تاریخ نظریه: 1400/01/28
شماره نظریه: 7/99/1974
شماره پرونده: 99-76-1974 ح
استعلام:
در خصوص فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی که مشخصات پدر در شناسنامه ثبت نمی‌شود امور مالی و حقوقی و... که نیاز به حضور ولی دارد برای فرزند مورد نظر به چه نحوی انجام خواهد شد؟ و احراز شخص مدعی به عنوان پدر به چه نحوی می‌باشد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً، همان‌گونه که از عنوان قانون اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی مصوب 1398 و همچنین مفاد این قانون برمی‌آید، حکم این ماده واحده ناظر بر فرآیند و شرایط اعطای تابعیت به چنین فرزندانی است و نه تنها در خصوص عدم درج مشخصات پدر در اوراق سجلی حکم خاصی ندارد، بلکه مستفاد از تبصره یک این ماده واحده و همچنین وفق ماده 13 آیین‌نامه اجرایی این قانون مصوب 1399/2/31 هیأت وزیران با اصلاحات بعدی، با احراز نسب و اعلام رسمی فقدان مشکل امنیتی از سوی مراجع مذکور در این قانون و آیین‌نامه اجرایی آن، اداره ثبت احوال محل تولد مادر ایرانی موظف به صدور کارت ملی و شناسنامه برای فرد مورد نظر است و اصولاً محل و موضعی برای صدور شناسنامه بدون درج مشخصات پدر نیست.
ثانیاً، وفق ماده 17 قانون ثبت احوال مصوب 1355 با اصلاحات و الحاقات بعدی، صدور شناسنامه با نام فرضی برای ابوین یا نام خانوادگی آزاد، ناظر بر فرضی است که ابوین طفل معلوم نباشند و این مقرره از قانون اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی مصوب 1398 که اجرای آن و صدور شناسنامه برای طفل موضوع این قانون مستلزم احراز نسب وی است، خروج موضوعی دارد.
ثالثاً، چنانچه به هر دلیلی اسناد متقن برای احراز رابطه ابوت بین کودک و فرد مدعی ابوت، وجود ندارد، تا زمانی که این رابطه در دادگاه احراز نشده است کودک تابع احکام مقرر برای کودکانی است که پدرشان مجهول‌الهویه است و کودک یادشده فاقد ولی خاصی تلقی می‌شود و مادر می‌تواند طبق بند 1 ماده 1218و ماده 1219 قانون مدنی برای نصب قیم مراتب را به دادگاه اعلام کند. شایسته ذکر است رفع نیازهای آموزشی، تربیتی و درمانی کودک در هر حال در اختیار کسی است که عهده‌دار امر حضانت است.