رای شماره 140331390001693160 مورخ 1403/07/17 هیات عموعی دیوان عدالت اداری

شماره دادنامه: 140331390001693160

تاریخ دادنامه: 1403/07/17

شماره پرونده: 9900023-982634

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای سید امید میرفاضلی

طرف شکایت: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

موضوع شکایت و خواسته: 1- ابطال ماده 37 تعرفه سال 1397 و ماده 12 تعرفه سال 1398 تحت عنوان بهای خدمات ایمنی برای انواع ساختمان از تعرفه عوارض و بهای خدمات مصوب شورای اسلامی شهر گنبدکاووس 2- ابطال بند 3 از ماده 30 تعرفه سال 1397 تحت عنوان بهای خدمات و جمع آوری پسماند و حمل زباله و بند 7-3 از ماده 7 تعرفه سال 1398 تحت عنوان حق بیمه حریق ساختمان های سطح شهر از تعرفه عوارض و بهای خدمات مصوب شورای اسلامی شهر گنبدکاووس 3- ابطال بند 24-2 از ماده 24 تعرفه سال 1397 و بند 16-2 از ماده 16 تعرفه سال 1398 تحت عنوان عوارض استفاده تبلیغاتی از منظر شهری در قالب نصب تابلو از تعرفه عوارض و بهای خدمات مصوب شورای اسلامی شهر گنبدکاووس 4- ابطال بند 25-8 از ماده 25 تعرفه سال 1397 و بند 17-5 از ماده 17 تعرفه سال 1398تحت عنوان تعرفه انواع تابلو فلزی، چوبی و. .. از تعرفه عوارض و بهای خدمات مصوب شورای اسلامی شهر گنبدکاووس

گردش کار: شاکی به موجب دادخواست و لایحه تکمیلی ابطال مواد 30، 37، 24 و 25 از تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1397 و مواد 7، 12، 16 و 17 از تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1398 مصوب شورای اسلامی شهر گنبدکاووس را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:

