در اجرای ماده ۱۱ آیین‌نامه داخلی شورای عالی فضای مجازی کشور، به پیوست مصوبه هشتاد و پنجمین جلسه مورخ ۱۴۰۱/۷/۱۹ این شورا با موضوع «پیشگیری و مقابله با قمار در فضای مجازی»، که در تاریخ ۱۴۰۱/۱۰/۱۲ به استحضار مقام معظم رهبری (مدظله العالی) رسیده است، برای اجرا ابلاغ می‌شود.
دبیر شورای عالی فضای مجازی - سیدابوالحسن فیروزآبادی
پیشگیری و مقابله با قمار در فضای مجازی
مقدمه
در راستای اجرای بندهای «۲ - ۲ - ۴ - ۱ - » و «۲ - ۲ - ۴ - ۴ - » طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات در زمینه «کاهش نرخ رشد جرایم فضای مجازی» و «ارتقاء سالمسازی و کاهش محتوای آسیب‌رسان و مجرمانه در فضای عمومی» سند « پیشگیری و مقابله با قمار در فضای مجازی» در هشتاد و پنجمین جلسه مورخ ۱۴۰۱/۰۷/۱۹ شورای عالی فضای مجازی کشور به تصویب رسید.
ماده ۱- تعاریف
۱-۱- قمار در فضای مجازی: هرگونه قمار، شرط‌بندی و بخت‌آزمایی، موضوع مواد ۷۰۵ تا ۷۱۱ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی در صورتی که از طریق فضای مجازی انجام شود، در این سند به‌اختصار قمار در فضای مجازی نامیده می‌شود؛
۱-۲- اعتیاد به قمار: میل غیر قابل کنترل برای ادامه قمار با وجود آگاهی از مشکلات آن، که منجر به اختلال و مشکلات قابل ملاحظه در زندگی شخصی، شغلی، تحصیلی و اجتماعی فرد می‌شود؛
۱-۳- مرتکبین و عوامل مرتبط با قمار: شامل قمارباز، طراح، راه انداز و اداره‌کننده وبگاه و واسط‌های نرمافزاری قمار، تبلیغ و تسهیل‌کننده فرایند قمار در فضای مجازی.
ماده ۲- هدف
۲-۱- آشنایی جامعه با تأثیرات روانی، اجتماعی و اقتصادی قمار در فضای مجازی؛
۲-۲- پیشگیری از ترویج و گسترش قمار در فضای مجازی؛
۲-۳- مقابله با شبکه مرتکبین و عوامل مرتبط با قمار.
ماده ۳- سیاستهای کلان
۳-۱- تنقیح قوانین و مقررات و رفع خلأهای قانونی برای مقابله با قمار در فضای مجازی؛
۳-۲- تأکید بر رصد، پژوهش و برنامهریزی محتوایی در پیشگیری و مقابله با قمار در فضای مجازی؛
۳-۳- تمهید اقدامات عملیاتی برای مقابله با قمار در فضای مجازی؛
۳-۴- گسترش اطلاع‌رسانی و آموزش عمومی در رابطه با ابعاد و مخاطرات قمار در فضای مجازی؛
۳-۵ - تفکیک بین افراد غیرحرفه ای، حرفه ای و سرشبکه‌های قمار در فضای مجازی و مواجهه متناسب با مرتکبین و عوامل مرتبط با قمار؛
۳-۶ - گسترش خدمات مشاورهای و درمانی برای معتادان به قمار در فضای مجازی؛
۳-۷- تربیت مشاورین متخصص و متعهد در زمینه آثار و تبعات قمار در فضای مجازی؛
۳- ۸ - اتخاذ روش‌های مستمر، بازدارنده و موثر در برخورد با مرتکبین و عوامل مرتبط با قمار در فضای مجازی؛
۳-۹- شناسایی و قطع زنجیره اقتصادی شبکه قمار در فضای مجازی اعم از نظام بانکی، تبلیغات و صاحبان مشاغل مرتبط.
