صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1401/03/09
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر خفر
موضوع
قابلیت استماع دعوای الزام خوانده به استرداد پلاک اتومبیل
پرسش
آیا دعوای الزام خوانده به استرداد پلاک اتومبیل مسموع است؟
نظر هیات عالی
اساساً دعوایی تحت عنوان استرداد یا رد پلاک انتظامی قابلیت استماع ندارد، بلکه وفق مقررات از جمله ماده 10 آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی بایستی دعوای فک پلاک و تحویل آن به اداره شماره‌گذاری راهنمایی و رانندگی مطرح گردد، زیرا امکان تسلیم پلاک بدون خودرو وجود ندارد.
نظر اکثریت
صحیح‌تر این است که خواسته الزام به رد پلاک باشد، منتها نظر به اینکه اصل اولیه در دعاوی استماع آن می‌باشد؛ در متون فقهی نیز از وجوب استماع دعوا یاد شده است. نظر به اینکه در روابط اجتماعی اتومبیل به دلیل حرکت در جامعه خطرات بسیار دارد و احتمال حوادث رانندگی و غیره متصور می‌باشد و در این مواقع، مراجع رسمی دارنده رسمی اتومبیل را شناسایی می‌کنند و تمامی اقدامات، احضارها و دیگر محدودیت‌ها متوجه دارنده رسمی می‌باشد و حضور دارنده در مراجع رسمی و اثبات خلاف گزارش نوعی ضرر و حرج عرفی است و نیز اینکه استفاده شخص دیگری از پلاک خودرو خلاف ماده 10 آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی و نیز هرچند پس از انتقال اتومبیل تا تنظیم سند در مقاطع قانونی پلاک خودرو نیز مانند سایر لوازم به خریدار تحویل می‌گردد و جزء توابع عرفی مبیع محسوب می‌شود؛ اما این امر دارای مهلت نامحدود نیست. ثانیاً؛ افراد می‌توانند در قراردادهای خود به خلاف آن تصریح نمایند و برای تعویض پلاک مهلت تعیین کند. آنچه در قراردادها معمول است و نیز بارها در پرونده‌های مشابه مشاهده شده است که افراد پس از گذشته مدت زمانی و عدم تعویض پلاک خودرو و مشاهده قبوض متعدد جریمه اقدام به ارسال اظهارنامه برای خریدار جهت تعویض پلاک می‌نماید و فروشنده حق دارد پلاک خودرویی که به نام وی می‌باشد مطالبه نماید. ممکن است در مقابل استدلال شود درنتیجه مسترد شدن پلاک امکان حرکت اتومبیل نیست در پاسخ می‌گوییم طبق قاعده اقدام، خود شخص خریدار مقصر است و آثار رفتار خریدار را نمی‌توان بر فروشنده تحمیل نمود. این نکته نیز اهمیت دارد که حسب ماده 5 آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی هرچند پلاک متعلق به مالک خودرو است، منتها به محض تعویض پلاک و فک آن از اتومبیل پلاک تحویل راهنمایی و رانندگی می‌گردد و این امر مانع از صدور حکم بر اساس قرارداد طرفین نیست و دادگاه می‌بایست بر اساس مواد 10 و 219 و 308 و 310 از قانون مدنی اقدام به صدور حکم نماید.
نظر اقلیت
با توجه به اینکه نصب پلاک خودرو توسط پلیس راهور صورت می‌گیرد و جزء امور حاکمیتی تلقی می‌گردد، ضرورتاً دعوای استرداد پلاک خودرو قابل استماع نمی‌باشد و شخص می‌بایست دعوای الزام به تعویض پلاک خودرو را طرح نماید.