" طبق رای 174 [9610090905800180] مورخ 1396/03/02 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مصوبه شورای شهر سرعین درخصوص عوارض حمل زباله و (پسماند) ابطال شده است، علی رغم این رای در مصوبه ما نحن فیه طی ماده 7 و بند (7-1) برای همه املاک شهری، 3 برابری عوارض نوسازی سالیانه، دریافت بهای حمل و خدمات جمع آوری پسماند زباله تجویز نموده و در تبصره ذیل آن در مورد منازل مبلغ 5/000/000ریال سقف تعیین و با این محاسبه علاوه بر مبلغ عوارض نوسازی آن هزینه سنگینی را به خانوارهای شهری در شرایط فعلی تحمیل نموده اند. با عنایت به این که در زمان حاضر درحالی که تجدید ممیزی در شهر واقع نشده و رعایت ماده 9 قانون نوسازی هم صورت نگرفته و از طرفی اشعار قانون بر این است که نتیجه پایان ممیزی نیز باید به مالکین اعلام (ماده 7 قانون نوسازی) و مهلت چهار ماهه ای هم جهت اعتراض به کمیسیون ماده 8 درنظر گرفته که هیچ یک با این مصوبه درحال اعمال در سال فعلی همخوانی ندارد. طبق ماده 24 قانون جلوگیری از آلودگی هوا مصوب 1374 انباشتن نخاله و زباله در معابر و فضای باز ممنوع اعلام گردیده است. طبق رای 9510090905800746- 1395/09/30 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مصوبه شورای شهر شاهرود مورد ابطال واقع ولی متاسفانه با تغییر عنوان در عین مورد در ماده 7 (7-3) به نام حق بیمه حریق ساختمان های سطح شهر با احتساب ارزش افزوده تعرفه آن را در راستای بند 114 ماده 55 قانون و بخشنامه بودجه شهرداری های کشور اعلام نموده و فی الواقع محملی در جهت دریافت مبلغی مضاعف بر آن و مبتنی بر ضریب جمع دریافتی بدون استناد قانونی است. عنوان مالیات در دلیل تراشی برای حصول درآمد افزودن این مبلغ طی کد 210110 در ذیل سهم بیمه است درحالی که خود مصوبه ماده 7 (بند 7-3) برابر مبلغ 40/000 ریال است محاسبه ارزش افزوده ده ها برابر در قبوض شهری شهروندان صورت گرفته که حکایت از میزان بی دقتی و رعایت حق الناس نشدن دارد. بر این اساس تعیین ارزش افزوده به بهانه بیمه حریق منازل دلیلی واهی و تفسیری منحرف از منطوق قانون می‌باشد. از نظر ماهیتی این مصوبه به دلیل عدم ارایه مستقیم خدمات از سوی شهرداری- ممنوعیت وضع عوارض بر ماخذهای مالیاتی در مواد 16،38، 39، 43 و 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده تبصره 4 ماده 10 لایحه قانونی نحوه خرید مصوب 1358/11/17 - خلاف قانون و از همه مهم تر آن که در مواد قانون ارزش افزوده و بررسی آن روشن است که این مالیات و قانون آن مربوط به کالا و خدمات حمل و نقل و حقوق گمرکی است و اموال غیر منقول از شمول آن خروج موضوعی دارد. در مورد ماده 12 مصوبه مورد شکایت قانون صراحت دارد که بیمه از عقود است و ایجاب و توالی عرفی و قصد مکره نبودن شرط صحت و لازمه تحقق آن است و ماده 2 قانون بیمه (مصوب 1316) آن را به موجب سند کتبی تحریف نموده، ولی در این مصوبه منظور از بیمه، مبهم و مدت، اجبار یا اختیاری بودن آن و شرایط و آثار، تعهد و قرارداد آن نامشخص و آن چه وضوح دارد بهانه تراشی برای حصول درآمد و اجباری اضافه شدن آن به همراه مالیات بر ارزش افزوده به چندین برابری اصل این (حق بیمه) در قبوض مورد تاکید مصوبه و مانند سایر موارد خلط میان واژه عوارض و خدمات بهای آن است. از طرفی ماده 66 قانون بیمه گری مصوب 1359 نیز تنها 3 مورد را برای عرضه بیمه تعریف و مجاز دانسته ولی در مصوبه خلاف قانون، بیمه کننده نامعلوم و آن چه در ذیل (بند 7-3) در صفحه 84- استناد به بند 14 ماده 55 قانون شهرداری آورنده اند کاملاً بی مورد و بی اساس و آثاری از وضع بیمه نمودن یا سهم و خدمات بیمه در قانون مذکور نیامده و عبارت اتخاذ تدابیری برای حفظ شهر و رفع خطر را که وظیفه خود شهرداری در معابر است و تبصره ذیل آن هم دلالت بر آن دارد لذا بهانه دریافت عوارض یا خدمات بیمه عنوانی خارج از ضوابط و حدود اختیار قانونی است و آرای 9510090905800746- 1395/09/30، 9410090905800350- 1394/03/25، 9410090905800783- 1394/06/24 و 9410090905801039- 1394/08/26 هیات عمومی همگی اشعار بر عدم امکان اخذ عوارض نسبت به اموری است که از اختیارات و وظایف واضع عوارض نیست دارد و طبق آرای 241- 1390/06/07 و 9110090905800771- 1391/11/24 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مصوبات غیر قانونی شهر گرگان درمورد عوارض بر تابلوهای شهری را ابطال و علی رغم آرای فراوان لازم الرعایه درمورد شهرهای مختلف، متاسفانه در صفحه 35 طی (ماده 17) عوارض بر انواع تابلو به همراه بندهای ذیل غیرقانونی برای سال 1398 و ما بعد تعرفه شده است. با عنایت به این که مصوبات مغایر سیاست های کلی دولت است و بندهای ب، ت، ث و خصوصاً ج ماده 14 آیین‌نامه اجرایی قانون (نحوه وصول و وضع عوارض مصوب 1375 هیات وزیران) با آن مخالف و عطف به ماسبق قانون نیز در آن وقوع یافته و با وجود عدم ارایه خدمات، خارج از حدود اختیارات قانونی شورا است، قاعده هماهنگی در اصل وحدت رویه و ایجاد یکنواختی در نظام عوارض اقتضا دارد وقتی عوارضی از شهروندان بخشی از کشور مغایر با قانون شناخته شده طبعاً اخذ بعینه آن معقول و قانونی نیست. ابطال ماده 16 و ماده 17 در خصوص عوارض و تابلوهای شهری را مستدعی می باشم. مستفاد از آرای ذکر شده هیات عمومی دیوان عدالت اداری و ماده 14 آیین‌نامه وضع و وصول عوارض شوراها و بندهای (ب، ث و ج) آن و ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی (مصوب 1380) و تبصره 4 ماده 62 قانون برنامه پنجم توسعه که اخذ وجوه خلاف مقررات را منع می نماید. نظر به این که تناسب بین عوارض و خدمات مورد ادعا برقرار نیست و بدون توجه به اثرات تبعی بر اقتصاد محلی تعرفه و بی توجه به آرای هیات عمومی دیوان عدالت اداری در حال اعمال است و نظر به این که تجویز اخذ وجوه و عوارض مذکور تحت عنوان خدمات برخلاف قانون و خارج از حدود اختیارات آن مرجع و شورا می‌باشد مستنداً به مواد 13، بند 1 ماده 12 و 88 قانون دیوان عدالت اداری استدعای ابطال موارد صدرالذکر و جلوگیری از اخذ غیرقانونی از زمان تصویب را تقاضا دارم."

