صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1390/08/22
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر آق قلا
موضوع
طرفیت غیر مالک در دعوای الزام به تنظیم سند رسمی
پرسش
شخص (الف) یک قطعه زمین به شخص (ب) می‌فروشد و حتی به طور رسمی نیز سند را به نام (ب) منتقل می‌کند اما در حین معامله و در سند رسمی شرط می‌کند که خریدار بدون اجازه وی حق فروش به کسی را ندارد. شخص (ب) طی فروش‌نامه عادی زمین را با اجازه به (ج) می‌فروشد. حال اگر شخص (ج) بخواهد دعوای الزام به تنظیم سند رسمی طرح کند، آیا باید شخص (الف) (مشروطٌ‌له) را نیز طرف دعوا قرار دهد؟
نظر هیئت عالی
نشست قضایی (1) مدنی: هر چند از مفهوم مخالف ماده 959 قانون مدنی چنین استنباط می‌شود که سلب حقوق مدنی به طور جزئی و به نحو موقت در ارتباط خاص، امکان‌پذیر است؛ ولیکن اساساً در موضوع سوال، خریدار زمین (شخص ب) با کسب اجازه انتقال به غیر، مطابق فروش‌نامه عادی، ملک را به شخص (ج) فروخته است. با توجه به این‌که با رعایت مواد 22، 70، 71 و 72 قانون ثبت، فروشنده سند عادی (شخص ب) مالک ثبتی ملک است؛ لذا طرفیت غیر مالک در دعوا ضرورتی ندارد و نظر اقلیت که موید این معنا است تأیید می‌شود.
نظر اکثریت
اگر شخص (ج) بخواهد دعوای الزام به تنظیم سند رسمی طرح کند باید شخص (الف) را طرف دعوا قرار دهد؛ چرا که شخص (الف) می‌تواند در محق‌شدن یکی از طرفین دعوا ذی‌نفع باشد. همچنان که در مبحث ورود شخص ثالث، ثالث در موضوع دادرسی اصحاب دعوای اصلی اگر برای خود مستقلاً حقی قائل باشد یا خود را در محق‌شدن یکی از طرفین ذی‌نفع بداند می‌تواند تا وقتی که ختم دادرسی اعلام نشده است وارد دعوا شود یا در مبحث جلب شخص ثالث، هر یک از اصحاب دعوا می‌توانند برابر مقررات قانون، از دادگاه درخواست جلب ثالث کنند و همچنین است در مبحث اعتراض شخص ثالث موضوع ماده 417 به بعد قانون آیین دادرسی مدنی. بنابراین،شخص (الف) باید طرف دعوا قرار گیرد؛ چرا که (الف) مشروطٌ‌له فرض سوال و به نوعی ذی‌نفع است.
نظر اقلیت
لازم نیست که شخص (الف) در دعوای موضوع سوال طرف دعوا قرار گیرد؛ چرا که وقتی شخص (ب) طی فروش‌نامه عادی زمین را با اجازه شخص (الف) به (ج) می‌فروشد و سند رسمی نیز به نام (ب) منتقل می‌شود شخص (ج) فقط باید به طرفیت شخص (ب) دعوای الزام به تنظیم سند رسمی را طرح کند.