بسمه تعالی
هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی
شماره پرونده: ه- ت/ 0200013
شماره دادنامه سیلور: 140231390002262544 تاریخ:30/08/1402
شاکی: آقای علی عبدی سیدکلائی
طرف شکایت: دانشگاه فردوسی مشهد
موضوع شکایت و خواسته: ابطال مصوبه هفدهم صورتجلسه دومین نشست عادی هیات امنای دانشگاه فردوسی مشهد مورخ 3/7/93
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
شاکی دادخواستی به طرفیت دانشگاه فردوسی مشهد به خواسته ابطال مصوبه هفدهم صورتجلسه دومین نشست عادی هیات امنای دانشگاه فردوسی مشهد مورخ 3/7/93 به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:
هیات امنا به استناد بند «و» ماده «7» قانون تشکیل هیات های امناء شهریه دانشجویان مقطع دکتری دوره نوبت دوم دانشگاه فردوسی مشهد را برای ورودیهای سالهای تحصیلی 94-93 و 95-94 به شرح زیر تعیین نمود.
ضمناً از وردیهای سالهای مذکور در هر نیمسال تحصیلی، بابت ارایه خدمات ورزشی (000/90 ریال)، فرهنگی و فوق برنامه (000/180 ریال) و مشاوره ای (000/80 ریال)، جمعاً مبلغ (000/350) ریال به ازای هر نفر دریافت خواهد شد.
الف- شهریه مقطع دکتری دوره نوبت دوم ورودیهای سال تحصیلی 94- 93 (مبالغ به ریال)
گروه آموزشی
شهریه ثابت هر نیمسال
شهریه هر واحد درسی
جمع شهریه کل دوره تا سقف
علوم انسانی
000/500/22
000/000/5
000/000/360
علوم پایه
500/437/28
000/625/5
000/000/430
تخصصی دامپزشکی
000/375/34
000/250/6
000/250/6
000/250/6
000/500/512
000/750/643
000/000/660
مهندسی و کشاورزی
000/375/34
000/250/6
000/000/500
شامل رشته های: بهداشت مواد غذایی 36 واحد بیوتکنولوژی 36 واحد، فیزیولوژی 36 واحد، بافت شناسی 36 واحد، انگل شناسی 38 واحد، مامایی 59 واحد، دامهای بزرگ 62 واحد، پاتولوژی 63 واحد
از شهریه دانشجویان رشته های تحصیلی دامهای بزرگ و پاتولوژی تا سقف 000/000/660 ریال قابل دریافت خواهد بود.
ب- شهریه مقطع دکتری دوره نوبت دوم ورودیهای سال تحصیلی 95- 94 (مبالغ به ریال)
گروه آموزشی
شهریه ثابت هر نیمسال
شهریه هر واحد درسی
جمع شهریه کل دوره تا سقف
علوم انسانی
000/000/27
000/000/6
000/000/432
علوم پایه
000/125/34
000/750/6
000/000/516
تخصصی دامپزشکی
000/250/41
000/500/7
000/500/7
000/500/7
000/000/615
000/500/772
000/000/792
مهندسی و کشاورزی
000/250/41
000/500/7
000/000/600
شامل رشته های: بهداشت مواد غذایی 36 واحد، بیوتکنولوژی 36 واحد، فیزیولوژی 36 واحد، بافت شناسی 36 واحد، انگل شناسی 38 واحد، مامایی 59 واحد، دامهای بزرگ 62 واحد، پاتولوژی 63 واحد
از شهریه دانشجویان رشته های تحصیلی دامهای بزرگ و پاتولوژی تا سقف 000/000/792 ریال قابل دریافت خواهد بود.
تبصره 1: شهریه متغیر ورودیهای بند «ب» در هر سال تحصیلی به میزان 20 درصد نسبت به مبلغ سال قبل افزایش می یابد.
تبصره 2: شهریه ثابت ورودیهای بند «ب» تا پایان تحصیل آنان ثابت بوده و تغییر نخواهد کرد.
توضیح: دانشگاه فردوسی مشهد مکلف گردید نسبت به اعلام شهریه های موضوع بند «ب» این مصوبه در مهلت مقرر به سازمان سنجش آموزش کشور جهت درج در دفترچه کنکور سراسری سال مذکور اقدام نمایند.
دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:
با توجه به اینکه براساس ماده 2 قانون اهداف ،وظایف وتشکیلات وزارت علوم ،تحقیقات وفناوری مصوب 83 تعیین ضوابط ،معیارها واستانداردهای علمی موسسات آموزش عالی وتحقیقاتی ،رشته ها ومقاطع تحصیلی با رعایت اصول انعطاف، پویایی، رقابت و نوآوری علمی از ماموریت های اصلی این وزارت خانه است ودر راستای ایفای ماموریت ها واختیارات فوق وزیر علوم ،تحقیقات وفناوری اقدام به تصویب آیین‌نامه های دوره کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد ودکتری نموده است و دانشگاه فردوسی خارج از حدود اختیارات اقدام نموده است.
در پاسخ به شکایت مذکور، سرپرست مدیریت حقوقی دانشگاه فردوسی مشهد به موجب لایحه شماره 57249 مورخ 12/11/1401 توضیح داده است که:
براساس مصوبات جلسات 630 مورخ 12/6/1387 و 763 مورخ 26/2/1394 شورای عالی انقلاب فرهنگی به منظور تجدیدنظر نظر نسبت به آراء و تصمیمات نهایی هیات امنا، ممیزه، انتظامی اساتید و دانشجویان و... ارزیابی پذیرش علمی بررسی دانشجویان و فرصت های مطالعاتی و نظایر آنها که صرفاً در رابطه با امور و شئون تخصصی، آموزشی و نظارت بر نحوه رسیدگی در هیات ها و کمیته های مذکور، هیات عالی تجدید نظر هر یک از وزارتین و دانشگاه آزاد اسلامی به صورت جداگانه تشکیل می‌شود. همان گونه که مستحضرید موضوع شکایت شاکی محترم مربوط به امر آموزشی و دانشجویی و یک امر تخصصی است. لذا به نظر در صلاحیت رسیدگی هیات مذکور در مصوبات فوق الذکر است.
2) دعوای مشارالیه منجر نیست و مشخص نیست اعتراض به دریافت شهریه دانشجویی دارد یا ابطال ماده 10 آیین‌نامه دوره دکتری مصوب 871 شورای عالی برنامه ریزی آموزشی مورخ 24/11/1394 و دستور هفدهم صورتجلسه دومین نشست عادی هیات امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی استانهای خراسان رضوی و شمالی مورخ 3/7/93 مورد درخواست ایشان است.
3) بر اساس ماده 5 آیین‌نامه دوره دکترا مصوب 8/8/98 شورای عالی برنامه ریزی آموزش عالی، واحدهای مربوط به رساله جزء «واحدهای درسی» دوره دکتری محسوب شده و تفکیکی میان واحدهای درسی (بنا بر ادعای مشارالیه واحد آموزشی و واحد پژوهشی) قائل نشده است، که اگر چنین تفکیکی در آیین‌نامه مزبور وجود می داشت، تفاوتی در شهریه تعلق واحدهای درسی نمی کرد لذا، علی الاصول و منطقاً همه واحدهای درسی صرفنظر از آموزشی و پژوهشی برای دانشجویان نوبت دوم مشمول شهریه ثابت و متغیر و افزایش سالیانه هر یک خواهند شد.
4) به استناد بند ب ماده 20 قانون برنامه پنجم توسعه و ماده یک قانون احکامی دائمی برنامه های توسعه کشور، هیات امنای دانشگاه، مرجع ذی صلاح شهریه برای دانشجویان غیر روزانه که مشمول آموزش رایگان نیستند، می‌باشد. برهمین اساس، به استناد دستور هفدهم از صورتجلسه دومین نشست عادی هیات امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی استانهای خراسان رضوی و شمالی مصوب 3/7/1393 برای واحدهای درسی دانشجویان دوره دکتری ورودی 95-94 و 93-94 شهریه ثابت و متغیر تعیین شده است و شهریه ای برای واحدهای درسی و رساله به صورت مجزا وجود ندارد. این رویه در سنوات قبل از سال 94 و بعد از آن هم به همین شکل بوده است به علاوه در صورت تفکیک شهریه از آنجا که واحدهای رساله مشمول شهریه دروس عملی می‌شود قطعاً ارقام بالاتری تعیین می شد. لذا ادعای مشار الیه مبنی بر این که شهریه ثابت و متغیر بر اساس آیین اساس آیین‌نامه دکتری موخر (مصوب جلسه 871 شورای عالی برنامه ریزی آموزشی مورخ 24/11/1394) تعیین شده است کاملا بر خلاف واقعیت است.
پرونده شماره ه- ت / 0200013 (ثبت سامانه ساجد: 0002872) مبنی بر درخواست ابطال دستور هفدهم از صورتجلسه دومین نشست از دوره چهارم هیات امنای دانشگاه‌های استان خراسان رضوی مورخ 1393/07/03، در جلسه مورخ 1402/04/11 هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی مورد رسیدگی قرار گرفت و اکثریت اعضاء به شرح ذیل مبادرت به صدور رای نمودند:
رای هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی
اولاً: به موجب فراز نخست ماده (5) قانون تشکیل هیات‌های امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی اصلاحی مصوب 1371/01/25 شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌توانند در صورت اقتضا دو یا چند موسسه مربوط به خود را زیر نظر یک هیات امنا قرار دهند. ثانیاً: مطابق ماده (3) آیین‌نامه جامع مدیریت دانشگاهها و موسسات آموزش عالی مصوب جلسه 684 مورخ 1389/12/10 شورای عالی انقلاب فرهنگی، هیات امنا عالی ترین رکن موسسه می‌باشد که وظایف و اختیارات آن در قانون تشکیل هیات‌های امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی (مصوب جلسات 181 و 183 مورخ 1367/12/09 و 1367/12/23 شورای عالی انقلاب فرهنگی) و همچنین قانون نحوه انجام امور مالی و معاملاتی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی (مصوب مورخ 1369/10/18 مجلس شورای اسلامی) تعیین شده است. بر مبنای موازین قانونی یادشده، تشکیل هیات امنای مشترک برای دانشگاه‌های یک منطقه فاقد ایراد بوده و وظایف و اختیارات هیات امنا مندرج در قانون تشکیل هیات‌های امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی نیز وفق مقررات بعدی تنفیذ شده است. ثالثاً: برابر بند «و» ماده (7) قانون تشکیل هیات‌های امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی مصوب جلسات 181 و 183 مورخ 1367/12/09 و 1367/12/23 شورای عالی انقلاب فرهنگی، یکی از وظایف هیات امنا تصویب نحوه وصول درآمدهای اختصاصی و مصرف آنها می‌باشد و همچنین براساس بند «ب» ماده (20) قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1389 که مفاد آن در ماده (1) قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب سال 1395 تکرار شده است: «دانشگاهها، مراکز و موسسات آموزش عالی و پژوهشی و فرهنگستان‌هایی که دارای مجوز از شورای گسترش آموزش عالی وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراجع قانونی ذی‌ربط می‌باشند بدون الزام به رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه‌های دولتی به ویژه قانون محاسبات عمومی، قانون مدیریت خدمات کشوری، قانون برگزاری مناقصات و اصلاحات و الحاقات بعدی آنها و فقط در چهارچوب مصوبات و آیین‌نامه‌های مالی، معاملاتی و اداری - استخدامی - تشکیلاتی مصوب هیات امنا که حسب مورد به تایید وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و در مورد فرهنگستان‌ها به تایید رئیس جمهور می‌رسد، عمل می‌نمایند...». بنابراین تعیین شهریه [برای واحدهای آموزشی و پژوهشی (پایان نامه و رساله)] مفاداً از مصادیق امور مالی و در حوزه اختیارات هیات امنای هر دانشگاه است و آرای صادره از هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله آرای شماره 945 مورخ 28/09/1396، 2109 - 2108 مورخ 07/12/1397، 308 مورخ 07/03/1398 و 2623 مورخ 05/09/1398 موید همین استنباط می‌باشد.
بنا به مراتب فوق، دستور هفدهم از صورتجلسه دومین نشست از دوره چهارم هیات امنای دانشگاه‌های استان خراسان رضوی مورخ 1393/07/03 در حدود اختیارات مرجع تصویب کننده آن بوده و مغایرتی با قوانین و مقررات مذکور نداشته و قابل ابطال نمی‌باشد. این رای به استناد بند «ب» ماده (84) قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/02/10) ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور از جانب رئیس محترم دیوان عدالت اداری یا 10 نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض بوده و پس از قطعیت، براساس ماده (93) قانون مذکور در رسیدگی و تصمیم‌گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.
مهدی فرد محمدیان
رئیس هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی
دیوان عدالت اداری