در پی اخطار رفع نقصی که از طرف هیات عمومی دیوان عدالت اداری برای شاکی ارسال شد وی به موجب لایحه هایی که به شماره 98-3235-3 مورخ 1398/09/18 و 99-42-4 مورخ 1399/05/26 ثبت دفتر اندیکاتور هیات عمومی دیوان عدالت اداری شده توضیح داده است که:

" همان طور که در صفحات 6 و 7 دفترچه (تعرفه، نحوه محاسبه و وصول عوارض و بهای خدمات سال 1397 و ما بعد از آن) ذکر و آن را حاوی تعرفه های مصوب و نافذ در تمامی زمینه های درآمدی شهرداری و مصوب شورای شهر عنوان نموده‌اند و از طرفی اعمال مصوبه بدون آگاهی رسانی عمومی نیز مخالف روح قانون است ناگزیر طبق متن دادخواست تقدیمی موارد تقاضای رسیدگی جهت ابطال عبارتند از: 1- ماده 30 (30-1) (طی ردیف و بند 1) که در آن جدول منازل مسکونی به میزان 50% بهای نوسازی مشمول پرداخت خدمات جمع آوری پسماند و حمل زباله شده، جدول و شرح و ارایه آن در صفحات 49 و 50 دفتر مندرج است، رای شماره 174 [9610090905800180] مورخ 1396/03/02 هیات عمومی به عینه در مورد شهر سرعین آن را ابطال ولی در شورای شهر گنبدکاووس مجدد مصوب شده است.

2- ماده (30-3) در خصوص وجه خدمات یا عوارض پوشش بیمه منازل و ساختمان که در صفحه 51 دفترچه مذکور است و ماده 37 بهای خدمات ایمنی برای انواع ساختمان که در صفحه 55 تعرفه مذکور و هردو مورد طبق رای 9510090905800746- 1395/09/30 هیات عمومی درمورد شهر و شورای شاهرود مورد ابطال ولی مجدد در این تعرفه رعایت نشده مصوب آورده اند.