ماده ۴- اقدامات ملی
۴-۱- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
۴-۱-۱- هدایت رسانه ها در جهت آگاهیبخشی به جامعه درباره ماهیت قمار در فضای مجازی و اطلاع‌رسانی درباره شبکه قمار، آسیبهای آن برای کشور (اعم از خروج ارز از کشور، پولشویی و استفاده از پول حاصل از قمار برای برپایی شبکه فساد) و تبعات مباشرت و معاونت برای قمار از جمله اجاره حساب بانکی؛
۴-۱-۲- ساماندهی شرکتها و موسسات تبلیغاتی و مقابله با گستردهه ای [۱] مشارکتکننده در تبلیغات قمار در رسانه های اجتماعی خارجی و داخلی با همکاری ضابطین قضایی؛
۴-۱-۳- استفاده از ظرفیتهای ترویجی و اقناعی افراد مشهور و چهره های هنری - ورزشی برای معرفی مخاطرات قمار و نظارت بر ایشان برای پیشگیری از مشارکت در چرخه قمار در فضای مجازی با همکاری وزارت ورزش و جوانان؛
۴-۱-۴- مقرراتگذاری و نظارت بر سکوها، وبگاهها و برنامکها با همکاری سازمان صداوسیمای ج.ا.ا و قوه قضائیه.
۴-۲- سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران
۴-۲-۱- ساماندهی تبلیغات بازرگانی و برنامه‌های تلویزیونی با محتوای قرعه‌کشی، بخت‌آزمایی و پیش‌بینی نتایج ورزشی به‌منظور پیشگیری از ترویج قمار؛
۴-۲-۲- تولید و پخش برنامه‌هایی با موضوعات شناخت قمار در فضای مجازی، مخاطرات قمار و اعتیاد به آن و تحلیل فنی فرایند قمار در فضای مجازی، با استفاده از تجربیات آسیب‌دیدگان از قمار با همکاری فرماندهی انتظامی ج.ا.ا و قوه قضائیه؛
۴-۲-۳- گنجاندن مضامین مرتبط با «مخاطرات ثروتمندشدن از شیوه‌های موهوم و کاذب و نیز تأثیر قمار در فضای مجازی بر کاهش کار مولد در جامعه» در برنامه‌های تلویزیونی و مجموعه‌های نمایشی پرمخاطب با همکاری فرماندهی انتظامی ج.ا.ا و سازمان بهزیستی کشور؛
۴-۲-۴- هدایت رسانهای، مقرراتگذاری و نظارت بر سکوها، وبگاهها و برنامکهای صوت و تصویر فراگیر.
۴-۳- وزارت آموزش و پرورش
۴-۳-۱- افزایش آگاهی اولیاء و مربیان درباره مضرات قمار در فضای مجازی (با پوشش کسبوکار یا بازی) با استفاده از ظرفیتهای مردمی و ایجاد حساسیت در والدین نسبت به فعالیت‌های مالی فرزندان در فضای مجازی؛
۴-۳-۲- گنجاندن محتوای آموزشی درباره مخاطرات قمار در برنامه درسی باهدف پیشگیری از ورود دانشآموزان به عرصه قمار در فضای مجازی با همکاری قوه قضاییه و فرماندهی انتظامی ج.ا.ا.
۴-۴- مرکز مدیریت حوزههای علمیه
۴-۴-۱- تبیین مبانی، موضوعشناسی فقهی و بررسی پدیده‌های نوظهور مرتبط با قمار و تعیین مصادیق نوعی آن در فضای مجازی و اعلام به کارگروه؛
۴-۴-۲- تولید محتوای آگاهی‌بخش و تبلیغی با هدف تبیین احکام انواع قمار در فضای مجازی با همکاری دفتر تبلیغات اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی و دادستانی کل کشور؛
۴-۴-۳- برگزاری دوره‌های آموزشی ویژه مبلغان دینی برای تبیین حرمت انواع قمار در فضای مجازی و درآمد حاصل از آن‌ها و استفاده از ظرفیت مبلغان در ایام موسمی تبلیغ با همکاری دفتر تبلیغات اسلامی و سازمان تبلیغات اسلامی.
