خلع ید از اموال منقول

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1383/07/08
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر نکا

موضوع

خلع ید از اموال منقول

پرسش

خواهاندادخواستی به طرفیت شخصی دایر بر خلع ید از یک دستگاه تراکتور تقدیم کرده است، آیا خلع ید از اموال منقول وجاهت قانونی دارد؟

نظر هیئت عالی

نشستقضایی (*1) مدنی:مطابق ماده 308 قانون مدنی غصب استیلای ید برحق غیر است به نحو عدوان، اثبات ید بر مال غیر بدون مجوز هم در حکم غصب است. با توجه به اطلاق حق و مال غیر‌، خلع ید از اموال منقول واجد عنوان قانونی است و اختصاص به اموال غیرمنقول ندارد.

نظر اکثریت

خلع ید مختص اموال غیرمنقول نیست وهیچ قانونی تقاضای خلع ید در خصوص اموال منقول را منع نکرده است و خلع ید در هر موردی که ید غاصبانه باشد اعم از اموال منقول و غیرمنقول مصداق دارد. علت خواسته خلع ید در خصوص اموال منقول و در مورد مانحن‌فیه قابلیت استماع و رسیدگی را دارد و دادگاه باید در صورت تشخیص غاصبانه بودن عمل متصرف تراکتور حکم به خلع ید صادر کند.

نظر اقلیت

اگر چه قانونگذار خلع ید را مختص اموال غیرمنقول ندانسته است ولی خصوصیتی که در اموال منقول از جهت سهولت در نقل و انتقال وجود دارد سبب می‌شود تا خلع ید در خصوص این‌گونه اموال مصداق پیدا نکند زیرا در اموال غیرمنقول بهصرف خلع ید به‌ لحاظ ثابت بودن موضوع حکم (از جهت نقل و انتقال) حکم اجرا می‌شود و مشکلی در عمل پدید نمی‌آید اما در خصوص اموال منقول صرف رفع ید مال را به محکومٌ‌له نمی‌رساند بلکه باید مال به گونه‌یی از حیطه تصرفات غاصب خارج شود. بنابراین، مستلزم استرداد یا تحویل مال است. با توجه به مراتب یاد شده و خلع ید در خصوص اموال منقول کاربرد عملی ندارد و باید دعوای آن غیرقابل استماع باشد.