3- ماده 24 و 25 عوارض بر تابلوهای شهری و حتی ماقبل مصوبه وضع و مشروح آن در صفحات 44 و 45 دفترچه کپی و تصویر آن ضمیمه دادخواست تقدیمی است و آرای 241- 1390/06/07 و 9110090905800771- 1391/11/24 هیات عمومی در مورد شهرهای گرگان و مشهد و بسیاری شهرها آن را ابطال و مجدد در این تعرفه مصوب آورده اند.

4- ماده 7 بند 7-3 و ماده 12، 16 و 17 از تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1398 مصوب شورای اسلامی شهر گنبدکاووس.

در خصوص بٌعد شرعی درخواستی درمورد ارسال آن به شورای نگهبان ننموده و ندارم."

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

" تعرفه عوارض و بهای خدمات شهری سال 1397 مصوب شورای اسلامی شهر گنبدکاووس

ماده 30- بهای خدمات و جمع آوری پسماند و حمل زباله

......................

3) پوشش بیمه منازل مسکونی و سایر ساختمان ها: (در قبوض نوسازی اعمال گردد.)

برای کلیه اعیانی های واقع در محدوده قانونی شهر (برای هرکد نوسازی) 30/000 ریال

در راستای اجرای بند 14 ماده 55 قانون شهرداری ها (بخشنامه بودجه سال 96 شهرداری های کشور)

ماده بیست و چهار- عوارض استفاده تبلیغاتی از منظر شهری در قالب نصب انواع تابلو:

به استناد تبصره (1) ذیل ماده (5) قانون اصلاح موادی از قانون برنامه توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و چگونگی برقراری و وصول عوارض و سایر وجوه از تولیدکنندگان خدمات و کالاهای وارداتی (موسوم به قانون تجمیع عوارض) مصوب 1381/10/22 مجلس شورای اسلامی ایران که به تاریخ 1381/10/25 به تایید شورای نگهبان رسیده و ابلاغ شده است به شهرداری گنبد اجازه داده می‌شود نسبت به اخذ عوارض از کلیه تابلوها در زمان نصب در شهر گنبد به ازای هر مترمربع برای یکبار (به شرط این که تابلو تبلیغاتی نباشد و فقط معرف نام فروشگاه باشد) به شرح جدول ذیل اقدام نماید.

...................

24-2) تابلوهای مجتمع های تجاری، خدماتی و پزشکی و. ... که جدا از ملک و در بر خیابان نصب می‌شوند تبلیغاتی محسوب شده سالیانه به ازای هرمترمربع 1p 8 اخذ می‌گردد این عوارض برای تابلوهای نصب شده در سال های گذشته نیز از ابتدای سال 1397 محاسبه و وصول می‌گردد.

ماده بیست و پنج: تعرفه انواع تابلو فلزی، چوبی، نیون پلاستیک، کامپیوتری، دیجیتالی و....

ردیف - نحوه استقرار تابلو - ارقام تصویبی (به ازای هرمترمربع) - حداکثر برای هرمترمربع (ریال)

1 - نصب بر روی دیوار یا بدنه ساختمان - 1P1 - 250/000

2 - هرنوع تابلوی نصب شده بر پایه جدا از ساختمان و داخل عرصه - 1/5P1 - 325/000

25-1) ردیف دوم جدول فوق چنانچه در معابر عمومی نصب شود تبلیغاتی محسوب می‌گردد و طبق بند 24-2 محاسبه می‌گردد.

......................

25-8) تابلوهای معرف ناشرین و فروشندگان کتاب و نشریات و (مطبوعات) و موسسات فرهنگی، ورزشی و هنری درصورتی که کالای خاصی را تبلیغ نکرده باشند از معافیت 50% برخوردار می‌شوند.