۴- ۵ - قوه قضائیه
۴- ۵ -۱- کشف و برخورد قضایی با مرتکبین و عوامل مرتبط با قمار، گردانندگان و شبکه مالی قمار در فضای مجازی داخل و خارج از کشور با همکاری ضابطین قضایی؛
۴- ۵ -۲- یکپارچه‌سازی اطلاعات مرتبط با مرتکبین و عوامل مرتبط با قمار در فضای مجازی توسط دادستانی کل کشور با همکاری ضابطین قضایی، بانک مرکزی ج.ا.ا،
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ارائه بازخورد از روندها و تحلیل‌های آماری مرتبط به متصدیان حوزه مقابله با قمار در فضای مجازی؛
۴- ۵ -۳- تولید محتوای پیام‌های ایجابی برای اطلاع‌رسانی‌های عمومی درباره قمار در فضای مجازی با همکاری سازمان صدا و سیمای ج.ا.ا و فرماندهی انتظامی ج.ا.ا؛
۴- ۵ -۴- برخورد بازدارنده قضایی با ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت، فناوری‌های مالی و بانک‌های مرتبط با انتقال وجوه ناشی از قمار در فضای مجازی با همکاری بانک مرکزی ج.ا.ا و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات؛
۴- ۵ - ۵ - اصلاح و بازپروری مرتکبین و عوامل غیرحرفه ای با صدور احکام و دستورات قضایی برای انجام امور عامالمنفعه موثر در کاهش قمار در فضای مجازی با استفاده از ظرفیتهای قانونی از قبیل تعلیق، تعقیب و مجازات، آزادی مشروط و مجازات‌های جایگزین حبس با همکاری فرماندهی انتظامی ج.ا.ا، سازمان بهزیستی کشور و سازمان نظام روانشناسی و مشاوره؛
۴- ۵ -۶ - شناسایی، پیشنهاد و پیگیری برای برطرف کردن نواقص قانونی در حوزه مقابله با قمار در فضای مجازی؛
۴- ۵ -۷- تشدید مجازات مرتکبین حرفه‌ای و عوامل مرتبط با دایرکننده قمارخانه‌های مجازی.
۴-۶ - فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران
۴-۶ -۱- رصد، کشف و مقابله مستمر با مرتکبین و عوامل مرتبط، گردانندگان و شبکه مالی قمار در فضای مجازی با همکاری سایر ضابطین قضایی؛
۴-۶ -۲- آگاهی بخشی درباره مخاطرات و مصونیت در قبال شیوه‌های کلاه‌برداری، جرائم و مجازات‌های مرتبط با قمار در فضای مجازی و ارائه گزارش عملکرد با همکاری قوه قضائیه، سازمان صداوسیمای ج.ا.ا و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛
۴-۶ -۳- تعامل با نهادهای بین‌المللی ازجمله اینترپل، به‌منظور برخورد با سکوهای متخلف خارجی و استرداد مجرمان خارج کشور فعال در زمینه قمار در فضای مجازی با همکاری وزارت امور خارجه.
۴-۷- وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
۴-۷-۱- راه‌اندازی سامانه‌های شناسایی دامنه‌های قمار با همکاری وزارت کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی ج.ا.ا تحت نظر قوهقضائیه برای شناسایی، استعلام، محدوده جغرافیایی، نوع کاربری و ایجاد قابلیت مسدودسازی دامنه‌ها و نشانی‌های مرتبط قمارخانه‌های مجازی ظرف یک سال؛
۴-۷-۲- ساماندهی خدمات داخلی نام دامنه، میزبانی، نشانیها و خدمات دسترسی در راستای مقابله با سوءاستفاده از خدمات یاد شده در کسب‌وکارهای غیرمجاز و مجرمانه مرتبط با قمار در فضای مجازی؛
۴- ۸ - بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
۴- ۸ -۱- مقرره‌گذاری و پیگیری برای قانون‌گذاری در ممانعت از سوءاستفاده از ابزارهای بانکی برای قمار در فضای مجازی؛
۴- ۸ -۲- الزام بانک‌ها به تفکیک حسابهای تجاری و شخصی و ایجاد قابلیت مدیریت تقلب[۲] و جریمه بانک‌ها، شرکتهای پرداخت و پرداختسازان متخلف در زمینه قمار در فضای مجازی با همکاری قوه قضائیه؛
۴- ۸ -۳- استمرار در شناسایی موارد و الگوهای سوءاستفاده از حسابهای بانکی و ابزارهای پرداخت بر اساس مصادیق دریافت‌شده قمار از مراجع قضایی و انتظامی و ارجاع به مراجع قضایی با همکاری مرکز اطلاعات مالی وزارت امور اقتصادی و دارایی و تأمین خدمات فنی مورد نیاز برای مسدودسازی برخط حسابهای بانکی مربوط؛
