی موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، رشتهها و مقاطع تحصیلی با رعایت اصول انعطاف، پویایی، رقابت و نوآوری علمی از ماموریتهای اصلی و در حدود اختیارات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در زمینه اداره امور دانشگاهها و موسسات آموزش عالی تحت پوشش وزارتخانه یادشده میباشد. ثانیاً: براساس مصوبه جلسه 320 مورخ 1372/10/07 شورای عالی انقلاب فرهنگی، جزء (3) بند «ب» و جزء (1) بند «ج» ماده (2) و ماده (6) قانون صدرالذکر و بندهای «الف»، «ب» و «ج» ماده (15) قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1389، تشکیل شورای عالی برنامهریزی آموزشی به منظور سیاستگذاری، برنامهریزی و تدوین ضوابط آموزشی برای کلیه دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و مراکز پژوهشی کشور اعم از دولتی و غیردولتی تجویز شده است. ثالثاً: بر مبنای ماده (3) آییننامه شورای عالی برنامهریزی آموزشی مصوب 1393/07/28 سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تصویب سیاستهای کلی برنامهریزی آموزشی و درسی در تمام رشتهها و دورههای تحصیلی دانشگاهی، تصویب ضوابط و استانداردهای اجرایی ارتقای کیفیت برنامههای آموزشی و درسی در دانشگاه و همچنین تصویب آییننامههای آموزشی تمام دورههای آموزشی از جمله وظایف شورای مذکور بوده و در راستای ایفای ماموریتها و اختیارات فوق، آییننامه آموزشی دوره دکتری تخصصی (Ph.D) در جلسه شماره 871 مورخ 1394/11/24 به تصویب شورای عالی برنامهریزی آموزشی رسیده است. رابعاً: اگرچه برابر بند (3) اصل سوم و اصل سیام قانون اساسی و ماده (1) قانون تامین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب سال 1353، تحصیل در همه سطوح برای کلیه ایرانیان حق محسوب میشود، معالوصف، اِعمال این حق در سطح آموزش عالی، وفق بندهای «پ» و «ت» ماده (1) قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دورههای تحصیلات تکمیلی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب 1394/12/18 با اصلاحات و الحاقات بعدی، به جهتِ ملاکِ عمل بودن ظرفیت دانشگاهها و همچنین نمره آزمون و سوابق آموزشی و پژوهشی داوطلبان، متضمن تجویز تحصیل همزمان نیست و مآلاً تحصیل هر شخص در هر دانشگاهی به صورت همزمان مقدور نبوده و مشروط به تحقق دو قید یادشده (وجود ظرفیت در دانشگاهها و نمره آزمون و سوابق آموزشی و پژوهشی داوطلبان) میباشد و از طرفی مُفاد برخی دیگر از اصول قانون اساسی از جمله قسمت اخیر اصل (30) و نیز اصول (19) و (20) مستلزم برنامهریزی مناسب جهت ایجاد فرصت برابر آموزش برای همه افراد و توزیع عادلانه امکانات محدود آموزشی است.

بنا به مراتب فوق که در آرای هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامههای 945 مورخ 1401/12/13 و 946 مورخ 1401/12/13 منعکس شده است، ماده (5) آییننامه آموزشی دوره دکتری تخصصی (Ph.D) مصوب جلسه شماره 871 مورخ 1394/11/24 شورای عالی برنامهریزی آموزشی در حدود اختیارات مرجع تصویبکننده آن بوده و مغایرتی با قوانین مذکور نداشته و قابل ابطال نمیباشد. این رای به استناد بند «ب» ماده (84) قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/02/10) ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور از جانب رییس محترم دیوان عدالت اداری یا 10 نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض بوده و پس از قطعیت، براساس ماده (93) قانون مذکور در رسیدگی و تصمیمگیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.

محمدرضا رفیعی

نایب رییس هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی

دیوان عدالت اداری

منبع