ماده سی و هفت: بهای خدمات ایمنی برای انواع ساختمان:

ردیف - نوع ساختمان - ارقام بهای خدمات ایمنی تصویبی (درصد عوارض منطقه)

1 - مسکونی - 15

2 - تجاری - 25

3 - تجاری/مسکونی - 20

4 - مجتمع های مسکونی شش سقف و بیشتر - 30

5 - اداری - 20

6 - صنعتی - 15

7 - خدماتی - 25

8 - هتل ها، مجتمع های اقامتی، پذیرایی - 15

9 - سایر موارد - 20

ارقام بها خدمات فضای سبز و پارک ها (درصد عوارض) - ارقام بهای خدمات در جهت گسترش ورزش همگانی (درصد عوارض)

مسکونی / 3 - 2

تجاری / 3 - 2

تجاری/ مسکونی / 3 - 2

مجتمع های مسکونی شش سقف و بیشتر / 3 - 2

اداری / 3 - 2

صنعتی / 3 - 2

خدماتی / 3 - 2

هتل ها، مجتمع های اقامتی، پذیرایی / 3 - 2

سایر موارد / 3 - 2

37-1) درصدهای مقرر در جدول فوق به میزان عوارض احداث متعلقه به هنگام صدور پروانه ساختمانی و یا ابقا بنا در کمیسیون های ماده 100 محاسبه و وصول گردد.

37-2) برای آن دسته از مالکین ساختمان هایی که پایانکار ساختمان خود را در مهلت مندرج در پروانه دریافت نمایند درصد بها خدمات فوق براساس عوارض پذیره زمان صدور پروانه محاسبه خواهد شد مشروط به این که به هنگام دریافت پروانه عوارض مزبور پرداخت نشده باشد.

37-3) برای آن دسته از مالکین ساختمان هایی که پس از اتمام مهلت مقرر در پروانه اقدام به دریافت پایانکار می نمایند، ملاک عمل محاسبه عوارض روز می‌باشد مشروط به این که به هنگام دریافت پروانه عوارض مزبور پرداخت نشده باشد.

37-4) کلیه ساختمان هایی که در سال 87 و به بعد در سطح شهر واقع در محدوده قانونی و حریم مصوب شهرداری دارای تخلف ساختمانی بوده و پرونده تخلف آنها در کمیسیون ماده صد قانون شهرداری به استناد تبصره های 2، 3 و 4 یا محاکم قضایی و اداری به دلیل عدم ضرورت قلع بنا منتهی به صدور رای قطعی بر ابقا بنا شده است علاوه بر پرداخت جرایم مقرر مشمول پرداخت عوارض بها خدمات مذکور به نرخ عوارض صدور پروانه سال جاری می‌باشند.

تعرفه عوارض و بهای خدمات شهری سال 1398 مصوب شورای اسلامی شهر گنبدکاووس

ماده هفت: بهای خدمات و جمع آوری پسماند و حمل زباله:

....................

7-3) حق بیمه حریق ساختمان های سطح شهر: (در قبوض نوسازی اعمال گردد.)

برای کلیه اعیانی های واقع در محدوده قانونی شهر (برای هرکد نوسازی) (با احتساب ارزش افزوده) - 40/000 ریال

در راستای اجرای بند 14 ماده 55 قانون شهرداری ها (بخشنامه بودجه سال 96 شهرداری های کشور)

ماده دوازده: بهای خدمات ایمنی برای انواع ساختمان:

ردیف - نوع ساختمان - ارقام بهای خدمات ایمنی تصویبی (درصد عوارض متعلقه)

1- مسکونی - 20

2 - تجاری -20

3 - تجاری/ مسکونی - 20

4 - مجتمع های مسکونی شش سقف و بیشتر - 20

5 - اداری - 20

6 - صنعتی - 20

7 - خدماتی - 20

8 - هتل ها، مجتمع های اقامتی، پذیرایی - 20

9 - سایرموارد - 20

ارقام بهای خدمات فضای سبز و پارک ها (درصد عوارض) - ارقام بهای خدمات در جهت گسترش ورزش همگانی (درصدعوارض)

مسکونی / 3 - 2

تجاری / 3 - 2

تجاری/ مسکونی / 3 - 2

مجتمع های مسکونی شش سقف و بیشتر / 3 - 2

اداری / 3 - 2

صنعتی / 3 - 2

خدماتی / 3 - 2

هتل ها، مجتمع های اقامتی، پذیرایی / 3 - 2

سایر موارد / 3 - 2

12-1) درصدهای مقرر در جدول فوق به میزان عوارض احداث متعلقه به هنگام صدور پروانه ساختمانی و یا ابقا بنا در کمیسیون های ماده 100 محاسبه و وصول گردد.

