صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1386/12/06
برگزار شده توسط: استان هرمزگان/ شهر قشم
موضوع
دعوی اثبات زوجیت و وراثت به طرفیت وراث متوفی
پرسش
زنی که همسرش فوت شده و ازدواج او رسمی نبوده است، دادخواست الزام به ثبت واقعه ازدواج را به طرفیت چه کسی یا چه کسانی می‌تواند مطرح کند؟ آیا به طرفیت وراث متوفی می‌تواند این دعوا را طرح کند؟ (با ذکر مستندات)
نظر هیئت عالی
نشست قضایی (1) مدنی: دعوی اثبات زوجیت و وراثت به طرفیت وراث متوفی، در محاکم خانواده و عمومی حقوقی کافی است و با صدور حکم قطعی بر اثبات زوجیت سابق و در عداد ورثه قرار گرفتن زوجه دایم، مراجع قانونی به شناسایی زوجه قانونی متوفی مکلف می‌شوند.
نظر اتفاقی
با توجه به ماده 956 از قانون مدنی: «اهلیت برای دارا بودن حقوق با زنده متولد شدن انسان شروع و با مرگ او تمام می‌شود» و طبق ماده 86 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی خوانده باید اهلیت پاسخگویی به دعوا را داشته باشد، در غیر این صورت دعوا رد می‌شود همچنین دعوای الزام به ثبت واقعه ازدواج قائم به شخص است و از شمول حکم ماده 232 قانون امور حسبی که اشعار می‌‌دارد: «دعوای بر میت اعم از دین یا عین باید به طرفیت ورثه یا نماینده قانونی آنها اقامه شود...» خروج موضوعی داشته و منصرف از آن است و در واقع با فوت شوهر، رابطه زوجیت منتفی و طرح دعوای الزام، سالبه به انتفای موضوع می‌باشد و طرح دعوا به طرفیت ورثه نیز فاقد وجاهت قانونی است. به نظر می‌رسد با توجه به استدلال و توضیح فوق‌الذکر باید طرح دعوی اثبات رابطه زوجیت و الزام به ثبت در سند سجلی به طرفیت اداره ثبت احوال و به طرفیت وراث متوفی، در صورت انکار زوجیت صورت پذیرد.
توضیح: به کاربردن لفظ واقعه ازدواج، غیرحقوقی و ناصحیح است، چون در عالم حقوق واقعه حقوقی آن چیزی است که خارج از اراده شخص به وجود آید، در صورتی‌که ازدواج عقد است و با اراده طرفین به وجود می‌آید.