صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1380/04/06
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر آمل
موضوع
لزوم اثبات قصد تبرع و یا عدم قصد در ابطال سند رسمی انتقال مال غیرمنقول
پرسش
پدرشوهر طی وکالت‌نامه مورخ 8/1/75 تنظیم شده در دفترخانه شماره 49 آمل به وکالت از عروسش، خانه‌ای را خریداری و ملک نیز طی سند قطعی غیرمنقول در مورخ 18/1/75 در دفترخانه به نام عروس منتقل می‌شود، متعاقباً پدرشوهر طی طرح دعوای حقوقی، با این استدلال که تمام ثمن معامله را شخصاً پرداخت کرده و قصد تبرع هم نداشته، خواستار ابطال سند رسمی انتقال و مطالبه ثمن مبیع می‌شود. عروس، ادعای پدرشوهر را شدیداً تکذیب می‌کند، حال آیا پدرشوهر باید اثبات کند که قصد عدم تبرع داشته است یا این‌که عروس باید ثابت کند که پدرشوهر قصد تبرع داشته است؟
نظر هیئت عالی
نشست قضایی(5):در صورتی‌که دعوایی به خواسته ابطال سند مطرح شود، این دعوا باید به طرفیت متعاملین سند طرح و اقامه شود و همان‌گونه که در بند اول اتفاق‌نظر استدلال شده، این دعوا محکوم به رد یا بطلان است؛ چنان‌چه دعوایی تحت عنوان مطالبه بهای پرداختی ملک به طرفیت عروس مطرح شود، این دعوا با توجه به ماده 265 قانون مدنی، تابع اصل عدم تبرع خواهد بود که مالاً عروس باید ثابت کند که پدر شوهرش در پرداخت بهای مورد معامله قصد تبرع داشته است.
نظر اتفاقی
اولاً: برابر ماده 22 قانون ثبت، به محض این‌که ملکی مطابق قانون در دفتر املاک به ثبت رسید، دولت فقط کسی را که ملک به اسم او ثبت شده و یا کسی که ملک مزبور به او منتقل شده و این انتقال نیز در دفتر املاک به ثبت رسیده را مالک خواهد شناخت، درخواست خواهان مبنی بر ابطال انتقال رسمی ملک محکوم به رد است، ثانیاً: برابر روح مواد 265،301 و 302 قانون مدنی، هرگاه کسی مالی را به دیگری می‌دهد ظاهر در عدم تبرع است و در مانحن‌فیه، اگر عروس مدعی است که پدرشوهر قصد تبرع داشته، باید با ارائه دلایلی اثباتی، ادعای خویش را در دادگاه اثبات کند و پدرشوهر تکلیفی ندارد که قصد عدم تبرع خویش را اثبات کند چون اصل بر عدم تبرع است. بنابراین اگر کسی چیزی را تأدیه کند بدون این‌که مدیون باشد، حق استرداد آن را دارد و‌دهنده وجه صرفاً باید اثبات کند که وجهی پرداخته است و اثبات عدم تبرعی بودن برعهده او (پدرشوهر) نیست؛ چون ظاهر در عدم تبرع است و اگر گیرنده وجه ادعایی خلاف ظاهر دارد، بار اثبات برعهده اوست.