تاریخ نظریه: 1395/05/12
شماره نظریه: 7/95/1103
شماره پرونده: 665-1/168-95
استعلام:
با توجه به اینکه الف- طبق ماده 242 قانون ا.د.ک ابقای قرار تامین توسط بازپرس پس از انقضای مواعد مذکور و منتهی شدن پرونده به تصمیم نهایی اولاً نیاز به موافقت دادستان دارد و در صورت مخالفت دادستان حل اختلاف با دادگاه صالح است
ثانیاً: متهم می‌تواند ظرف ده روز از این تصمیم به دادگاه صالح اعتراض نماید.
ب- طبق ماده 243 قانون آ.د.ک بازپرس می‌تواند در تمام مراحل تحقیقات مقدماتی قرار تامین صادره را تشدید کند یا تخفیف دهد.
ج-طبق ماده 244 دادستان در جریان تحقیقات مقدماتی تا پیش از تنظیم کیفرخواست می‌تواند تشدید یا تخفیف تامین را از بازپرس درخواست کند هرگاه بین بازپرس ودادستان موافقت حاصل نشد پرونده برای رفع اختلاف به دادگاه صالح ارسال می‌گردد.
تقاضا دارد به سوالات زیر پاسخ فرمائید.
1- بازپرس قبل از انقضای مواعد مذکور در ماده 242 نسبت به تشدید قرار اقدام کرده است آیا با انقضای مواعد مذکور از تاریخ صدور قرار اولیه مکلف است وفق ماده مذکور نسبت به فک یا تخفیف یا ابقای قرار اتخاذ تصمیم نماید.
2- در صورت مثبت بودن پاسخ سوال فوق و نظر بازپرس بر ابقای قرار کدام قرار ابقاء می‌گردد قرار اولیه یا تشدید یافته؟
3- در صورتی که متهم به تشدید قرار اعتراض کرده باشد و پرونده به جهت رسیدگی به اعتراض وی در دادگاه صالح مطرح گردد و قبل از وصول تصمیم دادگاه مواعد مقرر در ماده 242 منقضی شود و بازپرس اقدام به ابقاء قرار نماید و با مخالفت دادستان و نظر وی برتخفیف تامین مواجه شود و متعاقباً تصمیم دادگاه بر رد اعتراض متهم به تشدید قرار واصل شود آیا باید برای حل اختلاف پرونده را به دادگاه صالح ارسال کرد یا یا خیر؟ آیا می‌توان رد اعتراض متهم به تشدید را تایید نظر بازپرس مبنی بر ابقای قرار تلقی کرد؟ و در صورت ارسال به دادگاه آیا دادگاه می‌تواند با وصف رد اعتراض متهم به تشدید نظر دادستان را تایید نماید.
4- در صورتی که بازپرس عقیده بر ابقاء تامین وثیقه داشته باشد و دادستان در مقام اظهارنظر بنوسید طبق ماده 244 پیشنهاد تشدید وثیقه به مبلغ... می‌شود و با اختلاف بازپرس مواجه شود آیا این به معنای توافق بازپرس و دادستان در ابقای قرار است و باید ابقای قرار حق اعتراض به متهم ابلاغ شود و در صورت اعتراض متهم پرونده برای رسیدگی به اعتراض متهم بر ابقاء و حل اختلاف دادستان و بازپرس در تشدید به دادگاه ارسال شود؟ در صورت مثبت بودن پاسخ در صورتی که دادگاه اعتراض متهم را بر ابقاء وارد بداند مثلاً عقیده بر تخفیف داشته باشد رسیدگی دادگاه در مقام حل اختلاف بین بازپرس و دادستان چگونه خواهد بود آیا می‌تواند نوع تامین مورد نظر خود را تامین خفیف تعیین و بازپریس را مکلف به اخذ تامین مورد نظر خود نماید یا اینکه صرفا می‌تواند با تایید نظر بازپرس یا دادستان حل اختلاف نماید در نظریه شماره 2211/93/7 مورخ 17/9/93 آمده است در این مقام دادگاه باید صرفاً با تایید نظر دادستان یا بازپرس حل اختلاف نماید.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1) آنچه از مفاد ماده 242 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 مستفاد می‌گردد، این است که حداکثر مدت (مواعد) بازداشت متهم به علت قرار تأمین صادره از سوی بازپرس از زمانی که متهم به این علت (صدور قرار تأمین) بازداشت شده است، شروع می‌شود.
2) چنانچه بازپرس قبل از انقضای مواعد مذکور در ماده 242 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 با اصلاحات و الحاقات بعدی، قرار صادره را تشدید نموده باشد و علل موجهی برای ابقای قرار تأمین داشته باشد، ملاک برای ابقای قرار تأمین، آخرین تصمیم بازپرس (قرار تأمین تشدید یافته) خواهد بود.
3) اعتراض متهم به تشدید قرار تأمین صادره و رسیدگی به آن در دادگاه کیفری ذیربط، مانع از انجام تکلیف مقرر در مواعد معینه برای بازپرس در ماده 242 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و اصلاحات و الحاقات بعدی نمی‌باشد و در صورتی که بازپرس در حین رسیدگی دادگاه به اعتراض متهم نسبت به تشدید قرار تأمین صادره به لحاظ حلول زمان اظهار نظر مجدد نسبت به قرار تأمین صادره، مبادرت به ابقای قرار سابق الصدور نماید و دادستان نظر بر تخفیف قرار داشته باشد، در این صورت مطابق قسمت وسطی ماده 242 قانون فوق‌الذکر، حل اختلاف با دادگاه کیفری صالح خواهد بود و تصمیم دادگاه بر رد اعتراض متهم نسبت به تشدید قرار تأمین، مانع از تکلیف دادگاه به رسیدگی به اختلاف دادستان و بازپرس در خصوص ابقاء یا تخفیف قرار تأمین مزبور نمی‌باشد و دادگاه باید با توجه به شرایط حاکم بر پرونده حسب مورد تصمیم مقتضی را اتخاذ نماید و جهت قانونی بر ملزم دانستن دادگاه به حل اختلاف یاد شده با تأیید نظر بازپرس (به لحاظ رد اعتراض متهم) وجود ندارد.
4) با فرض ابقای قرار تأمین از سوی بازپرس و تقاضای دادستان مبنی بر تشدید قرار مزبور بدون اعلام نظر صریح وی بر مخالفت یا موافقت با ابقای قرار تأمین از سوی بازپرس، این امر به منزله موافقت دادستان بر ابقای قرار قبلی و سپس تقاضای تشدید آن می‌باشد، ولذا در چنین وضعیتی متهم می‌تواند وفق مقررات ماده 242 قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392 و اصلاحات و الحاقات بعدی، نسبت به ابقای قرار مزبور اعتراض نماید و رسیدگی به اعتراض متهم در دادگاه کیفری صالح، مانع از رسیدگی دادگاه به اختلاف بازپرس و دادستان پیرامون تشدید قرار تأمین مطابق ماده 244 قانون فوق‌الذکر نخواهد بود.