12-2) برای آن دسته از مالکین ساختمان هایی که پایانکار ساختمان خود را در مهلت مندرج در پروانه دریافت نمایند درصد بهای خدمات فوق براساس عوارض پذیره زمان صدور پروانه محاسبه خواهد شد. مشروط به این که به هنگام دریافت پروانه عوارض مزبور پرداخت نشده باشد.

12-3) برای آن دسته از مالکین ساختمان هایی که پس از اتمام مهلت مقرر در پروانه اقدام به دریافت پایانکار می نمایند ملاک عمل محاسبه عوارض روز می‌باشد. مشروط به این که دریافت پروانه عوارض مزبور پرداخت نشده باشد.

12-4) کلیه ساختمان هایی که در سال 87 و به بعد در سطح شهر واقع در محدوده قانونی و حریم مصوب شهرداری دارای تخلف ساختمانی

15-3) برای پروانه های ساختمانی صادره در سال 1392 و بعد از آن در صورتی که مالک یا قایم مقام قانونی وی جهت تمدید در مهلت های قانونی اقدام ننمایند به ازای هر سال عدم مراجعه 10 درصد به عوارض فوق اضافه می‌گردد و برای پروانه های قبل از سال 1392 سال های عدم مراجعه لحاظ نمی گردد.

15-4) صدور پایانکار، عدم خلاف، پاسخ هر نوع استعلام از دفترخانه ها، بانک ها، اتحادیه های صنفی، نقل و انتقال و. .. برای املاکی که دارای پروانه ساختمانی بوده و اعتبار آن گذشته باشد منوط به پرداخت عوارض صدور پروانه ساختمانی (تکمیل بنا) بوده و گواهی مفاصا حساب واحدهای شهرسازی و درآمد، الزامی می‌باشد.

ماده شانزده: عوارض استفاده تبلیغاتی از منظر شهری در قالب نصب انواع تابلو:

به استناد تبصره یک (1) ذیل ماده پنج (5) قانون اصلاح موادی از قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و چگونگی برقراری و وصول عوارض و سایر وجوه از تولیدکنندگان کالا، ارایه دهندگان خدمات و کالاهای وارداتی (موصوم به قانون تجمیع عوارض) مصوب 1381/10/22 مجلس شورای اسلامی ایران که به تاریخ 1381/10/25 به تایید شورای نگهبان رسیده و ابلاغ شده است به شهرداری گنبد اجازه داده می‌شود نسبت به اخذ عوارض از کلیه تابلوها در زمان نصب در شهر گنبد به ازای هر متر مربع برای یک بار (به شرط این که تابلو تبلیغاتی نباشد و فقط معرف نام فروشگاه باشد) به شرح جدول ذیل اقدام نماید.

............

16-2) تابلوهای مجتمع های تجاری، خدماتی و پزشکی و. ... که جدا از ملک و در بر خیابان نصب می‌شوند، تبلیغاتی محسوب شده و سالیانه به ازای هر متر مربع 8P1 اخذ می‌گردد. این عوارض برای تابلوهای نصب شده در سال های گذشته نیز از ابتدای سال 1397 محاسبه و وصول می‌گردد.

ماده هفده: تعرفه انواع تابلو فلزی، چوبی، نیون پلاستیک، کامپیوتری، دیجیتالی و. ...

ردیف - نحوه استقرار تابلو - ارقام تصویبی (به ازای هرمترمربع) - حداکثر برای هرمترمربع

1 - نصب بر روی دیوار یا بدنه ساختمان - 1P1 - 300/000

2 - هرنوع تابلوی نصب شده بر پایه جدا از ساختمان و داخل عرصه - 1/5P1 - 400/000

..............................

17-5) هرنوع تابلو پارچه ای و موقت به ماخذ 30% عوارض تابلوهای معمولی به تناسب زمان نصب مشمول دریافت این عوارض می‌باشد."

علی رغم ارسال و ابلاغ نسخه دوم دادخواست و ضمایم آن برای طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده پاسخی واصل نگردیده است.

در اجرای ماده 84 قانون دیوان عدالت اداری پرونده به هیات تخصصی شوراهای اسلامی دیوان عدالت اداری ارجاع و هیات مذکور به موجب دادنامه شماره 140331390001142259 مورخ 1403/05/20 ماده 30 تعرفه سال 1397، ماده 7 تعرفه سال 1398 تحت عنوان بهای خدمات و جمع آوری پسماند و حمل زباله، ماده 24 تحت عنوان عوارض استفاده تبلیغاتی از منظر شهری در قالب نصب تابلو تعرفه سال 1397 به استثناء قسمت این عوارض برای تابلو های نصب شده در سال های گذشته نیز از ابتدای سال 1397 محاسبه و وصول می‌گردد، بند (24-2) و ماده 25 تحت عنوان تعرفه تابلوهای فلزی، چوبی و. .. تعرفه سال 1397 به استثناء این عوارض برای تابلوهای نصب شده در سال های گذشته نیز از ابتدایی سال 1397 محاسبه می‌شود، بند 25-8 و ماده 16 تحت عنوان عوارض استفاده تبلیغاتی از منظر شهری در قالب نصب انواع تابلو به استثناء بند (16-2) سال 1398 و ماده 17 تحت عنوان تعرفه انواع تابلو فلزی، چوبی و. .. به استثناء بند 17-5 سال 1397 [1398] مصوب شورای اسلامی شهر گنبدکاووس را قابل ابطال تشخیص نداد و رای به رد شکایت صادر نمود. رای مزبور به علت عدم اعتراض از سوی رییس و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.

رسیدگی به ماده 37 تعرفه سال 1397 و ماده 12 تعرفه سال 1398، بند 3 از ماده 30 تعرفه سال 1397، بند 7-3 از ماده 7 تعرفه سال 1398، بند 24-2 از ماده 24 تعرفه سال 1397، بند 16-2 از ماده 16 تعرفه سال 1398 بند 25-8 از ماده 25 تعرفه سال 1397 و بند 17-5 از ماده 17 تعرفه سال 1398 از تعرفه عوارض و بهای خدمات مصوب شورای اسلامی شهر گنبدکاووس در دستورکار جلسه هیات عمومی دیوان عدالت اداری قرار گرفت.

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1403/07/17 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

الف. اولاً برمبنای ماده 59 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب سال 1394 شهرداری ها مکلّفند حداکثر تا یک هفته پس از پرداخت نقدی یا تعیین تکلیف نحوه پرداخت عوارض به صورت نسیه نسبت به صدور و تحویل پروانه ساختمان متقاضی اقدام نمایند و درخواست یا دریافت وجه مازاد بر عوارض قانونی هنگام صدور پروانه یا بعد از صدور پروانه توسط شهرداری ها ممنوع است. ثانیاً براساس تبصره ماده 60 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 1393 دریافت و پرداخت هرگونه وجهی تحت هر عنوان توسط دستگاه های اجرایی موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده 5 قانون محاسبات عمومی کشور باید در چهارچوب قوانین موضوعه باشد و هرگونه دریافت و پرداخت برخلاف مفاد این ماده در حکم تصرف غیرقانونی در اموال دولتی بوده و کلّیه مسیولان و مقامات ذیربط، مدیران، ذی حسابان و مدیران مالی حسب مورد مسیول اجرای این حکم هستند. ثالثاً براساس آرای هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره 3249 مورخ 1400/12/14 این هیات وضع عوارض ایمنی ساختمان های شهری توسط شورای اسلامی شهر خلاف قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است. با توجه به مراتب فوق، ماده 37 تعرفه عوارض محلی سال 1397 و ماده 12 تعرفه عوارض محلی سال 1398 شهرداری شهر گنبدکاووس که تحت عنوان بهای خدمات ایمنی برای انواع ساختمان به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، برمبنای دلایل مذکور خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال میشود.

