صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1391/07/07
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر رودبار
موضوع
وقوع بیع به شرط داشتن وصف یا مقدار و مساحت معین برای مبیع
پرسش
منظور از شرح مساحت در ماده 355 قانون مدنی چیست؟آیا صرفاً قید مساحت (مثلاً 500 مترمربع زمین) به منزله شرط است یا بایستی علاوه بر قید به‌طور کلی معامله به شرط داشتن مساحت معین منعقد شده باشد؟
نظر هیئت عالی
هر چند که مقدار و میزان مبیع، جنس و وصف آن در درستی عقد بیع، از ارکان معامله است ولیکن در مواردی که طرفین یا یکی از آنان نسبت به وجود وصف مبیع یا مقدار آن تردید دارند می‌توانند بیع را به شرط داشتن وصف یا مقدار و مساحت معین برای مبیع واقع سازند. در این مورد بیع بر مبنای شرط واقع می‌شود. پس اگر برای مساحت زمین، به عنوان وصفی از موضوع معامله، طرفین اهمیت بیشتری قائل باشند و معامله را به شرط داشتن مساحت معین انجام دهند، این شرط، اثر شرط صفت را دارد یعنی اگر مبیع آن صفت را دارا نباشد، مشروطٌ‌له حق فسخ دارد، یعنی هرگاه زمین زیادتر باشد فروشنده و هرگاه کمتر درآید، خریدار حق بر هم زدن معامله را دارد. بنابراین، نظر اکثریت تأیید می‌شود.
نظر اکثریت
مطابق ماده 355 قانون مدنی مراد از این که ملکی به شرط داشتن مساحت معین فروخته شده باشدکه شرط مقدار به عنوان وصف ملک مورد تراضی متعاملین قرار گرفته و ثمن برای کل مبیع، بدون توجه به بهای هر جزء ازمساحت معین شده است. خیارفسخ دو طرف، خیار تخلف از وصف (صفت) است. اگر مورد معامله کمتر از میزان معین در عقد باشد خریدار و اگر بیشتر از مقدار معین باشد فروشنده حق فسخ خواهد داشت.
نظر اقلیت
بیان مساحت به طور کلی برای تحقق شرط مذکور در ماده 355 از قانون مدنی کافی است و نیازی به وجود شرط به صورت مستقل نیست زیرا نحوه انشا ماده مطلق می‌باشد.