شماره دادنامه: 140331390001130931
تاریخ دادنامه: 1403/05/16
شماره پرونده: 0207613
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای محمدهادی عرفان منش
طرف شکایت: شورای اسلامی شهر شیراز
موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره 2 از عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های عمرانی و توسعه شهری مصوب شورای اسلامی شهر شیراز
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال تبصره 2 از عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های عمرانی و توسعه شهری مصوب شورای اسلامی شهر شیراز را خواستار شده و در مقام تبیین خواسته اعلام کرده است:
"احتراما،ً اینجانب محمدهادی عرفان منش درخواست ابطال مصوبه خلاف شرع و قانون شورای اسلامی شهر شیراز را با دلایل و شرح زیر را دارم:
مصوبه 21750/ ش الف س مورخ 1389/11/20 و مصوبات اصلاحی 22099/ ش الف س مورخ 1389/12/23، اصلاحی مصوب 5365/95 ص مورخ 1395/10/08، 30701/97 ص مورخ 1396/07/24، 4918/97 ص مورخ 1397/12/19 و /3541/98 ص مورخ 1398/10/12 در رابطه با ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های عمرانی و توسعه شهری که در تبصره 11 آن اعلام میدارد مالکانی که درخواست غرامت مورد مسیر خود را مطالبه نمایند عوارض ارزش افزوده آن طبق تبصره 2 (اصلاحی مصوبه 5365/95 ص مورخ 1395/10/08) محاسبه میشود که این تبصره اعلام می کند که 20 درصد باقیمانده ملک بعد از عقب نشینی با مورد مسیر به صورت رایگان و بدون پرداخت هیچ وجهی تهاتر گردد و به جای محاسبه ارزش افزوده ایجاد شده ناشی از اجرای طرح، که این خود نشان از اجحاف به مالکین میباشد، در واقع با این مصوبه خلاف شرع و قانون تنها مالکینی میتوانند درخواست غرامت مورد مسیر ناشی از عقب نشینی کنند که بیش از 20 درصد از مساحت باقیمانده ملک مورد مسیر داشته باشد که این خلاف تبصره یک ماده واحده قانون نحوه تقویم ابنیه املاک و اراضی مورد نیاز شهرداری ها مصوب 1370، این حق مسلم مالکینی که املاک آن ها در طرح توسعه مورد نیاز شهرداری و فارغ از میزان مساحتی که در طرح قرار گرفته جهت تعیین قیمت به کارشناس رسمی ارجاع شوند، بنابراین طبق رای وحدت رویه شماره 9909970905811317 مورخ 1399/10/13 هیات عمومی دیوان عدالت اداری و همچنین طبق آرای متعدد وحدت رویه به شماره 1491 مورخ 1386/12/14 و 1440 مورخ 1386/12/07 و 133 مورخ 1390/03/30 و 9210090905800454 مورخ 1392/07/15 و رای شماره 941009090581232 مورخ 1394/11/06 هیات عمومی دیوان عدالت اداری که الزام به عقب نشینی از اجرای طرح های عمومی یا عمرانی بدون پرداخت ثمن ملک یا غرامت جایز نبوده و مغایر قواعد لاضرر و تسلیط و اصول 47 و 22 قانون اساسی و مواد 30، 31، 303، 308، 311، 315، 327 و 331 قانون مدنی و مقررات ماده واحده قانون تعیین وضعیت املاک واقع در طرح های دولتی و شهرداری ها مصوب 1367 با اصلاحات بعدی و این که شهرداری ها مکلفند با رعایت قانون نحوه تقویم ابنیه املاک و اراضی مورد نیاز شهرداری ها مصوب 1370 در صورت تحقق و اجتماع شرایط قانونی لازم نسبت به تملک اراضی و املاک واقع در طرح های دولتی و شهرداری ها با واگذاری زمین معوض و با پرداخت بهاء روز ملک فارغ از میزان مساحت واقع در طرح اقدام نمایند. لذا استدعای ابطال مصوبه اخیرالذکر (اصلاحی مصوبه 5365/95 ص مورخ 1395/10/08 شورای شهر شیراز) را دارم که اعلام می کند اخذ ارزش افزوده برای املاکی مورد مسیرشان به میزان 20 درصد مساحت باقیمانده ملک باشد مستلزم اخذ رایگان مورد مسیر بدون پرداخت هیچ وجهی میباشد."
متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:
" فصل ششم:
ماده واحده: به کلیه اراضی و املاک اعم از ملکی یا اوقافی که از تاریخ 1370/11/03 در بر گذرهای توسعه ای، اصلاحی، تعریضی و احداثی واقع میشوند «عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های عمرانی و توسعه شهری» تعلق میگیرد. این عوارض برابر مفاد تبصره های ذیل توسط شهرداری در زمان نقل و انتقال با پرداخت غرامت توسط شهرداری با پروانه ساختمانی یا گواهی وضعیت بنا یا گواهی پایان کار، از مالکان یا ذی نفعان وصول میگردد.
.............
عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های عمرانی و توسعه شهری
تبصره2: گذرهایی که به صورت تدریجی تعریض یا اصلاح میگردد به میزان 20% مساحت باقیمانده ملک یا مقدار مورد مسیر تهاتر و در صورت بستانکاری شهرداری برای مازاد 20% باقیمانده پس از کسر متراژ مورد مسیر، عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح های عمرانی و توسعه شهری براساس B 35 با اعمال ضریب محاسبه و اخذ میگردد."
علی رغم ارسال و ابلاغ نسخه دوم دادخواست و ضمایم آن به طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده پاسخی واصل نگردیده است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1403/05/16 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
با توجه به این که براساس آرا مختلف هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره 3246 مورخ 1400/12/14 و دادنامه شماره 1884 مورخ 1397/09/27 این هیات، تهاتر با مالکین در ابعاد مختلف و در مواردی مانند الزام اشخاص به تهاتر طلب خود بابت تملک اراضی آن ها توسط شهرداری با عوارض محلی مستند به نظریات شورای نگهبان ابطال شده است، لذا بر همین اساس تبصره 2 تعرفه عوارض محلی شهرداری شیراز که تحت عنوان ارزش افزوده ناشی از طرح های عمرانی و توسعه شهری به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، مغایر با مفاد آرا مذکور هیات عمومی دیوان عدالت اداری است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال میشود. این رای براساس ماده 93 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/02/10) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است./
حکمتعلی مظفری
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری