صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1387/01/22
برگزار شده توسط: استان کردستان/ شهر سقز
موضوع
شرط جوابگویی فروشنده در مقابل مدعیان
پرسش
فروشنده ملکی را به خریدار می‌فروشد، در قسمت ملاحظات قرارداد اضافه می‌شود: «در صورتی‌که غیر از دولت هر کس دیگر مدعی شود، فروشنده باید به قیمت روز جوابگوی خریدار باشد»، آیا متن فوق شرط ضمن‌عقد محسوب می‌شود یا توافق علی‌حده؟ آیا تبری از ضمان درک جایز است؟
نظر هیئت عالی
نشست قضایی (4) مدنی: در قرارداد منعقده موضوع سوال فروشنده قبل از امضای عقد بیع و در ذیل قرارداد تعهد کرده در صورتی‌که مورد معامله مستحقٌ‌‌للغیر درآمد و مستحق هم دولت نباشد، فروشنده، به قیمت روز جوابگوی خریدار باشد، در واقع اولاً؛ این شرط ضمن‌العقد و مکمل آن است. ثانیاً؛ برحسب مقررات ماده 10 قانون مدنی چون شرط، خلاف قانون نیست لازم‌الرعایه می‌باشد. از طرفی این تعهد انطباق با مواد 390 و 391 قانون مدنی ندارد و این مواد مبطل قرارداد مورد توافق طرفین نیست و فروشنده ملزم به انجام تعهد است.
نظر اتفاقی
نظر اول: شرط ضمن‌عقد به نحوی مکمل قرارداد است و قراردادهای صحیح را شامل می‌شود. در فرض سوال که در خاتمه قرارداد، متن مزبور قید می‌شود، خود قرارداد علی‌حده محسوب می‌گردد و ارتباطی به اصل عقد ندارد و توافق بعدی به لحاظ مال غیر بودن مبیع به استناد مواد 390 و 391 قانون مدنی باطل است.
نظر دوم: درج چنین قیدی در ذیل قرارداد شرط ضمن‌عقد است و قصد متعاقدین از درج چنین قیدی، معطوف به اصل عقد، وابسته به آن و به نوعی مکمل آن است و در فرض تحقق چنین شرطی، تبعات و آثار آن به مورد معامله همان عقدی که طرفین انشا نموده‌اند، تسری پیدا می‌کند.
نظر سوم: امکان تبری بایع از ضمان درک مبیع جایز است مگر این‌که به قراین یا به انحای دیگر ثابت شود که فروشنده با علم به من غیر حق بودن خویش نسبت به فروش مبیع اقدام کرده است و تعمداً از ضمان درک تبری نموده است که در این حالت جایز نیست.
نظر چهارم: تبری بایع از ضمان درک جایز نیست و ایراد از چنین ضمانی احتمالاً موجب تضرر شخص ثالث که صاحب مال باشد، می‌گردد و ترتیب اثر دادن به چنین توافقی موجب اخلال در نظم عمومی می‌شود؛ به همین منظور قانونگذار نسبت به اشخاصی که مال‌الغیر را منتقل می‌کنند مجازات سنگینی مصوب کرده است و این توافق با برخی توافقات دیگر مثل تبری از عیوب مبری که در صورت تحقق عیب تنها مشتری متضرر می‌گردد، متفاوت است.