ب. اولاً براساس بند 14 ماده 55 قانون شهرداری اتّخاذ تدابیر موثر و اقدام لازم برای حفظ شهر از خطر سیل و حریق از وظایف شهرداری ها است. ثانیاً در ماده 80 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال 1375 با اصلاحات و الحاقات بعدی صلاحیتی برای شوراهای اسلامی شهر درخصوص وضع مقررات خاص از جمله در مورد برقراری پوشش بیمه منازل مسکونی و سایر ساختمان ها پیشبینی نشده است. با توجه به مراتب فوق، بند 3 ماده 30 تعرفه عوارض محلی سال 1397 شهرداری گنبدکاووس که تحت عنوان پوشش بیمه منازل مسکونی و سایر ساختمان ها به تصویب رسیده و بند (7-3) از ماده 7 تعرفه عوارض محلی سال 1398 شهرداری این شهر که تحت عنوان حق بیمه و حریق ساختمان های سطح شهر به تصویب شورای اسلامی شهر مزبور رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال میشود.

ج. اولاً براساس ماده 4 قانون مدنی اثر قانون نسبت به آتیه است و قانون نسبت به ما قبل خود اثر ندارد، مگر این که در خود قانون مقررات خاصی نسبت به این موضوع اتّخاذ شده باشد و در آرای هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره 5030 مورخ 1402/09/28 این هیات نیز عطف به ماسبق نمودن مصوبات شوراهای اسلامی شهر خلاف قانون تشخیص و ابطال شده است. ثانیاً به موجب تبصره 1 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1387 با اصلاحات و الحاقات بعدی، شوراهای اسلامی شهر و بخش جهت وضع هریک از عوارض محلی جدید که تکلیف آنها در این قانون مشخص نشده باشد، موظّفند موارد را حداکثر تا پانزدهم بهمن ماه هر سال برای اجرا در سال بعد، تصویب و اعلام عمومی نمایند. با توجه به مراتب فوق، بند (24-2) از ماده 24 تعرفه عوارض محلی سال 1397 و بند (16-2) از ماده 16 تعرفه عوارض محلی سال 1398 شهرداری گنبدکاووس که تحت عنوان عوارض استفاده تبلیغاتی از مناظر شهری در قالب نصب انواع تابلو به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال میشود.

د. اولاً به موجب تبصره 3 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1387 با اصلاحات و الحاقات بعدی قوانین و مقررات مربوط به اعطا تخفیف یا معافیت از پرداخت عوارض یا وجوه به شهرداری ها و دهیاری ها ملغی شده است. ثانیاً در آرای هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره 5030 مورخ 1402/09/28 این هیات عطف به ماسبق نمودن مصوبات شوراهای اسلامی شهر خلاف قانون تشخیص و ابطال شده است. با توجه به مراتب فوق، بند (25-8) از ماده 25 تعرفه عوارض محلی سال 1397 شهرداری شهر گنبدکاووس که تحت عنوان تعرفه انواع تابلو فلزی، چوبی و... به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال میشود.

ه-.. با توجه به این که براساس آراء متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله رای شماره 140231390002861976 مورخ 1397/11/02 این هیات وضع عوارض برای تابلوهای معرف منصوب در سردرب مغازه ها، بانک ها و غیره در مصوبات شورای اسلامی شهر مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات تشخیص و ابطال شده است، بنابراین اطلاق بند 17-5 از ماده 17 تعرفه عوارض محلی سال 1398 شهرداری شهر گنبدکاووس در حدی که متضمن تعیین عوارض برای تابلوهای معرف محل است، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود. این رای براساس ماده 93 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/10/02) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است./

احمدرضا عابدی

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری

منبع