۴- ۸ -۴- محدودسازی موقت یا دائم ارائه خدمات بانکی و پرداخت، برای اجاره‌دهندگان و سوءاستفادهکنندگان از حسابهای بانکی برای قمار در فضای مجازی با همکاری دادستانی کل کشور؛
۴- ۸ - ۵ - الزام بانک‌ها به ارتقای احراز هویت و شناسایی دقیق مشتریان بانکی برای استفاده از خدمات بانکی برخط به منظور پیشگیری از اجاره حسابهای بانکی و سوءاستفادههای مالی در رابطه با قمار در فضای مجازی با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات؛
۴ - ۸ -۶ - ساماندهی فعالیت صرافی‌ها و اعمال محدودیت در ارائه خدمات بانکی به درگاه‌های داخلی مبادلات رمزارز به‌منظور مقابله موثر با پولشویی و تبادلات مرتبط با قمار با همکاری دادستانی کل کشور، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و فرماندهی انتظامی ج.ا.ا؛
۴- ۸ -۷- پژوهش در خصوص مقابله با قمار در فضای مجازی با استفاده از زنجیره بلوکی، رمزارز و وب تاریک به‌منظور روزآمدسازی راهکارهای مقابله با قمار در فضای مجازی؛
۴- ۸ - ۸ - رصد مداوم و بروزرسانی خدمات نوین پولی و مالی به‌منظور پیشگیری از مخاطرات احتمالی در زمینه قمار در فضای مجازی با همکاری دادستانی کل کشور، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و فرماندهی انتظامی ج.ا.ا؛
۴- ۸ -۹- ساماندهی درگاهها و ابزارهای پرداخت برای مقابله با قمار در فضای مجازی و مسدودسازی درگاهها و ابزارهای متخلف؛
۴- ۸ -۱۰- فراهمسازی امکان محدودسازی دسترسی به خدمات بانکداری و پرداخت الکترونیکی از مبدأ نشانی‌های اینترنتی خارج از کشور و یا مراکز داده داخلی در راستای مقابله با قمار در فضای مجازی با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تحت نظر دادستانی کل کشور.
۴-۹- وزارت صنعت، معدن و تجارت
۴-۹-۱- نظارت بر درگاهها و وبگاه‌های دارای نماد اعتماد الکترونیکی برای عدم ترویج و استفاده از تبلیغات قمار و شبهقمار؛
۴-۹-۲- فراهمسازی امکان استعلام برخط وضعیت نمادهای اعتماد الکترونیکی صادرشده برای بانک مرکزی ج.ا.ا و ضابطین قضایی.
۴-۱۰- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
۴-۱۰-۱- توسعه و تکمیل پایگاه یکپارچه اطلاعات شغلی اشخاص حقیقی (اعم از خانگی/غیرخانگی) و کمک به استعلام آخرین وضعیت شغلی صاحبان حسابهای بانکی با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی ج.ا.ا؛
۴-۱۰-۲- توسعه مأموریت مراکز مشاوره روان‌شناختی و ترک اعتیادهای رفتاری برای مداخله در زمینه اعتیاد به قمار و معرفی رسمی این مراکز به قوه قضائیه توسط سازمان بهزیستی کشور با همکاری سازمان نظام روانشناسی و مشاوره؛
۴-۱۰-۳- برگزاری دوره‌های آموزشی برای روانشناسان و مشاوران در خصوص بازپروری معتادان به قمار توسط سازمان بهزیستی کشور با همکاری سازمان نظام روانشناسی و مشاوره و فرماندهی انتظامی ج.ا.ا و حمایت از تشکل‌های مردم‌نهاد فعال در این زمینه؛
۴-۱۰-۴- طراحی دوره‌های آموزشی برای مشاوره کاریابی و کارآفرینی ویژه مرتکبین و عوامل مرتبط با قمار و استفاده از این دوره‌ها به‌عنوان رفتار جایگزین برای تعلیق مجازات مرتکبین و عوامل مرتبط غیر حرفه‌ای قمار با همکاری قوه قضائیه.
۴-۱۱- مرکز اطلاعات مالی وزارت امور اقتصادی و دارایی
۴-۱۱-۱- بروزرسانی الگوریتم‌ها و روش‌های پولشویی بر پایه قمار با همکاری قوه قضائیه، بانک مرکزی ج.ا.ا و ضابطین قضایی.
[۱]- اگر محتوای تبلیغاتی، در ساعاتی که کاربران زیادی در کانالهای پیامرسانی آنلاین هستند، به صورت بنر تمام صفحه به کاربر نمایش داده شود، تبلیغ گسترده نام دارد.
[۲]- Fraud Management