تاریخ نظریه: 1398/09/11
شماره نظریه: 7/98/1213
شماره پرونده: ح 3121-67-89
استعلام:
خواهشمند است بررسی و اعلام نظر فرمایید:
با توجه به ماده‌ی 880 قانون مدنی و سایر مقررات مربوط بررسی و اعلام نظر نمایید.
1- آیا کسی که تحت تکفل بوده و جزء وراث هم می‌باشد اگر مورث خود را به قتل برساند بعد از قطعیت حکم از دریافت مستمری هم ممنوع می‌شود یا خیر؟
2- از زمان وقوع قتل تا زمان قطعیت حکم آیا مستمری به فرد قاتل که از وراث می‌باشد تعلق می‌گیرد یا خیر؟
3- پاداش پایان کار مقتول به فرد قاتل که از وراث است قابل پرداخت می‌باشد یا خیر؟
4- آیا قاتل که از وراث باشد مستحق دریافت سهم بیمه عمری که فرد مقتول قبل از فوت در قرار داد برای وی مشخص کرده است می‌باشد یا خیر؟
5- آیا افرادی که مرتکب قتل شده‌اند و جزء وراث و مستمری بگیر هستند از امکانات درمانی و رفاهی مورث می‌توانند استفاده نمایند یا خیر./ع
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1، 2، 3 و 4- به طور کلی آن‌چه که به عنوان طلب زمان حیات کارمند متوفی محسوب می‌شود، جزء ماترک او محسوب می‌شود و لذا مطابق قانون مدنی باید به ورثه اش پرداخت گردد مانند کارانه، اضافه‌کار، تفاوت حکم تطبیق حقوقی و مانده مرخصی؛ اما آن‌چه به مناسبت فوت کارمند و به واسطه رابطه استخدامی او به دیگران تعلق می‌گیرد نظیر پرداخت مستمری ها که درباره ورثه و افراد تحت تکفل کارمند مزبور برقرار می‌شود، باید با رعایت شرایط مقرر در ماده 86 قانون استخدام کشوری مصوب 1345 و اصلاحات و الحاقات بعدی پرداخت گردد و از شمول مقررات ارث مذکور در قانون مدنی خارج است و در خصوص بیمه عمر نیز مطابق ماده 24 قانون بیمه مصوب 1316 وجه مربوط که باید بعد از فوت پرداخت شود، به ورثه قانونی متوفی که مطابق مقررات قانون مدنی تعیین می‌گردد، باید پرداخت شود؛ مگر اینکه در موقع انعقاد عقد بیمه یا بعد از آن به ترتیب دیگری تعیین شده باشد که در این صورت، وجه مربوط به کسی که در عقد بیمه ذکر شده، قابل پرداخت است. با توجه به تبصره 2 ماده یک قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینه‌های ضروری به کارکنان دولت مصوب 1375/2/26 در صورت فوت مستخدم، پاداش موضوع این ماده (پاداش پایان خدمت) به وراث قانونی مستخدم متوفی، موضوع ماده 86 قانون استخدام کشوری تعلق می‌گیرد؛ بنابراین، با عنایت به اینکه تعلق پاداش مزبور به ورثه داخل در ترکه قرار نگرفته است و این تعلق مستقیماً صورت می‌پذیرد، بنابراین از شمول ماترک مستخدم متوفی و احکام مربوط به آن، خارج است.
5- با لحاظ پاسخ بندهای 1، 2، 3 و 4، امکانات رفاهی و درمانی کارمند امتیازی است که برای عائله فرد در زمان حیات و نیز پس از فوت کارمند با رعایت شرایطی برقرار می‌شود و در زمره و تعریف ماترک قرار نمی‌گیرد تا به سبب مباشرت وارث مستمری‌بگیر در قتل مورث، وی از این امکانات محروم شود. لذا قاتل هم‌چنان با رعایت مقررات بیمه‌ای و استخدامی اداره متبوع متوفی، می‌تواند از امکانات رفاهی و درمانی مورث خود برخوردار شود./