تاریخ نظریه: 1403/04/29
شماره نظریه: 7/1402/1113
شماره پرونده: 1402-127-1113ح
استعلام:
در قراردادی طرفین موضوع حل اختلاف را به داوری ارجاع و مقرر کرده‌اند هر طرف یک داور معرفی کند. هر یک از داوران نظری مخالف داور دیگر ارائه کرده‌اند و یکی از طرفین با مراجعه به دادگاه ابطال رای داور مقابل را درخواست کرده است. دادگاه نیز به سبب انفرادی بودن رای صادره آن را فاقد اوصاف رای داوری دانسته و قرار عدم استماع دعوا صادر کرده است. در خصوص فرض پیش گفته، خواهشمند است به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:
1- آیا دادگاه صالح به رسیدگی به اصل دعوا و اختلاف است؟
2- آیا با درخواست طرفین دادگاه می‌تواند رای داورها را ابطال و آنها را ملزم به صدور مجدد رای کند؟
3- آیا طرفین در صورت عدم توافق، می‌توانند از دادگاه درخواست داور نمایند و آیا دادگاه ملزم به تعیین داور است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً، از مواد 459 و 464 قانون آیین دادرسی دادگاه‌‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 چنین مستفاد است که علی‌الاصول هیات داوری باید به گونه‌ای تعیین شود که در فرض اختلاف نظر بین آنان تحقق اکثریت امکان‌پذیر باشد. در فرض سوال که طرفین قرارداد هیات داوری را با دو عضو تعیین کرده و فرآیندی برای تعیین عضو سوم نیز پیش‌بینی نکرده‌اند، ترکیب تعیین شده در صورتی مجاز به صدور رای می‌باشد که رای خود را به اتفاق آراء صادر کند؛ بنابراین، در فرض سوال که اشخاص تعیین شده هر یک جداگانه نظری معارض با دیگری اعلام کرده‌اند، نظرات اعلامی عنوان رای داوران منتخب ندارد و فاقد اعتبار است.
ثانیاً، در فرض سوال چنانچه مهلت داوری سپری نشده باشد، داوران تعیین شده در صورت حصول اتفاق نظر می‌توانند رای صادر کنند و در فرض سپری شدن مهلت داوری، رسیدگی به موضوع در صلاحیت دادگاه خواهد بود.