صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/07/18
برگزار شده توسط: استان قزوین/ شهر محمدیه
موضوع
مسئولیت کیفری نماینده شخص حقوقی صرفاً به نام شرکت
پرسش
آیا ارتکاب جرم توسط نماینده قانونی شخص حقوقی، در صورتی که صرفاً به نام شرکت صورت گرفته باشد؛ اما در راستای منافع آن نباشدٰ، باز هم موجب مسئولیت کیفری شخص حقوقی می‌باشد یا خیر؟
نظر هیئت عالی
با توجه به اینکه مقنن در ماده 143 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 اقدام قانونی نماینده شخص حقوقی به نام یا در راستای منافع شخص حقوقی را برای تحقق مسئولیت کیفری شخص حقوقی پیش بینی کرده؛ در صورتی که بین رفتار نماینده و مسئولیت کیفری شخص حقوقی رابطه سببیت وجود داشته، صرف اقدام نماینده شخص حقوقی به نام یا در راستای منافع شخص حقوقی برای تحقق مسئولیت کیفری شخص حقوقی کفایت می کند.
نظر اکثریت
خیر، ارتکاب جرم توسط نماینده قانونی شخص حقوقی، در صورتی که صرفاً به نام شرکت صورت گرفته باشد؛ اما در راستای منافع آن نباشد، باز هم موجب مسئولیت کیفری شخص حقوقی نمی‌باشد. صرفاً در صورتی مسئولیت کیفری متوجه شخص حقوقی می‌باشد که جرم ارتکابی هم در راستای منافع شخص حقوقی باشد و هم به نام شخص حقوقی صورت گرفته باشد. دلایل:
1- در قانون جرائم رایانه ای که قبل از قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 به این موضوع پرداخته از عبارت ((به نام و در راستای)) استفاده گردیده است.
2- در پیش نویس قانون مجازات اسلامی 92 نیز عبارت ((به نام و در راستای)) مورد استفاده قرار گرفته بوده است.
3- در قانون فرانسه که قانون ما برگرفته از آن است نیز جهت رفع این مشکل از عبارت به حساب شخص حقوقی استفاده شده است.
4- در برخی موارد که نماینده شخص حقوقی صرفاً به نام شرکت و شخص حقوقی و نه در راستای منافع آن مرتکب جرمی می‌شود و شخصاً خود منتفع می‌گردد، در چنین مواردی، توجه مسئولیت کیفری به شخص حقوقی از دادرسی منطقی و عادلانه به دور است.
نظر اقلیت
بله، ارتکاب جرم توسط نماینده قانونی شخص حقوقی، در صورتی که صرفاً به نام شرکت صورت گرفته باشد، اما در راستای منافع آن نباشد، باز هم موجب مسئولیت کیفری شخص حقوقی می‌باشد. دلایل:
با توجه به اینکه نص ماده در این خصوص صراحت دارد.