صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1389/01/26
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر گلوگاه
موضوع
وضعیت حقوقی قرارداد اجاره در اجیر نمودن شخصی برای حمل اثاثیه ظرف مدت معین
پرسش
اگر (الف)، (ب) را اجیر کند تا اسباب و اثاثیه منزل وی را حداکثر ظرف مدت بیست و چهار ساعت، از فلان منزل در بهشهر به فلان منزل در گلوگاه منتقل نماید و اگر چنان‌چه پس از مدت زمان معین به مقصد برسد؛ اجیر مستحق هیچ اجرتی نباشد، وضعیت حقوقی چنین قراردادی چگونه است؟
نظر هیئت عالی
چنان‌چه انجام شرط قراردادی یعنی حمل اثاثیه ظرف مدت بیست و چهار ساعت مقدور باشد در صورت تخلف، متعهد مستحق اجرت در مانحن‌فیه نمی‌باشد. لذا نظر اکثریت تأیید می‌شود.
نظر اکثریت
آن‌چه از مواد 509 و 517 قانون مدنی استنباط می‌شود این است که طرفین در کاهش میزان اجرت، آزادی دارند و می‌توانند با تعیین شرط آن را حذف کنند. بنابراین، به نظر می‌رسد که چنین قراردادی صحیح است، زیرا توافق طرفین و هدف اصلی قرارداد اجاره این است که کار موضوع قرارداد در مدت معین انجام شود، اما چون با گذشت مدت تعهد به کلی از بین نمی‌رود طرفین شرط کرده‌اند که اجیر باید به تعهد خود وفا کند و به خاطر تأخیر در انجام تعهد مطابق ماده 230 قانون مدنی خسارت پرداخت کند که این خسارت معادل با اجرت اجیر معین شده و به صورت قهری تهاتر حاصل می‌شود و در نتیجه اجیر در برابر کاری که انجام داده نمی‌تواند دستمزدی بگیرد.
نظر اقلیت
نظر به این‌که مقتضای ذات عقد اجاره تعیین عوض می‌باشد و شرطی که برخلاف آن باشد به استناد ماده 233 قانون مدنی باطل و مبطل عقد است، در مانحن‌فیه این قرارداد به دو عقد منحل می‌شود که در اجاره دوم شرط مجانی بودن شده است. لذا باطل و مبطل عقد است و اجیر می‌تواند اجرت‌المثل کاری که انجام داده است مطالبه کند.